U okviru Bogoslovsko-filosofskog skupa „160 godina visokoškolskog obrazovanja u Crnoj Gori i prve bogoslovske škole 1863-2023“, koji organizuju Mitropolija crnogorsko-primorska i Bogoslovija Svetog Petra Cetinjskog, večeras je manastiru Stanjevići kod Budve, osveštana i otvorena zavjetna biblioteka blaženopočivšeg Mitropolita Amfilohija, u čijem sklopu se nalazi i spomen soba.
Biblioteku je osveštao Njegovo preosveštenstvo Vladika pakračko-slavonski g. Jovan u prisustvu Visokopreosvećene gospode Mitropolita crnogorsko-primorskog Joanikija i Arhiepiskopa praškog i čeških zemalja Mihaila, brojnih poštovaoca lika i djela blaženopočivšeg Mitropolita.
U svom obraćanju, Vladika Jovan je podsjetio na misiju Svete braće Kirila i Metodija, koja je započela 863. godine.
“Konstantin – Kirilo bio je prednaznačen prvo da stvori slovensko pismo – pismo naroda koji je svojim pismom dozvao, ne da nas prosvjeti, jer smo mi svi kršteni i hrišćani smo, nego da nas pouči, utvrdi u svojoj vjeri”, kazao je Vladika, podsjetivši da je Sveti Kirilo počeo da prevodi Sveto pismo od Jovanovog Jevanđelja i početka Jovanovog Jevanđelja, da bi prvu Liturgiju na slovenskom jeziku u Velikoj Moravskoj odslužili na Vaskrs i ona se otada služi u slovenskim zemljama i pred nama donosi plod.
Jedan od tih plodova, kao svjedočanstvo jednoga Svetoga Božijeg čovjeka, kao što je bio i ovaj čovjek koji je krenuo prema Slovenima, danas je ovdje u Stanjevićima.
“Neka bi nas Bog nagradio tim plodovima svetosti u vremenima ubistva, u vremenima nemira, kada je i sama Sveta zemlja ozračena nemirom i kada svi dišemo njenim stradanjem, stradanjem i svetoga Hersona, gdje je prije svega Sveti Kirilo propovjedao i našao mošti sedam episkopa hersonskih, i svetoga Kijeva, o kome govori Stefan iguman, da nama svima na tom strašnom groblju koje nas okružuje, procvate svetost.
Vladiko, neka je srećno i blagosloveno, neka nam je svima ovo na opomenu i na svetost. Da bude na spomen oca našega Amfilohija, čije je će sveto ime ići kroz budućnost i koji će nas ovdje sabirati, poučavati prije svega svetosti, Božijoj molitvi, bogopoznanju, istinskome Bogu, Onome kome je služio Sveti Kirilo, kome je služio i Amfilohije otac naš u naša vremena”, poručio je na kraju svog obraćanja Njegovo preosveštenstvo Vladika pakračko-slavonski g. Jovan.
Nakon što je osveštana i otvorena biblioteka blaženopočivšeg Mitropolita Amfilohija, uslijedilo je izlaganje prof. emeritusa dr Bogoljuba Šijakovića, kojim je i zatvoren naučni skup posvećen jubileju 160 godina Cetinjske bogoslovije.
U toku ove večeri upriličena je i izložba fotografija Dragana Milovanovića sa sahrane blažene uspomene Mitropolita Amfilohija.
Slovo Njegovog preosveštenstva Vladike pakračko-slavonskog g. Jovana
U ime Oca i Sina i Svetoga Duha!
Dragi Vladiko, dragi domaćine Mitropolite crnogorsko-primorski,
U doba drevno, 863. godine negdje s proljeća, početkom Časnom posta, sa one kapije carigradske koja je bila okrenuta Evropi, krenula je povorka. Ta povorka je jedna od onih koja je izmijenila sudbinu svijeta i od kojih svijet nije više bio isti, od onog trenutka kad je ona krenula. U ovoj povorci su bila dva brata Solunca, danas je nepoznato jesu li bili Sloveni, nisu li bili Sloveni, jesu li bili samo Grci, ko zna, Bog dragi zna šta su bili, Konstantin u monaštvo narečeni Kirilo, neki kažu u velikoj, maloj shimi, Bog će ga znati, i njegov brat Metodije.
Konstantin – Kirilo bio je prije toga bibliotekar velike Crkve Svete Sofije i bio je prednaznačen prvo da stvori slovensko pismo – pismo naroda koji je svojim pismom dozvao od cara romejskoga, tu povorku i tu kolonu. Dozvao je, kaže, ne da nas prosvjeti, jer smo mi svi kršteni i hrišćani smo, nego da nas pouči, utvrdi u svojoj vjeri. Kirilo je tada, kažu, i prije nego što je krenuo, počeo da prevodi Sveto pismo, ali ne bilo koje Sveto pismo. Pitaju se mnogi zašto je po predanju Kirilo počeo da prevodi Sveto pismo od Jovanovog Jevanđelja i početka Jovanovog Jevanđelja, a stvar je bila više nego jednostavno. Zato što su oni krenuli u Časni post, da bi došli i prvu Liturgiju u Velikoj Moravskoj odslužili na Vaskrs. I on je počeo da prevodi vaskršnje Jevanđelje. Na tom putu, na putu koji je išao od Velike katedre Carigradske do Velike Moravske, on je preveo prvo ne samo vaskršnje Jevanđelje, nego je proveo, kako to nazivaju Sveta braća i to baš na glagoljici, tajnu službu Liturgiju, koja se otada beskrajno služi ovdje u slovenskim zemljama i koja, evo, pred nama donosi plod. Ne samo plod ovaj ovdje koji vidimo, nego ovaj plod kao svjedočanstvo jednoga Svetoga Božijeg čovjeka, kao što je bio i ovaj čovjek koji je krenuo prema Slovenima, donio evo kasni plod.
Donio je cvijet ovdje u manastir Stanjeviće, cvijet ploda, ploda svoga, ploda Svetih Kirila i Metodija, koji nisu donijeli samo slova, nisu donijeli pismo, nego su među slovenski narod donijeli dublju slovenost, donijeli su svetost. I ta svetost ovdje urodila je svojim kasnim cvijetom u vremena koja su apokaliptična, a doduše takva su bila i ona vremena kada je ta kolona krenula iz Carigrada i dao nama u naše vrijeme, u teška, kažu poslednja vremena, da gledamo te rascvale cvijetove Svetih Kirila i Metodija i Vladiku koji je njihov čuvar i Vladiku koji nam dolazi iz Velike Moravske, tamo odakle je plod bio Svetih Kirila i Metodija. Ali koji je i plod u mučeništvu Svetog Gorazda, jednoga od šest episkopa Srpske crkve koji su prinjeli sami sebe na žrtvu u najstrašnija vremena u istoriji čovječanstva. Ali plod koji nije bio samo stradanje, nego i borba jer je on postradao za one koji su došli da ubiju jednog od najvećih zvjerova u istoriji čovječanstva Rajnharda Hajdriha, koji je za sobom ostavio milione i milione mrtvih. I da bude strašnija stvar, te milione je pobio prije svega njegov učenik Odilo Globočnik Slovenac, koji je najveći ubica u istoriji ljudskog rada, koji je ubio dva miliona ljudi, ne razmišljajući, i kako to slovo može biti na svetost, tako može biti i na prokletstvo, da čovjek ozračen tim slovom carigradskim može biti ubica, može donijeti plodove svetosti.
Neka bi nas Bog nagradio tim plodovima svetosti u vremenima ubistva, u vremenima nemira, kada je i sama Sveta zemlja ozračena nemirom i kada svi dišemo njenim stradanjem, stradanjem i svetoga Hersona, gdje je prije svega Sveti Kirilo propovjedao i našao mošti sedam episkopa hersonskih i svetoga Kijeva, o kome govori Stefan iguman, da nama svima na tom strašnom groblju, koje nas okružuje, procvate svetost.
Vladiko, neka je srećno i blagosloveno, neka nam je svima ovo na opomenu i na svetost i hvala ti. Da bude na spomen oca našega Amfilohija, čije je će sveto ime ići kroz budućnost i koji će nas ovdje sabirati, poučavati prije svega svetosti, Božijoj molitvi, bogopoznanju, istinskome Bogu, Onome kome je služio Sveti Kirilo, kome je služio i Amfilohije otac naš u naša vremena. Amin!
Vesna Dević
Foto: Nikola Joksimović
