U čast Slavne Vladičice naše Bogorodice i Prisnodjeve Marije
Kijevo-bratska ikona Majke Božije se projavila 1654. godine u gradu Višegorodu, Kijevske oblasti, a prebivala je u Borisoglebskoj crkvi.
Godine 1622. tokom rata sa Poljacima (1659.-1667), Tatari, koji su bili saveznici Poljaka, probili su zidine grada i uništili crkvu, ali vernici su uspeli da spasu čudotvornu ikonu Majke Božije iz hrama, pustivši je da plovi niz Dnjepar, po volji Božijoj.
Reka je nosila svetinju do obala Podoljska u Kijevu, odakle je izvađena iz vode i postavljena u Kijevo-bratski manastir, sa dostojnim počastima.
Sveta ikona se nalazi u Kijevu, u Bratskom učilišnom manastiru, po kome je dobila ime, budući da u njemu boravi od 1662. godine.
Za datum proslavljenja uzet je 19. septembar po novom, odnosno 6. septembar po starom kalendaru. Ova ikona ima još dva datuma proslavljenja a to su 23. maj po novom, odnosno 10. maj po starom kalendaru i 15. jun po novom, odnosno 2.jun po starom kalendaru.
Čuda
Predanje svedoči, da je jedan Tatarin ukrao ikonu i na njoj hteo preplivati reku Dnjepar. Ikona je zaplivala sama i stala na sred Dnjepra, prema Bratskom manastiru. Tatarin se zadivi takvom čudu i sedeći na ikoni počne vikati u pomoć, plašeći se da se ne utopi. Odmah su iz manastira doplovili u čamcima do Tatarina, uzeli ikonu i spasili ga, koji je posle čuda koje se dogodilo poželeo da se krsti i postriže u monaha.
U Bratskom manastiru jednom dnevno u svaku subotu i jednom godišnje u subotu 5. nedelje Velikog posta, pred ovom ikonom se služi Akatist u prisustvu velikog broja verujućeg naroda.
Izobraženje
Ovaj tip ikone ikonografski pripada tipu Bogorodice Umiljenja (Eleusa), gde je karakteristično jedinstvo lica Spasitelja i Prisnodjeve.
Predstavljena je svakodnevna scena međusobnog milovanja Majke i Deteta – koja simbolizuje vezu između Kreatora i Njegove kreacije, izraženoj u ovakvoj beskrajnoj ljubavi Tvorca za ljude zbog kojih je dao Sina Svoga na zaklanje, radi izbavljenja od greha roda ljudskog.
Takođe, vidimo na ikoni prožimanje neba i zemlje – oreola i međusobnog kontakta dva lica; što simbolizuje Hrista i Crkvu Hristovu, u kojoj je Majka Božija najsavršenije stvorenje od sveg roda ljudskog.
Ikonografski tipovi ikone Umiljenje (grč. Eleusa) sežu do Sv. apostola Luke, čije kopije su proširene po celom pravoslavnom svetu.
Glavna karakteristika ove ikonografije je kombinaciija lica Spasitelja i Prisnodjeve.
Djeva je izobražena dopojasno u crvenoj rizi (boje mučenika) kako u naručju nosi Mlado Dete, koje desnom rukom blagosilja, dok Mu levu ruku pridržava; Odevena je u crveni maforion protkan tamnim porubima po ivicama i izvezenim zvezdama, na čelu i ramenima – simbolima Njene devstvenosti.
Mladenac desnom rukom blagosilja arhijerejskim znakom IS/HS, dok Mu je leva ruka u Majčinoj ruci; odeven je u beli stihar koji doseže do kolena i gornju odeždu boje zlata, kao Car i Prvosveštenik.
Neobičan je ovaj gest, ruke u ruci, Bogomladenca i Prisnodjeve. On simbolizuje, prisnost, uzajamnu podršu, pridržavanje u nemoći, potporu u drugome koju nalazimo; gde je onaj drugi – brat moj, bližnji, moja zaštita, pomoć i ukrepljenje; na to nas pozivaju Majka i Mladenac svojim međusobnim odnošenjem, izobraženi ovom Kijevo-bratskom ikonom.
Pozadina ikone je posrebrena, a ivice su ukrašene dragim kamenjem.
Elza Bibić
prevod s ruskog: O.B.
Literatura
https://www.deva-maria.ru/:ikona-bozhiei-materi-kievsko-bratskaya
Tihomir S. Ilijić: Veliča duša moja Gospoda – Ovozemljski život i čudotvorne ikone Presvete Bogorodice; VIZ, Beograd, 2002, str: 151;
