Prizrenski Medimus spojio vijekove i umjetnost
Završen Medimus, festival rane muzike u Prizrenu
Sa muzičkog festival Medimus (Foto Medimus El Gvojos)
„Medimus“, peti međunarodni festival srednjovjekovne muzike, održan je 3. i 4. oktobra u Svetim arhangelima, jer je pandemija virusa korona izmestila ovogodišnje nastupe iz atrijuma Crkve Svetog Spasa koja se nalazi ispod same prizrenske tvrđave. Iz tog jedinstvenog prostora, pored crkve koju je podigao vlastelin cara Dušana Mladen Vladojević, izvođači srednjovekovne muzike, publika i organizatori preselili su se u Svete Arhangele zadužbinu i mjesto gde je sahranjen upravo car Dušan, piše za ,,Politiku“ književnik i novinar mr Živojin Rakočević direktor Doma kulture Gračanica.
Profesor i novinar iz Orahovca sestra Olivera Radić, kojoj i dugujemo veliku zahvalnost na ovoj emisiji i snimcima sa ovog veličanstvenog događaja koje nam šalje iz drevne srpske prestonice, kaže da su Festival organizovali Društvo prijatelja manastira Svetih Arhangela kod Prizrena, Fondacija Svetih Arhangela i Dom kulture Gračanica.
Publika je i u direktnim prenosima putem interneta imala priliku da uživa u nastupima braće Teofilović, dramske umjetnice Marije Bergam, Internacionalnog ansambla „Medimus“ i Hora i orkestra Prizrenske bogoslovije. Kao i svake godine, festival je pratila i likovna kolonija „Jesen u Prizrenu“ koja u manastiru Svetih Arhangela sabira deset akademskih slikara iz zemlje i regiona,
Direktor Festivala Bojan Babić predsednik Društva prijatelja manastira svetih Arhangela kod Prizrena kazao je u razgovoru sa Oliverom Radić da se dogodio trenutak za koji se pripremaju godinu dana.
,,Desio se u vremenima kada je većina nastupa i festivala odložena, a često izgleda kao da je život odložen. Dva dana Medimusa protekla su bez ikakvih problema“- kaže Bojan Babić.
,,Premjestili smo se ovdje i tu je međunarodni ansambl Medimus izveo muziku 13. i 14. veka, ona je savremenik kamenja i zdanja u kom smo proveli festivalske dane”, rekao je umjetnički direktor festivala profesor Darko Karajić. On je naglasio značaj manifestacije koja je jedina i jedinstvena po mestu održavanja.
U porti manastira Svetih arhangela, podignutog 1352. godine, prvog dana festivala nastupili su braća Teofilović. Publika pod vedrim nebom u Svetim Arhangelima je gromkim aplauzom pozdravila braću Radišu i Ratka Teofilovića koji su otvorili Medimus i otpjevali desetak pjesama sa Kosova i Metohije.
Po završetku koncerta, kojem su pored igumana manastira Svetih Arhangela arhimandrita Mihaila i prorektora Prizrenske Bogoslovije jeromonaha Isidora, sveštenika prizrenskih i profesora Bogoslovije, prisustvovali i raseljeni Prizrenci, kao i pomoćnik direktora Kancelarije za Kosovo i Metohiju Dušan Jovović, braća Teofilović su potpisivali CD-eove, a prilog od prodatih CD-a će ostati kao prilog manastiru.
„Sigurno je to duhovna centrala našeg naroda, naše istorije i određeni trenutak Ratka i mene da se pojavimo ovde, možemo reći da je sudbonosan. Mislim da ćemo posle ovoga još više i češće dolaziti na ove prostore i širiti ovu priču, ne samo našim ljudima, izjavio je Radiša Teofilović.
Dr Aleksandra Novakov, istoričar, stručni saradnik Leksikografskog odeljenja Matice srpske, sekretar Kosovsko-metohijskog odbora Matice srpske, i jedna od organizatora „Medimusa“ je istakla da je za posetioce štampana brošura kako bi se prisetili dosadašnjih učesnika na ovom festivalu u Prizrenu.
Ona je između ostalog kazala da Srbima koji žive u Prizrenu, Bogosloviji, učenicima Bogoslovije, našem sveštvenstvu i monaštvu znači puno, pre svega okuplja se njihov narod u jednom lepom ambijentu sa lepom namerom, da muzikom svoje sunarodnike odvede na daleko putovanje u prošlost gde se čuje muzika koja se nekad čula na dvoru cara Dušana, a baš u gradu koji je Dušan odabrao za svoju prestonicu.
,,Ovo je spoj istorije i tradicije, naravno u savremenim uslovima i u novim i savremenim izvođenjima tih starih kompozicija“- kaže dr Aleksandra Novakov.
Olivera Radić razgovarala je i sa dr Katarinom Božić dirigentom u umetničkom ansamblu Stanisal Binički i u crkvenom horu pri crkvi Svetog Vasilija Ostroškog i izvanrednim vokalnim solistom ansambala „Renesans“ i „Medimus.
„Zaista mi je velika čast i posebno zadovoljstvo što me je profesor Darko Karajić pozvao da budem deo ansambla „Medimus“. Ansambl Medimus svake godine ima različite članove koji nastupaju. Zamišljeno je da je to bude jedan međunarodni Ansambl, tako da nam dolaze kolege muzičari iz regiona i sveta. Ove godine imamo radost da Mejla Tome nastupa sa nama u pitanju je međunarodna srednjovekovna muzika. Izvodimo muziku tog perioda na starim instrumentima tako da oživljavamo duh tog vremena. Ovih dana koliko smo u Svetim Arhangelima imali smo prilike da čujemo i braću Teofilović i da se malo više posvetimo našoj narodnoj muzici pre svega predivnim pesmmama sa Kosova i Metohije koje zaita ne smemo zaboraviti i moramo se truditi da ona bude što više prisutna i u Srbije i šire“.
Svi učesnici i gosti Festivala sabrali su se u nedjelju 4. oktobra na Svetoj liturgiji u manastiru Svetih arhangela gdje je iguman ove Svete obitelji otac Mihailo pozdravio učesnike Medimusa i goste, a bilo ih je sa raznih strana, od raseljenih Prizrenaca do mladog bračnog para iz Crne Gore koji se vjenčao u Bogorodici Ljeviškoj u subotu, poklonika iz Velike Plane, Kragujevca, Beograda i drugih mesta.
Drugo veče programa najavila je naša poznata glumica Marija Bergam
Tu je bila i Brazilka Mejla Tome koja je udata u Novom Sadu a koja je došla u Prizren u okviru ansambla Medimus. Ona svira blok flautu i voli Srbiju i pokušala je na engelskom da objasni Oliveri kako je na nju djelovao Prizren, manastir Svetih Arhangela i ovaj festival.
Poseban je susret sa prognanim gradom onih koji su raseljeni i kojima je ovaj festival i mesto susreta sa svojim prošlim životom. Dočekuju ih oni koji su ostali i koji nikada nisu ostavljali ovaj prostor.
„Ja sam ovde već dvadeset godina intenzivno prisutan. Lepo je ovo videti, ovoliki svet, ljude i ovakvu manifestaciju. Ovo što smo mogli da čujemo od braće Teofilović, veličanstveno je, ostao sam bez daha”, kazao je Vanja Pužić sa Štrpca. On je čovek dubokog iskustva, zna svaki kamen u Dušanovim Arhangelima, poznaje njihov unutrašnji život. Na mestu gde je, ove godine, dva dana bila bina za ansamble Pužić je posle Pogroma 17. marta 2004. montirao šator da se kaluđeri vrate i žive, da se pod šatorom kojim su pokriveni ostaci Crkve Svetog Nikole služi liturgija. U manastiru nije ostao ni kamen na kamenu, a danas je sagrađen veliki konak za smeštaj gostiju, Eparhija raško-prizrenska je počela obnovu Crkve Svetog Nikole i čekaju se dozvole od kosovskih vlasti koje su zaustavile gradnju.
Važan segment prizrenske srpske zajednice je obnovljena Bogoslovija „Sveti Kirilo i Metodije”. Njene učenike često zovu „deca koja pevaju”, imaju i samostalne koncerte, a nedavno su u Novom Sadu u Srpskom narodnom pozorištu predstavili muzički disk „Pesme iz stare Srbije”. Hor i orkestar nastupili su na Medimusu sa duhovnim i svetovnim kompozicijama. Oni su ovde, kod igumana Mihaila u kanjonu Bistrice, kao kod kuće – često na livadi u kompleksu manastira zaigraju fudbal. Odluka selektora da nastupe sa ansamblom Medimus i poznatim izvođačima dodala je nedostajući segment lokalnog, prizrenskog muzičkog stvaranja i nasleđa. Život je spojio istoriju, grad Prizren, svetinje i savremenu izvođačku kreativnost.
Posetioci festivala mogli su da pogledaju izložbu slika nastalih na Likovnoj koloniji „Jesen u Prizrenu”, koja u ovom kompleksu svake godine, u organizaciji Doma kulture „Gračanica”, okuplja deset akademskih slikara iz zemlje i regiona.
O izložbi Jesen u Prizrenu, Olvera Radić je razgovarala sa umjetnikom grafičarem Nikolom Ilićem iz Doma kulture Gračanica.
Festival su organizovali Društvo prijatelja manastira Svetih arhangela, Dom kulture „Gračanica”, Fondacija Sveti arhangeli, Prizrenci i mnogi koji su posvećeni Prizrenu, a pokrovitelj je Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije.
