Manastir Moračnik na Skadarskom jezeru u utorak, 25. jula, evharistijskim sabranjem proslavio je svoju slavu – praznik ikone Presvete Bogorodice Trojeručice.

S blagoslovom Njegovog visokopreosveštenstva Mitropolita crnogorsko-primorskog g. Joanikija, Svetu arhijerejsku liturgiju služio je Njegovo preosveštenstvo Vladika pakračko-slavonski g. Jovan, uz sasluženje sveštenstva i monaštva, u molitvenom prisusustvu vjernog naroda.

Manastir Presvete Bogorodice Trojeručice – Moračnik

Na jugoistočnom kraku trouglastog ostrva Moračnik, jednom u nizu od pedesetak ostrva, hridi i grebenova uz jugozapadnu obalu Skadadarskog jezera, nalazi se manastirski kompleks posvećen Presvetoj Bogorodici Trojeručici. Kompleks je smješten na isturenom rtu na jugoistočnoj strani ostrva, položen nisko, skoro do samog jezera. Prema nazivu ostrva, kompleks je u narodu poznat kao manastir Moračnik.

Prvi put se pominje 1417. godine u povelji Balše III Đurđevića, sina Jelene Balšić i unuka “svetopočivšeg kneza Lazara” kako ona naziva svog oca, kojom Balša daruje manastiru gumno soli u Baru, koji mu je po svemu sudeći i novi ktitor. Iz povelje se vidi da je Moračnik bio metoh najstarijeg našeg manastira, Prečiste Krajinske, u kojoj je upravo u to vrijeme stolovao zetski Mitropolit Arsenije. Godine 1614. jedan putopisac kaže da “svako od pet ostrva na jezeru ima po jedan manastir srpskih kaluđera” a krajem istog vijeka iguman Moračnika Nikolaj traži iz Venecije jedne svešteničke odežde. To je ujedno i posljednji spomen Moračnika kao živog manastira. Nesumnjivo je nadživio vrijeme nailaska Turaka i dugo se bilježi po turskim tefterima, ali vjerovatno da kao i njegov matični manastir, Prečista Krajinska, nije preživio Mahmut-pašu Bušatliju i njegove pohode na Crnu Goru krajem osamnaestog vijeka. Postoje mišljenja da su ga tada Turci pretvodili u džamiju.

Manastir u sebi “sadrži skoro sva iskustva, pojedinačno provjerena na ranijim građevinama” Zetske Svete Gore, monaške zajednice sabrane u XIV i XV vijeku iz Jerusalima, Svete Gore i Sinaja, koja je za sobom ostavila spomen na velike duhovnike i teologe poput Nikona Jerusalimca, pisca Goričkog zbornika, koji tamo napominje o dobrom glasu koji su u Svetoj Zemlji uživali monasi sa ostrva Skadarskog jezera.

Trikonhosna crkva sa kupolom na Moračniku je suma cijelog graditeljstva balšićke epohe na Skadarskom jezeru i predstavlja malo remek-djelo mjere i sklada. U harmoničnu cjelinu povezani su crkva koja ima i južni paraklis, konak na istoku i kula, koja se nalazi na jugu. Sve je zidano poluobrađenim kamenom, ali građevine nijesu nastale u istom periodu. Pretpostavlja se da je uz isposnicu ili možda crkvu nastala prvo kula, uz koju su onda dozidani konaci. Kula je na trećem spratu imala paraklis sa krstastim svodom i činila je odbrambenu cjelinu sa pirgom sa Tophane, koji se vidi sa Moračnika, i kulom sa Prečiste Krajinske.

Postoji mogućnost da je prvobitna isposnica bila na vrhu ostrva, gdje se nalazi crkva Preobraženja Gopodnjeg. Kroz istoriju je dijelila sudbinu ostalih skadarskih manastira, a 1853. godine u njoj su od Turaka ubijena tri brata Lekovića iz Godinja: Mališa, Savo i Andrija, koji su junački branili manastir.

Uprkos rušenju, Moračnik je sačuvao izgled tvrđave.

Poslije rušenja manastira krajem osamnaestog vijeka, do početka 60-tih godina XX vijeka je služio kao štala jednom broju seljana iz priobalnih mjesta.

Manastir je djelimično počeo od strane Zavoda za zaštitu spomenika da se istražuje i obnavlja šezdesetih i osamdesetih godina dvadesetog vijeka.

Sa blagoslovom Mitropolita Amfilohija od 1997. počinje obnova manastira, kada počinje i da se bogosluži u njemu. Od 1997. godine starešina manastira je jeromonah Jovan (Ćulibrk), današnji Vladika slavonski, koji je pored poslova na obnovi dobio blagoslov Mitropolita Amfilohija da se stara o obnovi duhovnog života, crkava i manastira na Skadarskom jezeru (Zetskoj Svetoj Gori). U manastiru je prvi put služeno na Preobraženje 1997. godane, a od 1998. se redovno održava panagir i sabor na praznik Trojeručice. Pojedini objekti manastirskog kompleksa su djelimično obnovljeni, a trenutno se obnavlja hram Preobraženja Gospodnjeg na vrhu ostrva. O poslovima na obnovi danas se brine nastojatelj manastira jerođakon Nikolaj Bašanović

Manastirska zdanja

Manastirski kompleks čine: hram posvećen Presvetoj Bogorodici Trojeručici, sa paraklisom Svetog Jovana Damaskina, kapela Svetog Grigorija Sinaita, hram Preobraženja Gospodnjeg na vrhu ostrva, manastirski konak i ekonomski objekti.

Svete mošti

U manastiru se čuva: čestica moštiju Svetog Jovana Vladimira, dio kostiju mučenika iz Hozevitskog Manastira i Anastasije Uzorositeljnice.