O KNJIŽEVNOM DJELU SELIMIRA RADULOVIĆA
Istaknuti savremeni srpski pjesnik i esejista Selimir Radulović rođen je na Cetinju 1953. godine. Objavio je brojne knjige pjesama i eseja tokom četiri decenije aktivnog bavljenja književnošću. Da pomenemo samo neke: „O tajni rizničara svih suza“; „Snovi svetog putnika“; „Pod kišom suza s Patmosa“; „O pastiru i kamenu sa sedam očiju“; „Senka osmog eona“; „Dvanaest“; „ O dukatu sa likom starca“ i „ Sedam malih drhtaja“.
Izašlo je nekoliko izbora iz njegove poezije. U izdanju „Srpske književne zadruge“ i „Pravoslavne reči“ objavljena su mu izabrana djela u pet tomova. Njegovom pjesničkom djelu su posvećena dva zbornika radova: „Pesnik nokturna“ i „Svetlo iz očeve kolibe“. Pjesme su mu prevedene na više svjetskih jezika i dobitnik je brojnih nagrada za književnost.
Poeziju Selimira Radulovića karakteriše izrazita hrišćanska orijentacija, s naglašenim akcentom na biblijske teme, svetootačko predanje i pravoslavnu bogoslovsku misao. Njegova poezija je u znaku isihazma i molitve, putem kojih bogotražitelj doživljava prosvetljenje u vidu „iskustva svetog“, kako Mirča Elijade definiše religiju.
Pjesnik Selimir Radulović u jednom autopoetičkom iskazu poručuje: „Greh je strano telo u čovekovoj duši, a duša grešna, zapravo, duša bolesna. „Svetlo iz očeve kolibe“, smeštene u „Senci osmog eona“ i „Dahu male molitve“, kao zračak jedinstvenog opšteg svetla, omogućuje da prepoznamo onu žižnu tačku u kojoj se delo jevanđelizacije uliva u delo civilizacije“.
Dakle, pjesnik crpi nadahnuće prije svega iz Svetoga pisma Staroga i Novoga zavjeta, koji već dva milenijuma čine temelj svekolike hrišćanske književnosti, od svetih otaca Hristove Crkve, do danas. Tako i srpska književnost, od Svetog Save do naših dana izrasta iz tog najdubljeg korijena. To stablo se već osam vjekova razgranava pod suncem Pravoslavlja.
Selimir Radulović je prepoznatljiva, ovovremena grana na gorostasnom hrastu, koji čini srpsku duhovnost,književnost i kulturu. On je pjesnik Bogotražitelj, poput onog u njegovoj knjizi „Snovi svetog putnika“. A taj sveti putnik je svaki čovjek koji je poslušao slovo Božije i nije zakasnio da se odazove Gospodu.
Naslov najnovije knjige Selimira Radulovića „Zapis na stubu, jerusalimskom“ sugeriše tri fundamentalna pojma i simbola hrišćanske kulture. Zapisi se, kako piše Đorđe Trifunović „javljaju već u „Miroslavljevom jevanđelju“, najstarijoj do sada poznatoj knjizi pisanoj starim srpskim jezikom (osamdesete godine XIIveka), a beleženi su radi spasa duše sebi i svojima, kao neka vrsta zadužbine“.
Zatim, prisutan je stub, kao noseći element građevine, koju čini pravoslavlje u srpskoj duhovnosti i kulturi. Temelji tog stuba se nalaze u Nebeskom Jerusalimu, koji predstavlja ponovno zadobijanje Raja.
Zapisi u kamenu stariji su od zapisa na pergamentu i papiru. Oni su i trajniji. U slučaju konkretne knjige Selimira Radulovića „Zapis na stubu, jerusalimskom“ jasna je asocijacija na „Natpis na mramornom stubu“, na kome su (između 1402. i 1404. uklesane riječi Stefana Lazarevića o kosovskom udesu srpskog naroda i države Srbije 1389. godine).
Njegova Svetost Patrijarh Srpski Porfirije, u zapisu na zadnjoj korici knjige Selimira Radulovića, poručuje: „Selimir voli Svetitelje i druži se sa njima. Veran je i predan. S njima je u pustinjama Egipta, Palestine i Svete Gore. Svojim pesmama pali kandila i užiže sveće pred njihovim besmrtnim likovima, i slovima, kao delićima mozaika, izobražava ih i postavlja pred naše mislene oči“.
Pjesničke knjige Selimira Radulovića izrastaju jedna iz druge i nastavljaju jedna drugu, označavajući stanice na putu Bogotražitelja.
Tako i knjiga „Zapis na stubu, jerusalimskom“ predstavlja nastavak pjesničkog hodočašća na Svetu Goru, u prethodnoj zbirci „U carstvu vetrova aramejskih“, objavljenoj prošle godine.
U njegovoj poeziji se miješa imaginarno, biblijsko putovanje sa Svetiteljima, sa stvarnim putovanjima po Svetoj Gori Atonskoj. Ali, istinska poezija ima tu moć da ukida prostor i vrijeme, vidljivo i nevidljivo, stapajući ih ujedno. To je upravo cilj svetog putnika, o kome Selimir Radulović pjeva.
Jedan od tih putnika je i starac Zosima, koji veli da „Ne škodi toliko da neko ima, nego da je, sa strašću, privezan za ono što ima“. Sličnu mudrost nalazimo i u „Zapisu starca iz Raita“, koji: „Za sve dane života svoga, / Spremajuć se za put. / Bdijuć, živeć u oskudici, / Sudeć sebi, gledajuć na sve ljude / Kao na jednog. // Starao se za dušu“.
Dominantan ton knjizi „Zapis na stubu, jerusalimskom“ upravo daju savjeti onima koji od mudrih staraca traže pomoć za spasenje duše.
Završio bih ovo skromno slovo citatom 22. pjesme iz ciklusa „Brat starca Zosime“: „Šta ti je, radosti moja, / Zašto plačeš? // Pao sam, Starče! // Ustani! // Ne mogu, ako mi ne / Pružiš ruku. // Evo ruke! I tebi, i duši, / Svakoj, koja se kaje“.
++++++
Riječ g. Budimira Dubaka na promociji nove knjige Selimira Radulovića „Zapis na stubu, jerusalimskom“, održanoj na Akademskoj tribini u organizaciji Srpskog nacionalnog savjeta Crne Gore i Srpskog informativno-kulturnog centra «Sveti Sava» u Plavoj sali Srpske kuće u Podgorici, u utorak 12. septembra 2023. godine. O knjizi su još govorili Mitropolit crnogorsko-primorski g. Joanikije i g. Rajko Radusinović.
(Autor je srpski pjesnik i književnik i bivši ministar vjera i kulture u Vladi Republike Crne Gore)
