Na Novom beogradskom groblju u subotu, 2. oktobra 2021. godine, služen je godišnji pomen Stevanu Stojanoviću Mokranjcu, jednom od najpoznatijih i najznačajnijih srpskih kompozitora.
Pomen je služio protojerej-stavrofor Petar Lukić, starešina Saborne crkve, a na pomenu je pojalo Prvo beogradsko pevačko društvo pod rukovodstvom dirigenta Svetlane Vilić.
U nedelju, 3. oktobra, nakon Svete liturgije sveštenstvo Sabornog hrama u Beogradu služiće parastos ovom velikom srpskom kompozitoru.
Stevan Stojanović Mokranjac, rođen u Negotinu 9. januara 1856. godine, bio je jedna od najznačajnijih muzičkih ličnosti u Srbiji s kraja XIX i početka XX veka: kompozitor, horovođa, pedagog, kamerni muzičar, melograf na polju svetovne i duhovne muzike, pisac studija o folkornoj i duhovnoj građi i jedan od osnivača prve muzičke škole u Srbiji – Srpske muzičke škole. Predstavnik je romantizma nacionalne orijentacije XIX veka i najeksponiranija figura nacionalne škole u Srbiji koja dobija svoj prepoznatljivi pečat u njegovom stvaralaštvu na prelazu vekova.
Od 1870. u Beogradu pohađa Prvu mušku gimnaziju – više razrede gimnazije, gde dobija solidne osnove iz muzike kod Karla Reša (za violinu) i Antonija Cimbrića (za pevanje).
Zahvaljujući Prvom beogradskom pevačkom društvu koje je podržalo njegovu izrazitu sklonost prema muzici dobija državnu stipendiju za studije muzike u inostranstvu i odlazi prvo u Minhen, gde od 1879. do 1883 .godine gde studira teoretske predmete i kompoziciju kod J. Rajnbergera (J. Rheinberger). Materijalna oskudica i drugi problemi onemogućavaju mu završetak studija i Mokranjac se vraća u Beograd, postaje horovođa Crkvenog pevačkog društva Kornelije, za koji 1883. komponuje svoju I rukovet (u originalnoj verziji samo za muški hor). Godine 1884. postaje horovođa Akademskog pevačkog društva Obilić i dobija šestomečnu stipendiju za Rim gde privatno uči vokalnu polifoniju.
U oblasti dirigentske karijere najznačajniji je njegov doprinos u radu sa Prvim beogradskim pevačkim društvom za koje je napisao sve svoje rukoveti osim prve, i sa kojim ih je izveo na mnogobrojnim koncertnim nastupima i turnejama po zemlji i inostranstvu, u periodu od 1893. do 1911. godine.
Takođe, Mokranjac je od rane mladosti zapisivao i sakupljao narodne melodije i ostavio za sobom oko 460 folklornih zapisa od kojih je sačuvana 381 pesma. Za zbirku Narodne pesme i igre sa melodijama iz Levča (koju je sakupio T. Bušetić), objavljenoj 1902. godine, Mokranjac je napisao Predgovor koji postaje prva značajnija naučna studija o našem folkloru. Godine 1906. izabran je za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije, a 1911. za dopisnog člana Francuske akademije umetnosti.
Iscrpljen radom i mnogobrojnim dužnostima Stevan Stojanović Mokranjac umro je u noći između 28. i 29. septembra 1914. godine u Skoplju gde se povlačio sa srpskim narodom na početku Prvog svetskog rata, i gde je i prvobitno sahranjen. Posmrtne ostatke Mokranjca Prvo beogradsko pevačko društvo je prenelo u Beograd 1923. godine. U sećanje na Stevana Stojanovića Mokranjca, u njegovom rodnom Negotinu, tradicionalno se održavaju horske muzičke svečanosti „Mokranjčevi dani“.
Izvor: Radio Slovo ljubve
Foto: Jelena Pavlović
