PUTOPIS SA NAUČNO-VASPITNOG PUTOVANJA PROFESORA I UČENIKA CETINJSKE BOGOSLOVIJE SVETINJAMA DREVNOG CARIGRADA
„Carigrade slavni grade kraj Bosfora plava
C tvojom slavom čija može da se meri slava?
Ko bi mogo izbrojati duhovne heroje,
I vizije sve nebesne i sve tajne tvoje ?
Istoriju i kalendar ti crveno pisa.
Tvojim trudom i Simvol se veliki napisa.
I o tebi tako može kazati se ovo:
Među mnogim gradovima – crveno si slovo.
Vaseljenu verom svetom ti si prosvetio
Od paganstva i jeresi svet si iscelio.
I zemljom ti i nebom ti slava odjekuje:
Svaki kršten zahvalnost ti veliku duguje.“
Sveti Vladika Nikolaj Velimirović
Sa blagoslovom Svetog Arhijerejskog Sinoda Srpske Pravoslavne Crkve, i preporuci Njegove Svetosti Patrijarha srpskog g. Porfirija i Njegovog Visokopreosveštenstva Mitropolita crnogorsko-primorskog g. Joanikija, v. d. rektora, profesori i učenici Bogoslovije Svetog Petra Cetinjskog, bili su na naučno-pedagoškoj ekskurziji drevnom Carigradu i njegovih svetinja od 16. do 23. maja 2022. godine.
Podstaknuti zovom duše i vjekova cetinjski đaci, učenici XXVI generacije obnovljene Cetinjske bogoslovije (2017-2022), uputili su se na ovaj blagosloveni poklonički put, predvođeni svojim profesorima đakonom Blagojem Rajkovićem, prof. Apolonom Miščenkom i razrednim starešinom prof. Aleksandrom Vujovićem. Krenuvši iz kraljevskoga Cetinja, preko carskog Skadra, letom iz Tirane u Carigrad su stigli u ponedeljak 16. maja. U utorak 17. maja, obišli su najznačajnije manastire u Carigradu – manastir Živonosni Istočnik, gdje ih je pozdravio episkop alikarnaski Andrijan, crkvu-manastir Bogorodice Vlaherne i saborni hram Svetog Georgija na Fanaru gdje je sjedište vaseljenskih patrijaraha.
Posle obilaska sjedišta patrijaršije i patrijaršijske crkve Svetog Đorđa i poklonjenja moštima i svetinjama koje se nalaze u njoj, cetinjske profesore i đake, na zvaničnom prijemu primio je domaćin, Njegova Svesvetost Patrijarh Konstantinopoljski g. Vartolomej. U pozdravnom govoru patrijarh je dragim gostima poželio dobrodošlicu u drevni grad Konstantinopolj, rekavši da se osjećaju kao u svom domu. Patrijarh Vartolomej se prisjetio svog dragog prijatelja, blaženopočivšeg mitropolita crnogorsko-primorskog Amfilohija, naročito se osvrnuvši se na njegov lik i djelo, sa kojim se poznavao od studentskih dana, ukazujući na njegov primjer koji treba slijediti i od kojeg treba učiti.
Patrijarh je pomenuo i svoje dolaske i posjete Srpskoj crkvi, prisjetivši se sahrane blaženopočivšeg patrijarha srpskog Pavla 2010. godine, posjete u Crnoj Gori 1993. g. na polaganje kamena temeljca za Saborni hram Hristovog Vaskrsenja u Podgorici, i 2013. g. kada je ovaj veličanstveni hram osveštan, rukom carigradskog, ruskog i srpskog patrijarha, i predstavnicima drugih pomjesnih crkava.
On je profesorima i učenicima Cetinjske bogoslovije, poželio blagosloven boravak u gradu, uputivši im očinsku pouku, između ostalog rekavši:
„Dragi profesori, mnogo mi dragi učenici, drago mi je što možemo da vas ugostimo u našoj Patrijaršiji u Carigradu. Ovaj susret nije bio samo dogovor i komunikacija između nas i Mitropolije u Crnoj Gori, nego smo dobili i preporuku i blagoslov od punoće čitave Srpske Crkve, od Njegove Svetosti patrijarha srpskog g. Porfirija…
Imao sam tu čast da dolazim u Crnu Goru, gdje je arhijerej i pastironačalnik dugo godina bio visokopreosvećeni blaženopočivši mitropolit Amfilohije.
Zajedno smo osvetili veliki sveti hram Hristovog Vaskrsenja u Podgorici. Prvi put sam bio tamo, u posjeti Srpskoj pravoslavnoj crkvi 1993. godine, i tada sam zajedno sa Mitropolitom Amfilohijem i Patrijarhom Pavlom položio kamen temeljac za budući Saborni hram u Podgorici.
Mitropolita Amfilohija znam dosta dugo. Mi smo zajedno studirali u Rimu, ja sam tada bio jerođakon, a on još uvijek laik. Za svo vrijeme njegovog i mog služenja, mi smo sarađivali, iako nismo bili u svemu saglasni, ali smo sarađivali. Sjećam se koliko su bile korisne i nadzirateljne njegove intervencije i njegovi predlozi, prilikom Velikog sabora na Kritu. Mitropolit Amfilohije je bio odličan, veliki teolog. Neka vam njegov život, bude primjer istinskog služenja svojoj crkvi, kako na izgrađivanju njene sabornosti i zajedništva, tako i u bogoslovskim naukama, kojima vas je on svojim primjerom učio. I poslije blažene končine mitropolita Amfilohija, kada ga je Bog prizvao sebi, ja sam ostao u komunikaciji i u kontaktu sa njegovim naslednikom, mitropolitom Joanikijem, kome sam poslao jednu panagiju, i on je meni isto odgovorio i poslao mi uzdarje. Vi sada imate novog mitropolita Joanikija u Crnoj Gori, ali ne samo to, imate i novog patrijarha, brata Porfirija. Želim, i molim se Bogu da ih Bog ukrijepi, da im podari mudrosti i snage da vrše svoju pastirsku službu po volji Božijoj. I da tako daju doprinos u ostvarenju pravoslavnog svejedinstva, koje se nažalost u ovom vremenu nalazi u krizi.
Ja vam želim da se ovih dana, dok boravite ovde u Carigradu, da se osjećate kao kod svoje kuće. Da se osjećate komotno, da znate da vas mi volimo i poštujemo, jer ste vi budućnost crkve.
Veliki Sabor na Kritu je donio jednu odluku, gdje govori o mladeži, i kaže, da omladina nije samo budućnost crkve, nego i sadašnjost. Tako ste i vi i naša nada i budućnost života Crkve Hristove, stoga vam želim svaki blagoslov i pomoć od Gospoda u životu i u daljem izgrađivanju na radost svoje Srpske crkve i sveukupnog pravoslavlja i čitavog čovječanstva“, poručio je Njegova Svesvetost Patrijarh Vartolomej.
Profesor đakon Blagoje Rajković, uručio je Patrijarhu Vartolomeju prigodne darove od Njegovog Visokopreosveštenstva Mitropolita crnogorsko-primorskog g. Joanikija, slikanu ikonu Svetog Vasilija Ostroškog Čudotvorca, zbornik radova o blaženopočivšim jerarsima Crkve Hristove, Mitropolitu Amfilohiju Radoviću i Episkopu Atanasiju Jevtiću, knjigu o ustoličenju Mitropolita Joanikija i knjige o životu i radu obnovljene Cetinjske bogosloviji.
Patrijarh je potom sve darovao sa patrijaraškim krstom, svetinjom sa ovogodišnjeg mirovarenja svetog mira i knjigom koja je štampana tim povodom, kao i sa više knjiga, izdanja vaseljenske patrijaršije za biblioteku bogoslovije.
Posle prijema u Vaseljenskoj Patrijaršiji, u jednom od restorana, koji se nalazi u kompleksu velikog privatnog muzeja na Zlatnom rogu, Njegova Svesvetost je goste ugostio na svečanom ručku. Pored gostiju iz Crne Gore, na ručku su bila i tri vikarna patrijarhova episkopa iz Njemačke i jedan mitropolit iz Aleksandrijske patrijaršije.
Na praznik Prepolovljena, u srijedu 18. maja, obišli su manastir Svete Trojice na Halki, gdje je do 1971. godine radila Bogoslovska akademija, gdje su bili srdačno ugošćeni od strane Episkopa araviskog g. Kasijana, igumana manastira. Episkop Kasijan je gostima poželio dobrodošlicu, zablagodarivši na posjeti, govoreći o ovoj značajnoj i znamenitoj bogoslovskoj školi za pravoslavlje, o njenom sadašnjem ustrojstvu i životu manastira, istakavši da je svaki dolazak na Halku za njih dragocen. U Bogoslovskoj akademiji na Halki, pored brojnih jeraraha, teologa, učili su se i Patrijarh srpski Gavrilo Dožić i Episkop Atanasije Jevtić. U sklopu Akademije je i jedna od najvećih pravoslavnih biblioteka na svijetu u kojoj su i brojna izdanja i srpskih teologa i učitelja.
U petak 20. maja, uoči praznika Svetih ravnoapostolnih Cara Konstantina i Carice Jelene, prisustvovali su svečanoj večernjoj službi u crkvi na Stavrodromiju njima posvećenoj u Carigradu u naselju Tarlabaš, na kojoj je i horostatisao Njegova Svesvetost Patrijarh Vaseljenski g. Vartolomej, uz prisustvo Mitropolita Venijamina i Andreja. Prazničnu omiliju u čast Svetih ravnoapostolnih Cara Konstantina i carice Jelene, proiznio Patrijarh Vartolomej, na čijem kraju je pozdravio goste iz Crne Gore, istakavši da u ovaj drevni grad dolaze sa blagoslovima patrijarha Porfirija i mitropolita Joanikija. Na sam dan praznika, u subotu 21. maja učestovali su u liturgijskom sabranju, pojući i govoreći molitve „Oče naš“ i Simbol vjere na srpskom jeziku u hramu Sv. Cara Konstantina i Jelene u azijskom dijelu grada u naselju Pašabahče. Liturgiju je služio Mitropolit halkidonski g. Emanuil. I on je u svojoj prazničnoj besjedi zablagodario na posjeti profesora i đaka iz Cetinjske bogoslovije, prisjetivši se velike uloge blaženopočivšeg mitropolita Amfilohija i njegovog vaseljenskog duha za sabornost crkve.
Posle ručka, obišli su mitropoliju halkidonsku, hramove na Taksimu i okolini kao i drevne hrišćanske hramove Svete Sofije, Svetih Sergija i Vakha (Mala Sv. Sofija) i druge.
Takođe, na Patrijarhov poziv, u nedelju Samarjanke, 22. maja, prisustvovali su Svetoj liturgiji u Sabornom hramu Sv. Georgija u Fanaru, koju je služio Patrijarh uz sasluženjee članova Svetog Sinoda. Posle službe prisustvovali su prijemu koji Patrijarh svake godine priređuje za arhonte (nosioce počasnih titula) Carigradske Patrijaršije, koji se toga dana okupljaju u Carigradu. Nakon prijema profesori i đaci Cetinjske bogoslovije, imali su susret sa Mitropolitom silivrijskim g. Maksimom, koji je završio Bogoslovski fakultet u Beogradu. On se đacima obratio na srpskomjeziku, čestitajući im napozivu koji su odabrali u životu, navodeći im divne primjere srpskih teologa XX vijeka i bodreći ih da istraju na putu bogoslovlja.
Pored hramova i manastira, obilazili su i muzeje, trgove, stare urbane celine i druge znamenitosti grada Carigrada, finansijskim donacijama i prilogom odbora direktora preduzeća Rudnika uglja iz Pljevalja, trudom odličnog vodiča gospođe Sabine i vozača Nazmija, iz agencije Novoturs, koji su neizmjerno pomagali u izvođenju svih izleta i učinili čitavoj grupi boravak u Carigradu prijatnim i ugodnim. Naročito je upečatljiva bila vožnja brodom po Bosforu, gdje su učenici imali prilike da steknu pregled geografskog položaja, veličine i prije svega ljepote Carigrada.
Sve prijeme i dočeke koje su imali, počevši od Njegove Svesvetosti Patrijarha, jerarhije i sveštenstva Vaseljenske patrijaršije bili su topli i prijatni. Na prijemu kod Patrijarha, tako i prilikom posjeta svetinjama, crkvenim zajednicama, episkopima i sveštenstvu, svuda su imali otvorena vrata i srdačan doček zahvaljujući, s jedne strane blagoslovu i preporuci našeg Patrijarha g. Porfirija, a sa druge živom sjećanju i blagodarnosti tamošnjih jeraraha prema liku i bogoslovskom djelu pokojnog mitropolita Amfilohija. Ovo naučno-vaspitno putovanje, i suret sa svetinjama ovog drevnog grada svima je bilo od neizmjerne duhovne koristi, pogotovu đacima kao pečat njihovog petogodišnjeg školovanja i podstrek za dalji napredak i uzrastanje u vjeri i u usavršavanju u bogoslovskoj nauci.
Neka bi im ovaj susret, sa svetim gradom Carigradom i njegovim svetinjama, bio putokaz u životu, da im svijetli carigradsko tajnoviđenje kao zvijezda vodilja i da ih blagoslovi carigradskih svetinja prate u sve dane njihovih života.
