U ovom izdanju emisije posvećene svetoj srpskoj zemlji Kosovu i Metohiji i o aktueknim dešavanjima u njoj donosimo tonski zapis sa litije u slavu junaka sa Košara i Paštrika koja je u petak 12. aprila prošla ulicama Nikšića a sa Oliverom Radić razgovarali smo o šaranju jaja voskom-tradiciji dugoj vijekovima koja se nastavlja u orahovačkom kraju
Litija u slavu junaka sa Košara i Paštrika
U Nikšiću je, u petak 12. aprila 2024. godine, održana Košarska litija, koju, četvrtu godinu zaredom, organizuje Udruženje „Kosovski božuri od Nikšića grada“. Na ovaj način iskazuje se počast i čuva sjećanje na učesnike bitaka, koje su se 1999. godine vodile na Košarama i Paštriku.
Litija je, u poslepodnevnim časovima, krenula sa Trga „Šaka Petrovića“, ispod Saborne crkve Svetog Vasilija Ostroškog, prolazeći kroz grad, do Trga Slobode, a učestvovao je veliki broj grđana Nikšića i gostiju.
Skup je blagoslovio protojerej-stavrofor Dragan Krušić, pozdravljajući „duhovnu djecu Svetog Save, Svetog cara Lazara, Svetog Vasilija Ostroškog, i svih kosovsko-metohijskih mučenika i novomučenika i svetih iz roda srpskog“.
Protojerej Miajlo Backović, inače član Udruženja veterana 63. Padobranske brigade, naveo je da ohrabruje i raduje da u ovoj spomen-litiji, sa poštovaocima žrtve junaka sa Košara i Paštrika, učestvuju i predstavnici vlasti, sveštenici, intelektualci.
Protojerej Predrag Šćepanović, arhijerejski namjesnik podgoričko-danilovgradski podsjetio je na riječi kosovsko-metohijskog pogorelca pjesnika Momira Vojvodića: Šest stotina Vidovdana, Bože, Kosovo se umirit` ne može, sve su bitke završene davno samo bitka za Kosovo ravno šest vjekova neprekidno traje i trajaće dokle gavran graje.
Sjećanja na period hrabrosti i požrtvovanost, vještine, znanja i spretnosti oživio je komandant komande Košara, pukovnik Veljko Ljubinko Đurković, porijeklom iz Somine u Banjanima.
U ime Udruženja boraca ratova od 1990. Crne Gore, govorio je Radan Nikolić, predsjednik, Ilija Miljanić, predsjednik Udruženja „Kosovski božuri od Nikšića grada“.
Veče pod nazivom „Košare od 1999. godine do vječnosti“ upotpunili su: pjesnik Rajko Palibrk iz Pljevalja, čije Udruženja nosi ime košarskog junaka Predraga Peđe Leovca, Radovan Suknović, uz zvuke gusala i frule, a program je vodila pjesnikinja Milica Bakrač.
U molitvenom sabranju učestvovali su i gosti iz Opštine Obilić na Kosovu i Metohiji. U organizaciji NVO „Božur“ iz Berana i Humanitarne organizacije „Srpska solidarnost“, a uz pomoć Opštine Nikšić i Turističke organizacije Nikšić, 50-ak mališana će boraviti u Nikšiću.
Od četvrte sedmice Velikog, Vaskršnjeg posta, počinju pripreme za najveći hrišćanski praznik Vaskrs. Srijeda u ovoj sedmici u našem narodu se naziva i “sredoposna srijeda“, jer označava sredinu ovoga posta.
U ranu zoru, ovoga dana, tradicionalno počinje šaranje jaja koja će biti ofarbana u danima pred Vaskrs. Prvo jaje koje se našara je jaje koje će čitave naredne godine stajati u kućnom ikonostasu, pa ga narod naziva “čuvarkuća“, a u orahovačkom kraju “strašnik“ jer se upotrebljava kao zaštita od straha.
Na njemu je obavezno nacrtan krst, ili više manjih krstića, jer u krstu kao simbolu vaskrsenja se ogleda i zaštita čitave porodice u kojoj se “strašnik“ čuva. To jaje se na Veliki četvrtak prvo ofarba i njime se deca pomažu po licu unakrst da bi bila zdrava.
Ofarbani strašnik se iznosi iz kuće u polje kada je velika grmljavina, jer se veruje da će vinograde i ostale useve zaštititi od grada i drugih vremenskih nepogoda.
O svemu ovome razgovarali smo sa Oliverom Radić novinarom i profesorom iz Orahovca.
