Praznik prvog srpskog arhiepiskopa i prosvetitelja Svetog Save, Srbi iz Skadra, proslavili su Svetom liturgijom u crkvi Svete Trojice u selu Vraka nadomak tog grada, a potom i svečanom Svetosavskom akademijom u prostorijama srpsko-crnogorskog Udruženja „Morača Rozafa“ u gradu Skadru.
Sedamnaesta obnovljena svetosavska proslava u Vraki i Skadru, i ove godine upriličena je u organizaciji Udruženja Srba i Crnogoraca „Morača-Rozafa“ i Srpskog pravoslavnog društva „Sveti Jovan Vladimir“ iz Skadra.
Praznovanje je otpočelo u nedelju 2. februara 2025. godine, Svetom liturgijom u hramu Presvete Trojice u Vraki, koja je služena sa blagoslovima Njegovog Visokopreosveštenstva Mitropolita korčanskog g. Jovana, mjestobljustitelja arhiepiskopskog arhijerejskog trona Tirane, Drača i sve Albanije i Njegovog Visokopreosveštenstva Arhiepiskopa cetinjskog Mitropolita crnogorsko-primorskog, zetsko-brdskog i skenderijskog i egzarha sveštenog trona pećkog g. Joanikija.
Svetu liturgiju je služio protojerej-stavrofor hadži Velimir Jovović, paroh straševinsko-starotrebješkoličevski. U oltaru su čtecirali Anastasije V. Jovović, student Medicinskog fakulteta u Beogradu i David D. Pešikan, maturant Cetinjske bogoslovije. Za pjevnicom su pojali maturanti Bogoslovije Svetog Petra Cetinjskog, koji su XXIX generacija obnovljene Cetinjske bogoslovije (2020-2025).
Liturgiji su prisustvovali vjerni iz Vrake, Skadra i Crne Gore, koji su se sabrali da na svojoj postojbini proslave praznik svog prvog učitelja i prosvetitelja, i predstavnici udruženja Srba i Crnogoraca “Morača-Rozafa” na čelu sa g. Pavlom Brajovićem i potpredsjednikom Pravoslavnog Društva Svetog Jovana Vladimira iz Skadra g. Viktorom Aleksejevičem Miščenkom, kao i predstavnici Ambasade Republike Srbije u Tirani g. Ivica Markovi i g. Tea Đurić.
Poslije pričešća vjermog naroda osveštan je i prerezan slavski svetosavski kolač.
Posle je odslužen pomen, novoprestavljenom poglavaru Albanske pravoslavne crkve, blaženopočivšem Arhiepiskopu tiranskom, dračkom i sve Albanije Anastasiju Janulatosu, velikom jerarhu i pravoslavnom misionaru.
Potom se sabranima pastirskom besjedom obratio protojerej-stavrofor hadži Velimir Jovović.
On je svima okupljenima čestitao praznik Svetog Save, prvog srpskog arhiepiskopa i prosvetitelja, govoreći o ličnosti najvećeg srbina, najprije se zahvališi jurizdikciji Albanske pravoslavne crkve, Mitropolitu korčanskom g. Jovanu, mjestobljustitelju arhijerejskog trona Albanske pravoslavne crkve, na blagoslovu služenja u ovom svetom hramu i višegodišnjem uzajamnom bratskom sasluživanju, sveštenstva Srpske i Albanske pravoslavne crkve. Pozdravio je i predstavnike Srrba i crnogoraca iz Skadra i Albanije i predstavnike Pravoslavnog društva „Sveti Jovan Vladimir“ iz Skadra, predstavnike Ambasade Republike Srbije u Tirani, kao i sve vjerne.
Svima su podijeljeni i svetosavski pokloni kao dar Mitropolije crnogorsko-primorske i Mitropolita Jaonikija.
Posle liturgijskog sabranja u crkvi u Vraki, svetosavska proslava nastavljljena je svečanom svetosavskom akademijom u prostorijama Udruženja „Morača-Rozafa“ u Skadru.
Svetosavska akademija otpočela je pojanjem svetosavske himne a potom je sve pristne pozdravio moderator svetosavske akademije Aleksandar Vujović, profesor Bogoslovije Svetog Petra Cetinjskog i urednik Katihetskog programa Radio Svetigore, istakavši da je ovo nastavak onih divnih svetosavskih proslava i svečanosti koje su u Skadru, drevnoj srpskoj prestonici, pripremane u čast najvećeg srbina Svetog Save, vjekovima, a pogotovu u zadnjih dvesta godina, od kad je u ovom gradu osnovana i srpska škola koja nosi naziv po Svetom Savi. On je podsetio i na vjekovni kontinuitet jedinstav srpskog naroda na ovim prostorima i bratski suživot sa pravoslavnim albancima, kao i sa srbima muhamedanske vjere i albancima muhamedanske i rimokatoličke vjere, kao i na značaj koji Skadar i drevne srpske pravoslavne svetinje skadarskog kraja znače za srpski narod. Svetinje koje su gradili srpski vladari sa vjernim narodom u Skadru potvrđuju vjekovni istorijski kontinuitet srpskog naroda na ovim prostorima, koji su svojom kulturom, nasleđem i srpskoskadarskom tradicijom, ugradili sebe u istoriju grada Skadra, kao i u život države Albanije.
Sve prisutne na akademiji, profesor Aleksandar Vujović, posjetio je da je obnovu crkveno-liturgijskog i duhovnog života srpskog naroda u Skadru početkom devedesetih godina prošlog vijeka započeo blaženopočivši Mitropolit crnogorsko-primorski i skenderijski Amfilohije Radović. Sa njegovim blagoslovom i trudom, kao i trudom sveštenika koji su dolazili da služe liturgije u Vraki i Skadru, od protojereja Andrije Đikanovića, protojereja-stavrofora Radomira Nikčevića, protojereja Predraga Šćepanovića, protojereja-stavrofora Velimira Jovovića i drugih sveštenika Srpske pravoslavne crkve, crkveno-liturgijski život u Skadru se intezivno usavršava. On je kazao, da su pored obnove liturgijskog života za srpski narod u Skadru, organizovana i brojna duhovna i kulturna dešavanja, promocije knjiga, koncerti, predavanja. U toku obnove duhovnog života za srpski narod u Skadru, i očuvanja srpske tradicije, po blagoslovu Mitropolita Amfilohija, organizovani su i časovi pravoslavne vjeronauke i duhovnosti, koje je za srpski narod vodio profesor Cetinjske bogoslovije Aleksandar Vujović. Organizovan je i obnovljen kurs srpskog jezika od februara 2008. godine, koji je vodio pokojni profesor srpskog jezika Svetozar Ćiraković do početka 2020. godine. Ta duhovna obnova nastavljena je i dalje sa blagoslovima sadašnjeg Arhiepiskopa cetinjskog Mitropolita crnogorsko-primorskog g. Joanikija.
Profesor Aleksandar Vujović se zahvalio blaženopočivšem Arhiepiskopu tiranskom i Albanskom Anastasiju i Sinodu Albanske pravoslavne crkve, kao i albanskom skaradskom sveštenstvu, koji je za sve ove godine blagosiljao da se srpski narod okuplja oko svoje crkve presvete Trojice u Vraki i Skadru, ne zaboravljajući svoju tradiciju, predanje i istorijsko nasleđe. Arhiepiskop Anastasije je bio veliki prijatelj srpskog naroda, kao i blaženopočivšeg Mitropolita crnogorsko-primorskog Amfilohija. Ime Arhiepiskopa Anastasija, velikog ravnoapostolnog misionara pravoslavne crkve, biće upisano zlatnim slovima u istoriju pravoslavlja u Albaniji i cijele pravoslavne vaseljene“, istakao je Aleksandar Vujović.
Posle pozdrava profesora Aleksandra Vujovića sve prisutne na Akademiji blagoslovio je protojerej-stavrofor Velimir Jovović, a u ime domaćina pozdravio je Pavle Brajović – Jakoja, predsednik Udruženja Srba i Crnogoraca „Morača-Rozafa“, koji je govorio o vjekovnom prisustvu srpskog naroda u Skadru, zahvalivši se Mitropoligtu crnogorsko-primorskom Joanikiju, sveštenstvu, đacima Cetinjske bogoslovije i učesnicima svetosavske proslave u Skadru na pomoći oko realizacije ovogodišnje svetosavske svečanosti.
Ovogodišnju skadarsku Svetosavska besjedu izgovorio je mr Rade S. Bulajić, viši asistent Pravoslavnog Bogoslovskog fakulteta „Sveti Vasilije Ostroški“ u Foči Univerziteta u Istočnom Sarajevu, prosfornik i arhivarnik Manastira Ostrog.
U svetosavskom programu su uzeli učešća:omladina i đaci i djeca iz Skadra, Pojci i recitatori maturanti Cetinjske bogoslovije, guslar Jovan D. Damjanović, bogoslov, dok je moderator akademije bio mr Aleksandar Vujović, profesor Cetinjske bogoslovije.
Učenici Cetinjske bogoslovije su pjevali i recitovali pjesme posvećene Svetom Savi, a mladi guslar Jovan D. Damjanović, bogoslov je uz strune gusala pjevao pjesmu „Pogibija popa Mila Jovovića“. Na kraju svetosavske akdemije predvođeni đacima iz Cetinja i Skadra svi su otpjevali nekoliko duhovnih pjesama.
Posle svečane svetosavske akademije priređena je trpeza ljubavi za sve sabrane, čiji je dio obezbijedio protojerej mr Predrag Šćepanović, arhijerejski namjesnik podgoričko-danilovgradski.
U toku ovogodišnje svetosavske proslave u Skadru, učesnicima i zaslužnima oko proslave, moderator svetosavske akdemije, profesor Aleksandar Vujović uručio je skadarske svetosavske gramate u ime Mitropolije crnogorsko-primorske.
Na trpezi ljubavi sve prisutne pozdravio je u ime domaćina, Pavle Brajović – Jakoja, još jednom se svima zahvalivši, na divnom blagoslovenom koji je upriličen u slavu i čast Svetog Save. U toku ručka pozdravili su mr Rade S. Bulajić i Luka Martinović sa Cetinja, maturant Bogoslovije Svetog Petra Cetinjskog. Na kraju je govorio Aleksandar Vujović, profesor Cetinjske bogoslovije, podijelivši sa svima da se ako Bog da uskoro planira i obnova časova kursa srpskog jezika u Skadru, kao i časovi pravoslavne vjeronauke i duhovnosti za srpski narod, kao i drugih duhovno-kulturnih svečanosti. Nadamo se da će uz pomoć Mitropolije crnogorsko-primorske i Albanske Pravoslavne crkve, državnih institucija u Srbiji i Crnoj Gori, kao i prilozima plemenitih ljudi, nastaviti kulturno-duhovni život i obnova srpskog i crnogorskog naroda u Skadru, gdje će se okupljati i srpski i albanski narod i svi ljudi dobre volje, izgrađujući na najljepši način Skadar i cijelu Albaniju.
Svetosavskoj akademiji u Skadru prisustvovali su vjernici iz Skadra, Vrake, Podgorice, Srbije, Crne Gore, predsatvnici udruženja „Morača-Rozafa“ iz Skadra, predstavnici Pravoslavnog društva „Sveti Jovan Vladimir“ iz Skadra, predstavnici Ambasade Republike Srbije u Tirani g. Ivica Marković, g. Tea Đurić, kao i drugi.
Ovogodišnje svetosavsko sabranje u drevnom gradu Skadru pokazalo je jedinstvo i slogu srpskog naroda, koji ne zaboravlja svoje korijene i svoju tradiciju i svoju vjekovnu vezanost za svog učitelja, prosvetitelja i duhovnog oca, Svetog Savu ravnoapostolog.
Da živimo svi u slozi Sveti Savo ti pomozi!
Luka Martinović,
maturant Bogoslovije Svetog Petra Cetinjskog
Foto: Ivan Rašović
Tonska realizacija Slobodanka Grdinić,
novinar Radio Svetigore
