Voštanica stradalima Stefanu Nedeljkoviću iz Zvečana, Bojanu Mijailoviću i Igoru Milenkoviću iz Leposavića, koji su ubijeni u mjestu Banjska na sjeveru Kosova.
Prenosimo saopštenja koja su Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve i Eparhija raško-prizrenska izdali proteklih dana povodom najnovijih dešavanja u Banjskoj, komentar književnika i novinara Živojina Rakočevića na dešavanja u Banjskoj koja je dao RTRS-u i za Kosovo onlajn, besjedu oca Obrena Jovanovića na pomenu stradalima koji je 28. septembra služen u Herceg Novom a izdvojili smo i dio emisije ,,Kosmetska kandila“ u kojoj ne naš gost 2019. godine bio iguman manastira Banjska arhimandrit Danilo (Domazetović) koji je govorio o kandilu vjere u manastirskom biseru na rječici Banjskoj, manastiru Banjska posvećenom Svetom arhiđakonu Stefanu, zadužbini Svetog kralja srpskog Stefana Uroša II Milutina, koji Banjsku odredi za svoju grobnu crkvu.
Otac Danilo je 28. septembra 2019. godine za ,,Kosmetska kandila“ govorio je o istorijatu ove drevne Svetinje iz 14. vijeka, izgrađenom u raškom stilu, po uzoru na Studenicu, ali i sa značajnim karaketristikama arhitekture XIII veka u Srbiji, njenoj umjetnosti, stradanju, obnovi i životu u ovoj Svetinji.
Manastir Banjska je započeo svoju obnovu u veoma teškom vremenu za srpski narod. Molitvama svetog arhiđakona Stefana, kralja Milutina i svih svetih, posle 520 godina ponovo je oživio. Proslava tog događaja bila je 15. avgusta 2004. g. sa svetom liturgijom na kojoj je služio njegova svetost Patrijarh Srpski gospodin Pavle sa još osam arhijereja i mnogo sveštenstva i vernog naroda.
Otac Danilo je prvi monah koji je zamonašen u ovoj Svetinji nakon njene obnove 11. novembra 2004. godine u navečerje ktitorske slave ove Svetinje, Svetog kralja Milutina.
Saopštenje Svetog Arhijerejskog Sinoda Srpske Pravoslavne Crkve
(objavljeno 27. septembra 2023.)
Sa velikom tugom u srcu molimo se Spasitelju da u Carstvo nebesko primi sve Srbe i Albance postradale 24. septembra, u Banjskoj na Kosovu. Izražavamo najdublje saučešće srodnicima postradalih i molimo se Presvetoj Majci Božjoj da im pruži utehu.
Pozivamo i verni narod da se moli Gospodu za sve postradale, kako bi Bog darovao mir svoj svima, radi budućnosti i Srba i Albanaca na Kosovu i Metohiji. Moramo znati jednostavnu jevanđelsku istinu da mir ne možemo izmoliti od Boga samo za sebe nego da se moramo moliti i za mir sa onima sa kojima živimo, sa našim susedima.
Sa žaljenjem, pak, konstatujemo da mnogi iz Prištine i iz sveta, ali, što je daleko tragičnije, i iz Beograda, sa različitih ideoloških polova, ne birajući sredstva, pokušavaju da Srpsku Pravoslavnu Crkvu prikažu kao učesnicu, čak i vinovnika, sukoba i tragičnih događaja. Cilj tih koji po svaku cenu žele da uvuku Crkvu u tragične sukobe jeste da Srpska Crkva sa svojim vernim narodom nestane sa Kosova i Metohije.
Stoga podsećamo na desetovekovno neprekinuto prisustvo Eparhije raško-prizrenske na Kosovu i Metohiji, a više od svega na to da je Srpska Pravoslavna Crkva, sa sveštenstvom, monaštvom i vernim narodom, tu opstajala u svim vremenima, u svim uslovima, uprkos najstrašnijim gonjenjima, stradanju i mučeništvu monahâ, sveštenikâ i vernikâ, i to isključivo zbog toga što su bili pravoslavni Srbi, verni krstu Hristovom i Kosovskom zavetu.
Podsećamo i na to da se Srpska Pravoslavna Crkva uvek zalagala, kao što se i sada zalaže, da se nesporazumi na Kosovu i Metohiji rešavaju mirno i dijalogom, u cilju mirnog saživota Srba, Albanaca i svih drugih naroda koji na tom području žive.
Dajemo punu molitvenu i svaku drugu potrebnu podršku i potporu Episkopu raško-prizrenskom g. Teodosiju, braći sveštenicima, monasima i vernicima.
Srpska Pravoslavna Crkva je, naročito velikim silama, mnogo puta, ukazivala na krajnje opasnu politiku vlasti u Prištini, čiji je jedini cilj potpuni izgon srpskog naroda i stvaranje etnički samo albanskog Kosova. U tom cilju izvršeno je bezbroj napada na naše svetinje, na naš narod, čak i na srpsku decu. Poslednjih meseci hapšeni su ljudi, bez ikakvih dokaza ili na osnovu fabrikovanih dokaza, otimana je zemlja u posedu Srba, ukratko, Kosovo i Metohija su danas besudna zemlja, u kojoj nema ni slobode ni minimuma normalnog života za Srbe.
Braći i sestrama na Kosovu i Metohiji upućujemo poruku bezgranične ljubavi i očinske brige. Srpska Crkva će, gde god da živi i pastirski deluje, nastaviti da štedro pomaže vas, svoj mnogostradalni, ali nepokolebivi, ponosni narod na Kosovu i u Metohiji želeći da vam u i ovim teškim danima pruži utehu, toplinu i nadu.
Naposletku, ističemo da su za Srpsku Pravoslavnu Crkvu Kosovo i Metohija neodvojivi deo države Srbije. Podržavamo i podstičemo nastavak miroljubivog dijaloga u cilju postizanja mira i rešavanja životno važnih pitanja za sve koji u Pokrajini žive.
Saopštenje Eparhije raško-prizrenske povodom inicijative kosovskih institucija da poprave štetu u manastiru Banjska
(objavljeno 28. septembra 2023.)
Povodom inicijative kosovskih institucija i ministra kulture Kosova g. Hajrula Čekua da Ministarstvo kulture Kosova izvrši procenu štete u manastiru Banjska i radi na saniranju štete koja je načinjena u toku nedavnih oružanih sukoba, Eparhija Raško-prizrenska zauzela je sledeći stav:
Smatramo da je načinjenu štetu svakako neophodno popraviti i naša Eparhija već godinama radi uz pomoć domaćih i međunarodnih dobrotvora na obnovi i zaštiti svojih svetinja, manastira Banjska, koji je jedna od najvažnijih zadužbina Svetog kralja Stefana Milutina iz 14. veka.
Duboko smo razočarani izjavama ministra kulture g. Čekua koji je u svojim javnim izjavama na Tviteru ponovo odbio da navede pravo ime naše crkve, izostavljajući i da se radi o manastiru Srpske Pravoslavne crkve, u kome se inače redovno služe službe, u kome živi monaško bratstvo i gde dolaze brojni poklonici radi molitve. Na ovaj način ne samo da se ponovo prisvaja kulturna baština Srpske Pravoslavne crkve i negira njen identitet, već ispada i da je bitnije to što je manastir pre hiljadu godina bio ranohrišćanska svetinja nego da se radi o živom manastiru, što govori o pravom odnosu kosovskih institucija prema našoj kulturnoj baštini.
Manastir Banjska nije samo kulturno istorijski-spomenik, o kome se naša Crkva i država već godinama istrajno brinu, već pre svega svetinja SPC, koja je od velikog značaja za duhovni život našeg vernog naroda, posebno na severu Kosova. Gospodin Čeku u svojoj objavi govori o ranohrišćanskoj crkvi, iako se zna da je manastir Banjska od 14. veka jedna od najznačajnijih svetinja SPC i grobna crkva svetog kralja Milutina, koja je poslednjih godina značajno obnovljena.
Eparhija Raško-prizrenska se, inače, već godinama suočava sa kontinuiranim negiranjem crkvenog i duhovnog identiteta naše Crkve na Kosovu i Metohiji, u čemu u poslednje vreme prednjači upravo pomenuti ministar.
Istovremeno, Srpskoj Pravoslavnoj crkvi na Kosovu i Metohiji se od tih istih institucija negiraju osnovna verska prava, što se najbolje vidi u slučaju neizvršavanja odluke Ustavnog suda Kosova o zemlji manastira Visoki Dečani, koja nije upisana u opštinski katastar već sedam godina, uprkos stalnim apelima međunarodnih predstavnika i uglednih međunarodnih organizacija koje se bave verskim pravima i zaštitom kulturne baštine.
Našoj Crkvi kosovske institucije uporno odbijaju pristup jednom broju naših verskih objekata, gde naši vernici i sveštenstvo ne mogu da pristupe, što je takođe protivno ne samo međunarodnim standardima o verskim slobodama, već i kosovskim zakonima, koje bi te institucije prve morale da poštuju.
Kosovske institucije trenutno rade i na usvajanju zakona sa namerom da se ukinu neka od poslednjih prava koja su ostala Srpskoj Pravoslavnoj crkvi od tzv. Ahtisarijevog plana, iako se radi o pravima koja su međunarodno garantovana.
U takvoj neprihvatljivoj situaciji, naša Eparhija nije voljna da prihvati mešanje kosovskih institucija u život naše Crkve i preuzimanje zaštite manastira Banjska. Ovu inicijativu pre svega vidimo kao politički čin koji ima za cilj ne samo stavljanje verske i kulturne baštine SPC na Kosovu i Metohiji pod političku kontrolu kosovskih institucija, već i kao korak ka daljoj degradaciji naših osnovnih verskih sloboda i prava i kulturnoj aproprijaciji naših crkava i manastira.
Eparhija Raško-prizrenska je sposobna da samostalno da angažuje nezavisne eksperte koji bi procenili nastalu štetu, kako bi sopstvenim sredstvima i sredstvima naših dobrotvora obnovila ono što je oštećeno, kao što je činila i u slučaju drugih crkava i manastira koji su pretrpeli oštećenja ili bili skoro uništeni od strane albanskih ekstremista u poslednjih dvadesetak godina.
Eparhija raško-prizrenska
Reagovanje Eparhije na izjavu penzionisanog američkog generala Vesli Klarka
(objavljeno 28. septembra 2023.)
Najnovija izjava penzionisanog američkog generala Vesli Klarka data glasu Amerike u vezi nedavnih događaja na Severu Kosova duboko zabrinjava zbog netačne tvrdnje da je u manastiru Banjska navodno “bilo uskladišteno oružje”.
Eparhija je u svojim saopštenjima jasno prenela ono što je pronašla i Kosovska policija i Euleks. A to je da je u objektu koji je van manastirakog kompleksa i koji u trenutku najnovijih dešavanja iguman manastira i bratija nisu bili u stanju da kontrolišu, a u koji su naoružana lica 24. septembra samostalno ušla, kao i u dvorištu manastira, ostavljen jedan deo oružja i opreme prilikom njihovog povlačenja.
Nakon detaljnog pregleda manastira koji je obavila Kosovska policija i Euleks u prisustvu igumana Danila utvrđeno je da u samom manastiru nije bilo skladišteno nikakvo oružje jer je to suprotno duhovnoj ulozi Crkve koja se protivi svakom vidu nasilja.
Ova proizvoljan izjava penzionisanog američkog generala ne doprinosi izgradnji mira već podstiče širenje netačnih informacija i ugrožava objekte i imovinu Srpske Pravoslavne Crkve na Kosovu i Metohiji.
Srpska Pravoslavna Crkva na Kosovu i Metohiji ostaje vrlo odlučno u svom stavu da se protivi bilo kakvoj vrsti nasilja i sukoba i zato je među prvimaosudila nasilje koje se desilo toga dana na Severu Kosova i Metohije u okolini manastira Banjske. Crkva i ovom prilikom poziva na mir i bezbednost za sve građane.
Saučešće porodicama nastradalih na severu Kosova i Metohije
Povodom najnovijeg stradanja kosovskih Srba na severu Kosova i Metohije
(objavljeno 26. septembra 2023.)
Eparhija raško-prizrenska svim članovima njihovih porodica izražava iskreno saučešće.
Najnoviji događaji predstavljaju duboku tragediju za naš narod, posebno sa severa Kosova i Metohije. Naša crkva čini sve kako bi se, u ovim teškim trenucima i okolnostima, stvorili uslovi da Srbi opstanu na prostorima Kosova i Metohije.
I ovom prilikom Srpska Pravoslavna Crkva poziva sve na mir i uzdržanost sa nadom da se ovakvi i slični događaju u budućnosti nikada više ne ponove.
Episkop Teodosije posetio je danas manastir Banjsku
(objavljeno 27. septembra 2023.)
Danas je u popodnevnim časovima Episkop Teodosije posetio manastir Banjsku gde ga je iguman Danilo upoznao sa jučerašnjim i današnjim dešavanjima u manastiru i okolini.
U toku dana Euleks i kosovska policija su došli u manastir da izvrše uviđaj. U manastirskim konacima i crkvi, koji se nalaze unutar zidina manastira i koji su bila zaključani za vreme svih dešavanja, EULEKS i policija nisu pronašli ništa što bi moglo da kompromituje manastir i bratiju.
Međutim, na dva mesta u manastirskom dvorištu, nađeno je vatreno oružje, pancir i delovi opreme, koje su naoružana lica bacila prilikom povlačenja iz manastira. Takođe, u manastiru nisu naišli ni na kavke tragove krvi i za sve vreme dešavanja nije bilo žrtava unutar zidina manastira. Forenzičari su uzeli otiske i obavili su razgovor sa poklonicima, koji su potom u pratnji policije i EULEKSA, preko prelaza Jarinje otputovali svojim kućama.
Iguman Danilo je prilikom pretresa manastira, EULEKSu i policiji pokazao sve prostorije konaka, iz čega se mogli videti da monasi i poklonici ni na kakav način nisu učestvovali u tragičnim zbivanjima. Monaški život se polako u manastiru normalizuje.
Eparhija objavljuje ovo saopštenje najviše iz razloga kako bi demantovala razna nagađanja i proizvoljne vesti koje se pojavljuju i šire medijma.
Episkop Teodosije nastavlja da poziva sve na smirivanje napetosti i očuvanje mira održavajući kontakt sa KFOR-om, EULEKS-om i ambasadorima kvinte, radi zaštite naših svetinja i vernog naroda. Naša crkva ostaje čvrsto opredeljena i angažovana u rešavanju svih problema na Kosovu i Metohiji mirnim putem i dijalogom, osuđujući svaki vid pretnji i nasilja.
U manastiru Banjska trenutno mirno, ali vlada neizvesnost i zabrinutost monaha i vernika
(objavljeno 24. septembra 2023.)
Eparhija raško-prizrenska obaveštava javnost da je situacija u manastiru Banjska trenutno mirna, iako se još uvek oseća strah zbog današnjih dešavanja kako u okolini, tako i u samoj porti manastira. Naoružana lica koja su danas provalila kapiju napustila su manastir, a trenutno je primećeno prisustvo kosovske policije i Euleksa ispred ulazne kapije i u dvorištu manastira.
U konaku manastira se još uvek nalazi iguman sa bratijom, kao i grupa poklonika iz Novog Sada, među kojima je i dvoje maloletne dece. Iz uprave manastira javljaju da su za sada svi dobro, da se vrše redovna bogosluženja u kapeli konaka, u nadi da će se ova drama što pre okončati.
HITNO SAOPŠTENJE EPARHIJE RAŠKO PRIZRENSKE POVODOM ORUŽANOG SUKOBA PORED MANASTIRA BANJSKE.
(objavljeno 24. septembra 2023.)
Eparhija raško-prizrenska najoštrije osuđuje najnoviji napad koji se dogodio jutros na severu Kosova, u blizini sela Banjska, u kome je jedan kosovski policajac ubijen, a dvojica povređena. To je ozbiljan incident koji može imati velike posledice i zato je veoma važno da se preduzme sve kako bi se sačuvao red mir i poredak. Eparhija najiskrenije izražava saučešće članovima porodice poginuloga policajca i iskreno se nada da će se dvojica ranjenih što pre oporaviti.
Eparhija je jako zabrinuta jer prema najnovijim informacijama, grupa naoružanih, maskiranih ljudi, upala je blindiranim vozilom u sam manastir, pri čemu su provalili manastirsku zaključanu kapiju. Trenutno se u manastiru nalazi grupa poklonika iz Novog Sada, sa sveštenikom, igumanom Danilom i bratijom manastira.
Radi bezbednosti, bratija manastira i poklonici su se zaključali u konak, i hram manastira je takođe zaključan. Naoružana maskirana lica se kreću po dvorištvu i čuju se povremeno pucnji.
Eparhija najoštrije osućuje otvoreno nasilje koje se primenjuje u verskom objektu Srpske Pravoslavne Crkve, pozivajući sve strane da što pre prekinu sukob.
Živojin Rakočević za Radio Srpske: Aparthejd na sjeveru KiM reflektuje se i na Srbe južno od Ibra
Vodeći srpski intelektualac na Kosovu i Metohiji, književnik i novinar Živojin Rakočević, kaže u razgovoru za Radio Republike Srpske da je među Srbima stanje šoka i obamrlosti poslije posljednjih događaja u kojima su trojica Srba i jedan Albanac izgubili živote.
– Neprijatnosti su na dnevnom nivou. Ovo stanje je aparthejd. To je naš način života dugi niz godina. Imate desetine Srba koji nevini leže u zatvorima. Među njima su i ljudi kojima su izmišljeni ratni zločini u prošlom vijeku – kaže Rakočević.
Ističe da se ova dešavanja reflektuju i na Srbe južno o Ibra kojih ima 80.000, dok ih na sjeveru ima 40 hiljada.
– Nasilna akcija je i vođena sa ciljem da se uništi bilo kakva ideja o autonomiji ili posebnosti Srba, kao i da se Kurtijeva politika izvadi iz problema u koji je zapala zbog kritika sa zapada. Neko je Kurtija ovom akcijom spasio i dobro organizovao splet okolnosti – smatra Rakočević.
Navodi da Srbi na Kosovi i Metohiji s prijetnjama moraju da žive, trpe i čekaju.
– Mi imamo drugu vrstu podrške koja proizilazi iz našeg saznanja šta mi tu čuvamo i šta baštinimo. Imamo Visoke Dečane i Gračanicu i ne čuvamo ih samo za sebe jer je to dio evropske civilizacije. Srbi na Kosovu su svjesni ko su i šta čuvaju i kroz istoriju su uspijevali da se integrišu i u istočna i zapadna društva, samo ne mogu da se integrišu u prištinske institucije. Trebalo bi da je svima jasno zbog čega – zaključuje Živojin Rakočević u razgovoru za Radio Republike Srpske
Rakočević: U Banjsku se slile sve užasne nepravde, ona je propast svih dogovora
Banjska je priča o tome kako se gubi sloboda na severu i kako tamo ostaje aparthejd i kako Srbi iz geta južno od Ibra jedini istinski i suštinski razumeju šta se desilo u Banjskoj, izjavio je za Kosovo onlajn novinar i književnik Živojin Rakočević.
Za Rakočevića su dešavanja u Banjskoj 24. septembra skup svih promašaja koji su se dogodili u prethodnom periodu.
„Banjska je hiljade dnevnih incidenata koji se dešavaju na Kosovu i Metohiji. U Banjsku su se slile sve te užasne nepravde i odjednom je progovorio haos. I to se očekivalo, i to će se očekivati. Banjska je propast institucija, Banjska je propast svih dogovora. Banjska je posledica katastrofalnih ustupaka. Banjska je skup svih promašaja koji su nam se dogodili i završio se u porodicama koje su danas ostale bez svojih očeva i koje ne znaju šta će sa sobom i svi ti silni svetski interesi danas su se samo sveli u taj grč“, naveo je Rakočević.
-Ispred Hrama Hristovog Vaskrsenja u Podgorici 28. septembra su paljene svijeće za trojicu Srba, Stefana Nedeljkovića iz Zvečana, Bojana Mijailovića i Igora Milenkovića iz Leposavića, koji su ubijeni u mjestu Banjska na sjeveru Kosova.
Nedeljković, Mijailović i Milenković su ubijeni u sukobu sa kosovskom policijom u nedjelju u mjestu Banjska.
-U crkvi Svetog arhangela Mihaila u Starom geradu u Herceg Novom 28. septembra je služen pomen postradalima u Banjskoj na Kosovu i Metohiji.
Služili su arhijerejski namjesnik hercegnovski protojerej-stavrofor Obren Jovanović, paroh hercegnovski Zoran Miljanić i protojerej Mihailo Baćković, sekretar Episkopa budimljansko-nikšićkog g. Metodija, uz molitveno učešće velikog broja vjernika iz Herceg Novog.
Od momenta kada je Gospod razapet na krstu do današnjeg dana svaki čovjek pojedinac i svaki narod ima svoj krst koji treba da nosi, koji mu je Gospod dodijeio, rekao je u pastirskoj besjedi o. Obren Jovanović.
Đenerale nek’ je tvojoj majci hvala: 29. septembra preminuo je oslobodilac Orahovca – Veljko Radenović!
29. septembra 2012. godine, preminuo je oslobodilac Orahovca – Veljko Radenović!
Veljko Radenović bio je oficir Policije Srbije i komandant Posebnih Jedinica Policije u Prizrenu tokom rata na Kosovu i Metihiji.
Komandovao je Posebnom Jedinicom Policije sve do povlačenja vojske u junu 1999. godine.
Proslavio se oslobađanjem Orahovca 1998. godine, kada su albanski teroristi nekoliko dana držali orahovčane kao taoce. Svojom hrabrošću se istakao u oslobođenju talaca od albanskih terorista.
Meci su prolazili pored njegove glave, borio se prsa u prsa sa najozoglašenijim teroristima u najtežim uslovima.
Bio je šećeraš, ali ga ni bolest nije sprečavala da posustane u borbi, već se često događalo, po rečima njegovih saboraca, da u jednoj ruci nosi špric sa insulinom, a u drugoj pušku, a zatim bi u jurišu izgovarao njegovo čuveno:
“Za mnom, braćo!“
Iako niži po činu, njegovo junaštvo, koje je iskazano u borbama, ga je u narodu podiglo na prijedestal najvećih legendi modernog doba Srbije.
Nije imao čin generala, ali su ga saborci, kao i narod koji je oslobađao, smatrali đeneralom i tako ga i zvali.
Umro je 2012. godine i sahranjen je u Kruševcu.
U njegovu čast, Gavrilo Kujundžić iz Orahovca, naopisao je pesmu “Đenerale, đenerale“, koju ćemo čuti u izvođenju Pavline Radovanović iz Orahovca.
