Po predanju Crkve, čudotvornu ikonu Majke Božije Pećke, naslikao je 48 godina od Rođenja Hristovog, Sveti jevanđelist Luka u Getsimanskom vrtu, blizu mesta gde se danas nalazi Grob – pećina u kojoj je počivalo telo Presvete Djeve – sve do Njenog slavnog Uspenija.
Car Lav Mudri ovu ikonu će 460. godine preneti iz Jerusalima u Carigrad, i postaviti u Crkvi posvećenoj Majci Božijoj. Odatle će je poslati u Herson ruskom knezu Vladimiru na dan krštenja Rusije. Ikona će ubrzo biti prenesena i u Veliki Novgorod, gde će boraviti neko vreme – odakle će se vratiti u Jerusalim.
Po jednom predanju, ovu ikonu je Sv. Sava dobio na dar od patrijarha carigradskog u Nikeji prilikom svog posvećenja za Arhiepiskopa srpskog. On će je doneti u Srbiju i postaviti je u sedište Arhiepiskopije – manastir Žiču. No kako se Žiča nalazila na samoj granici naše tadašnje države, to će po zaveštanju Svetoga Save, njegovi prejemnici preneti Arhiepiskopiju u Peć. Tom prilikom i ova Sveta i Svečasna ikona će biti prenesena u Pećku patrijaršiju. Stoga je i nazvana Pećkom Bogorodicom, a narod je od milošte, zbog njene blagodatne lepote, zove još i Krasnica Pećka.
Ikona Bogorodice Pećke ima i sopstvenu službu, a Mitropolit beogradski Mihajlo joj je 1894. g. napisao Akatist, koji je sa crkvenoslovenskog na srpski preveo, Sveti Ava Justin Ćelijski. Ovaj Akatist je veoma bogat činjenicama i događajima iz žitija ikone te na pobožne duše ostavlja upečatljiv utisak. Stihovi Akatista se završavaju rečima: Raduj se, Zaštitnice i Spasiteljko srpskog roda krstonosnog. Ovaj Akatist se u Pećkoj patrijaršiji čita na kraju svakog večernjeg bogosluženja.
Daleke 1936. g. čudotvorna ikona Majke Božije Pećke boravila je nekoliko meseci u Beogradu, u Hramu Pokrova Presvete Bogorodice. Tada je, u spomen na njen boravak, izrađena i ovom hramu predata njena verna kopija, pred kojom se svakog petka služi Akatist.
Kao datum proslavljenja ikone, određen je dan nakon Vaznesenja Gospodnjega.
Čuda
Predanje vezano za istorijski hod Krasnice Pećke, kaže da se tadašnjem jerusalimskom Patrijarhu Atanasiju u snu javila Presveta Bogorodica i rekla mu da ovu ikonu da srpskom Arhiepiskopu Savi, kao dar i uspomenu, na blagoslov njemu i svem srpskom rodu.
Poznato je da se pri svojim pokloničkim putovanjima po Svetoj Zemlji, Sv. Sava najradije zadržavao u manastiru svog nebesnog pokrovitelja – Sv. Save Osvećenog. Vidimo iz ikosa 8 Akatista Presvetoj Bogorodici Pećkoj, neprekidnu duhovnu vezu između Sv. Save Osvećenog i našeg Sv. Save: Raduj se, Ti koja si Osvećenim Savom Jerusalimskim obećana zapadnoj zemlji, u svečudesnoj Ikoni Tvojoj. Raduj se, jer srpski Arhiepiskop Sava, kada beše u Palestini, uze obećanu riznicu i donese stadu svome ! Raduje se, jer ova ikona Tvoja bi preneta u Srpsku patrijaršiju !
Zna se da je ova čudotvorna ikona spasila grad Peć od kolere, i da je nošena u najudaljenije gradove Stare Srbije; tada bi se njen svešteni hod sprovodio uz najsvečanije litije. No, iako su litiju zabranili komunisti 1947, narod joj je i dalje sa nepokolebljivom verom prilazio i dobijao isceljenja i duševnu utehu: gluvi su dobijali sluh, nemi govor, hromi hod – sve po svedočenju sestara, koje sva čuda koja proishode od Nje, verno zapisuju.
Kada je Sv. Stefan Dečanski došao da primi Svetomiropomazanje radi vladavine, arhipastir Nikodim, prinoseći mu ikonu Pećku radi celivanja, video je od nje veliku svetlost koja je obasjavala srpskog monarha.
Jedno vreme, po volji ljudi, ikona je bila preneta u Moraču obitelj u Crnoj Gori, ali ne želeći to, vratila se u Pećku patrijaršiju, pokazavši se Patrijarhu Gavrilu (Rajiću), rekavši mu: Čedo Gavrilo, uzmi ikonu moju što je sada s desne strane i postavi je na moj presto.
Vekovima ona verno čuva svetu Pećku patrijaršiju, a njeno se staranje naročito osećalo tokom vremena turskog ropstva. Bila je – utešiteljka tokom robovanja, radost grada, prijatelj, lekar u bolesti, ohrabrenje u patnjama i smrti.
U ovoj čudotvornoj ikoni mučeničko Kosovo, a i sav srpski rod, vekovima kao zaštitnicu svoju ima Presvetu Djevu Mariju, koja posreduje pred Prestolom Sina svoga za sve one koji joj se obraćaju. Otuda je sav srpski narod beskrajno poštuje.
Čak su i Turci pokazivali prema ikoni veliko poštovanje. Sve do nedavno i Albanci (Arnauti) su donosili svoje telesno i duhovno obolele Majci Božijoj radi isceljenja, nadajući se pomoći od One koja predstoji pred Prestolom Sina svoga za sav rod ljudski.
Pa i sada, tokom pandemije koronavirusa, ikona Majke Božije Pećke izneta je iz trona u kome počiva te je nošena u krsnom vhodu iznad spoljnih zidina drevne svetinje Pećke patrijaršije; Monahinje su je nosile iz pojanje molitve koju je sastavio rumunski Patrijarh Danilo. Ovo je bio prvi put nakon 40 godina da je ikona nošena u sveštenom ophodu izvan spoljnjih manastirskih zidina. Tom prilikom bogojavljenskom vodom kropljena je okolina uz pojanje Akatista Presvetoj Bogorodici Pećkoj.
Izobraženje
Pećka Krasnica je postavljena u pozlaćenom tronu sa desne strane ikonostasa Bogorodičine crkve, nasuprot trona srpskih patrijaraha, naslednika Svetoga Save – te se stiče utisak kao da ovaj tron nevidljivo zakriljuje svojim blagodatnim pokrovom.
Tron u kome ikona počiva u potpunosti je pozlaćen. Po ivicama njegovih stubova prostiru se tanani izrezbareni pozlaćeni listići, dok je na vrhu majstorskom rukom u pozlaćenom duborezu raskošno izvedeno pet kupola koje simbolizuju Crkvu Hristovu.
Na samoj ikoni, desno i levo od lika Presvete Djeve izobražena su dvanaestorica Apostola, a ispod njenog lika i nogu Gospodnjih naslikana su četiri velikomučenika, pored čijih likova je ispisan istorijat ove ikone.
Sama ikona je optočena srebrnim i zlatnim filigranom, na kom se naročito ističu izuzetno bogato ukrašene krune na glavama Gospoda i Bogorodice. Ovo remek delo primenjene umetnosti rad je pećkih kujundžija iz HVIII veka.
Tropar, glas 4
Danas radosno praznuje presveta Patrijaršija Srpska, kao zraku sunčevu primivši, Vladičice, čudotvornu Tvoju ikonu. K njoj sada pritičući i moleći se, Tebi vapijemo ovako: O svemilostiva i svemoguća Gospođo, Mati Božija, ispuni moljenja naša, daruj nam izobilje u svakoj blagodati Božijoj.
Literatura
Arsenije A. Brkić: Kivoti Srba Svetitelja pod svodovima crkava Pećke patrijaršije, uprava manastira Pećke patrijaršije, Štamparija Srpska patrijaršije, Beograd, 2010, str: 18-20
Akatist Presvetoj Bogorodici Čudotvornoj Krasnici Pećkoj, Manastir Pećka patrijaršija, Štamparija Srpske patrijaršije, 2009.
Vaskršnji praznici i običaji, protoj. Dragomir Ubiparipović, Prav. duh. radionica Mir ti, GA Meda, Beograd, 2003.
Tihomir S. Ilijić: Veliča duša moja Gospoda, BIZG, Publiku, Beograd, 2002, str: 260
Elza Bibić
