U prisustvu Njegovog visokopreosveštenstva izabranog Mitropolita crnogorsko-primorskog g. Joanikija i Njegovog preosveštenstva Episkopa raško-prizrenskog i kosovsko-metohijskog g. Teodosija u Osojanu je u petak 6. avgusta, drugog dana ,,Đedovog sabora“ posvećenog blaženopočivšem Mitropolitu Amfilohiju održano književno veče i promocija međunarodnog zbornika radova ,,Vjera i misao u vrtlogu vremena”, koji je posvećen blaženog spomena našim duhovnim ocima Mitropolitu Amfilohiju i Episkopu Atanasiju (Jevtiću).
Ovaj obimni zbornik, koji na 824 strane, obuhvata 36 radova na srpskom, ruskom, engleskom, grčkom i francuskom jeziku, iz pera autora koji rade u osam država, predstavio je jedan od urednika prof. dr Mikonja Knezević vanredni profesor na Filozofskom fakultetu u Kosovskoj Mitrovici.
Profesor Knežević je istakao duboke uvide Mitropolita Amfilohija i njegovu ulogu u naučnom i društvenom životu, dodajući da su Mitropolitovi rani teološki radovi ocijenjeni kao sam vrh teološke misli dvadesetog vijeka i predstavljaju, uprkos neprijateljskoj sredini, u kojoj su nastali, izuzetan doprinos naučnom istraživanju.
,,Kada se vratio u Srbiju sredinom sedamdesetih godina prošlog vijeka Mitropolit Amfilohije je počeo da piše radove sa temom koja je bila značajna za postojeći ideološki okvir. To je bilo pitanje čovjeka. Mitroplit je tada na jednom širem socijalnom planu uveo viđenje čovjeka iz jedne eminentno teološke vizure i povratio čitav niz tema koje su od srednjeg vijeka krasile srpsku misao kao naslednicu vizantijske teološke misli” – rekao je, između ostalog prof. dr Mikonja Knezević.
Mladi teolog Amfilohije je uključivao probleme savremenog čovjeka pa su on i vladika Atanasije objavljivali svoje radove čak i u dominanto filosofsko – marksističkim publikacijama, dodaje Knežević.
,,Hoću da kažem da je pojava ove dvije ličnosti bila toliko važna i da je pritisak na nivou ideja koji su oni vršili bio toliko veliki da je čak i jedan neprijateljski okvir morao da uvaži takve činjenice kakve su bile ideje Mitropolita Amfilohija i Vladike Atanasija“ – kazao je Knežević.
On je naglasio da je Mitropolit teologiju shvatao kao živo iskustvo Boga, tihu riječ koja je donosila promjene i angažovanje u složenim problemima kao što je to slučaj Kosova i Metohije.
,,Na promociji Mitropolitovih sabranih djela 2013. godine u Herceg Novom, govorio sam o nekim teološkim temama, a on me je nenametljivo uzeo za ruku i rekao: Kaži nešto o Kosovu“ – sjeća se Knežević.
Direktor Doma kulture Gračanica književnik i novinar Živojin Rakočević, predsjednik Udruženja novinara Srbije, je kazao da je ideja o ,Đedovom saboru“ autentična odavde, osojanska i povratnička oblikovana u rečenicama oca Jovana paroha u Osojanima i svih onih koji ovdje žive i koji su Mitropolita prepoznali. O tom odnosu prema drugome, o tome šta je drugi nama, Mitropolit je rekao u svojoj besjedi kada je kazao: ,,Vi trebate svojim komšijama“.
,,E sad da li smo se sreli sa komšijama? Izgleda da nismo još, ali, daj Bože, srešćemo se u perspektivi, u budućnosti“– kazao je Rakočević.
U drugom dijelu večeri svoje stihove su govorili predsjednik Književnog društva Kosova i Metohije Novica Sovrlić, pjesnik iz Đakovice Ranko Đinović i pjesnik iz Zvečana Nenad–Jero Radenković.
Novica Sovrlić je podsjetio da je Mitropolit Amfilohije bio počasni član Društva književnika Kosova i Metohije i odlučio se da govori pjesmu o Đedovom prijatelju Milošu Ćirkoviću, za koju mu je, po njegovim riječima, sam Đed jednom priliko kazao da je govori uvijek u zgodnoj prilici.
Miloš Ćirković je bio poslednji stanovnik Belog Polja i radio vezom je dan uoči svoje smrti (nestanka) tražio od pećkog sveštenika i Mitropolita Amfilohija da mu pošalju pasulj, odnosno municiju koja mu je bila potrebna za odbranu ognjišta i života. Tijelo mu nikada nije pronađeno ni u spaljenoj kući ni među mrtvim napadačima.
Posebnu pažnju prisutnih stotinak građana Osojana izazvao je nastup guslara Raja Vojinovića, urednika časopisa ,,Svetigora“, koji je izveo pjesmu ,,Banović Sekula i Jovan Kosovac”.
Trodnevni ,,Đedov sabor“ održava se u organizaciji Eparhije Raško – prizrenske, opštine Istok i Doma kulture Gračanica.
Živojin Rakočević/Slobodanka Grdinić
