Obaveštavamo sveštenstvo i monaštvo Srpske Pravoslavne Crkve da je, u izdanju Svetog Arhijerejskog Sinoda, iz štampe izašao Tipik (bogoslužbene napomene) za 2025. godinu.
„Ti si budućeg veka knez, Vladiko, i sadašnjeg, Gospode; u sadašnjem veku i u budućem pokrivaj, spasi nas, Sine Višnjega, i nepropadljivog života Tvoga udostoj”
(Kanon Indiktu Svetog Simeona Solunskog, 9. pesma, 2. tropar)[1]
Okušanje „dobre reči Božije i sila budućega veka” (sr. Jevr 6, 5), odnosno Jevanđelja i Svetih tajni Crkve Hristove predstavlja jezgrovit opis oblagodaćene stvarnosti u okviru koje pravoslavni hrišćani „žive, kreću se i postoje” (sr. Dap 17, 28) kao čeda Carstva nebeskog. Budući da je prostorno vreme ovozemaljskog života priprema i iščekivanje večnog života u nebeskom Jerusalimu, novi Izrailj svojim bogoslužbenim pregalaštvom na inicijativu Božiju i blagodaću Duha Paraklita preobražava ono što je prolazno prema obrascu onoga što je neprolazno. Otuda vreme i prostor propadljivog načina postojanja bivaju osvećivani, postajući nova tvar i duhovno preobražena realnost kao predukus budućeg stanja vaskolike tvorevine. Nerazrušivi temelj ovog najveličanstvenijeg dara spasenja jeste nepobitna istina da se Bogočovek Gospod naš Isus Hristos javio na svršetku vekova kao Pashalno Jagnje „jednom za svagda da svojom žrtvom uništi greh” (Jevr 9, 26), istinski okusivši smrt i vaskrsnuvši iz mrtvih, uzvodeći nas na nebo i darujući nam Svoje nadolazeće Carstvo.
Uporedo sa tim, ne treba smetnuti sa uma da Tajna Pashalnog uvečnostnjenja prostora i vremena u Pravoslavnoj Crkvi, to jest Božijeg blagosiljanja blagošću Njegovom godišnjeg kruga, iziskuje redovno usklađivanje i obznanjivanje mnogobrojnih obredoslovnih smernica, sadržanih u liturgijskoj knjizi pod imenom Tipik. Sledstveno, većina pomesnih pravoslavnih Crkava, među kojima i Srpska Pravoslavna Crkva, priprema i blagovremeno izdaje celogodišnje mesecoslove sa rubrikama vladajućeg Tipika i obiljem odlika bogoslužbenog života pravoslavnih zajednica određenog podneblja.
Upravo zbog toga, Tipik – bogoslužbene napomene za kalendarsku 2025. godinu treba prepoznati kao još jedno izdanje tipika za celokupnu godinu, sa čime je na ovdašnjim prostorima započeto 2014. godine. Njegovu osnovu čini vladajući Tipik u Pravoslavnoj Crkvi Lavre Prepodobnog Save Osvećenog pokraj Jerusalima, uz delimično prilagođavanje osobenostima vladajuće bogoslužbene prakse naše pomesne Crkve. Takođe, treba naglasiti da su tokom ne samo pripreme teksta ovoga Tipika, već i njegove redakture od strane Katedre za liturgiku Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, konsultovani Nikodimov i Romanov tipik, ali i pomoćna izdanja kasnijeg datuma nastanka, poput Velikog tipika protoprezvitera-stavrofora Vasilija Nikolajevića i Opšteg tipika blaženog spomena Patrijarha Pavla. Osim toga, treba istaći da su rubrike Tipika u vezi sa izborom i rasporedom stihira, tropara i himnografskih elemenata u celosti, priređene na uredan i pregledan način, dok su konstatovane greške iz ranijih izdanja Tipika ispravljene, a dosadašnji nedostaci dopunjeni i suvišni podaci izostavljeni.
Konačno, budući da je 2025. godina vreme proslavljanja osobito značajnog jubileja – 1700 godina od održavanja Velikog i Svetog, Prvog Vaseljenskog sabora u Nikeji, verujemo da će pregalaštvo u pogledu pripreme i štampanja Tipika – bogoslužbenih napomena za kalendarsku 2025. godinu biti sagledano ne samo kao delo od naročite duhovne koristi za našu vascelu pomesnu Crkvu, već i u širem smislu kao skromno nastojanje da se molimo za sve oce Nikejskog sabora da, prema njihovim rečima, ono što je svojevremeno „dobro odlučeno, to i ostane pouzdano”.
U Beogradu,
Na dan spomena Svetog apostola i Jevanđelista Mateja 2024. godine
Prezviter dr Srboljub Ubiparipović,
redovni profesor Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta Univerziteta u Beogradu
[1] Citirano prema: Arhimandrit Nikodim Skretas, Prostor i vreme u liturgijskom bogoslovlju Simeona Solunskog: realizam i simvol, sa grčkog prevela Marina Veljković (Kragujevac: „Kalenić”, 2017), napomena broj 526, 141.
