U vreme blagočestivog i pravoslavnog cara Teodosija Velikog (378-395 g.) ovaj Sveti Vaseljenski Sabor bi sazvan, meseca maja 381. godine, u Carigradu. Sabor bi sazvan da još jednom i konačno osudi Arijansku i s njom Duhoboračku jeres, a i jeres Apolinarijevu.
Bezbožni Arije pogrešno učaše o Sinu Božjem, i zato bi osuđen na Prvom Vaseljenskom Saboru (325. g. u Nikeji), a neke njegove pristalice stadoše pogrešno učiti o Duhu Svetome. Takav je bio Makedonije, episkop Carigradski, i drugi s njim jeretici, zvani Duhoborci („Pnevmatomahi“).
Duhoborci učahu kako je tobož Duh Sveti tvar Božja a ne Ipostas (Lice) Božanska, ravna Ipostasi Oca i Sina i s Ovima jednobitna i jednosuštna. Takvu hulu na Duha Svetog Sveti Sabor sabran u Carigradu jednoglasno osudi i podvrže anatemi Makedonija i njegove pristalice. Sabor takođe osudi i jeres Apolinarijevu, koja je govorila kao da Sin Božji, Gospod naš Isus Hristos, postavši radi nas čovek, nije na Sebe uzeo potpunu prirodu čovečju, nego samo telo bez uma i razuma.
Sveti Sabor je potvrdio i dopunio sveti Nikejski Simvol Vere dodavši tamo opširnije učenje o Duhu Svetom. Sabor je doneo i sedam svetih kanona o uređenju i upravljanju Crkve Hristove. Na Saboru je bilo 150 Svetih Otaca, najviše njih iz Male Azije, a Saboru je predsedavao Sv. Meletije Antiohijski. Uz Svetog Meletija još su bili Oci: Sv. Grigorije Bogoslov, Sv. Grigorije Niski, Sv. Amfilohije Ikonijski, Sv. Kirilo Jerusalimski i mnogi drugi.
Kao što rekosmo, od ovog Svetog Sabora ostao nam je u Crkvi Pravoslavnoj i Vaseljenskoj saborno potvrđen, dopunjen i definitivno zapečaćen sveti i neizmenljivi Simvol Vere, poznat od tada pod imenom Nikejsko-Carigradski (jer je sastavljen na Prvom Vaseljenskom Saboru u Nikeji 325. godine i na ovom Drugom Vaseljenskom u Carigradu 381. godine).
Evo kako glasi taj sveti i katoličansko-vaseljenski nepromenljivi Simvol Vere u svim svojim članovima (od kojih su prvih osam iz Nikeje, a četiri poslednja iz Carigrada):
Verujem u jednoga Boga Oca, Svedržitelja, Tvorca neba i zemlje i svega vidljivog i nevidljivog.
I u jednoga Gospoda Isusa Hrista, Sina Božijeg Jedinorodnog, Koji je od Oca rođen pre svih vekova, Svetlost od Svetlosti, Boga istinitog od Boga istinitog, rođenog ne stvorenog, jednosuštnog sa Ocem, kroz Koga je sve postalo.
Koji je radi nas ljudi i radi našeg spasenja sišao s neba i ovaplotio se od Duha Svetoga i Marije Djeve i postao čovek.
I Koji je raspet za nas u vreme Pontiskog Pilata, i stradao i pogreben.
I Koji je vaskrsao u treći dan kao što je pisano.
I Koji se uzneo na nebesa i sedi s desne strane Oca.
I Koji će opet doći sa slavom da sudi živima i mrtvima, i Čijem carstvu neće biti kraja.
I u Duha Svetoga, Gospoda Životvornog, Koji od Oca ishodi, Koji se sa Ocem i Sinom zajedno obožava i slavi, Koji je govorio kroz proroke.
U jednu, svetu, sabornu i apostolsku Crkvu.
Ispovedam jedno krštenje za otpuštenje grehova.
Čekam vaskrsenje mrtvih.
I život budućeg veka. Amin.
