Kralj Nikola

Ljetopis, 1. mart

Ime: Ljetopis 01.03.2019 (1872 osnovani prvi nacionalni park Jelouston, 1921 umro crnogorski kralj Nikola Petrovic Njegos); Opis: Ljetopis, 1. mart Tip: audio/mpeg

Na današnji dan, 1. marta 1921. godine u Kap Antibu, u Francuskoj, umro je crnogorski kralj Nikola I Petrović Njegoš.

Kralj NikolaNikola Mirkov je rođen 1841. godine na Njegušima, a na crnogorski prijesto stupio je 1860. godine, nakon smrti knjaza Danila. Za vrijeme 58-godišnje vladavine Nikole I Petrovića, Crna Gora je doživjela veliki uspon. Modernizacija države i društva ostvarivala se kroz donošenje Opšteg imovinskog zakonika, konstituisanje Narodne skupštine, Vlade, Državnog savjeta, donošenje Ustava, formiranje stajaće vojske, otvaranje škola, gradnju bolnica, puteva, željezničke pruge, pomorskog saobraćaja, kroz uspostavljanje telegrafskih i telefonskih komunikacija, razvoj turizma i kulture, kroz štampanje crnogorskog novca – perpera, jačanje međunarodne komunikacije Crne Gore sa evropskim zemljama, otvaranje poslanstava (ambasada). Na bojnom polju, knjaz Nikola je zaustavio Drugi pohod Omer-paše Latasa na Crnu Goru, odnio pobjedu na Vučjem Dolu i Fundini, a u Prvom i Drugom balkanskom ratu vodio je nekoliko uspješnih bitaka, Za vladavine knjaza Nikole, Crna Gora je međunarodno priznata na Berlinskom kongresu 1878. godine. Na pedesetogodišnjicu vladavine, uzdigao je crnogorsku knjaževinu na stepen kraljevine.

Kada je umro, njegovo tijelo je položeno na mrtvački odar, obučeno u crnogorsko odijelo.
Iznad glave mu je stavljen tisovi krst, a uz tijelo štap maršala ruske armije i sablja Stefana Dečanskog, o grlu Krst Svetoga Đorđija, na prsima Krst Svetoga Petra, orden dinastije Petrovića, lenta sa savojskim ordenima… Tijelo je položeno u kovčeg od maslinovog drveta. Sahranjen je, zahvaljujući Rusima, u italijanskom gradu San Remu, u Ruskoj crkvi, gdje je počivao do 1989. godine.

Grobnica kraljevskog para otvorena je septembra 1989. godine kada su počele pripreme za povratak kraljevske porodice u otadžbinu. Kada je otvorena grobnica na kovčegu se, sačuvana, nalazila trobojka. Na grudima se još nalazila šačica zemlje iz Crne Gore, malo tamjana iz Manastira Ostrog…Njegovi posmrtni ostaci preneseni su na Cetinje 1. oktobra 1989. godine. Uz zvuke Šopenovog posmrtnog marša, koji je izvodila gradska muzika iz Beograda, kovčeg kralja Nikole težak 395 kilograma, iznijeli su na ramenima iz Vladinog doma mladići u narodnim nošnjama iz Kulturno-umjetničkog društva „Njegoš“. Osim zemnih ostataka kralja Nikole, iz Italije su donešeni i zemni ostaci kraljice Milene i kćerki crnogorskog kraljevskog para – princeza Ksenije i Vjere Petrović Njegoš. Tog 1. oktobra 1989. godine kralj Nikola je, reklo bi se, opet ujedinio Crnu Goru. Njegovo poslednje „putovanje“, od Sanrema, preko cijele Italije i brodom od Barija do Bara i Crne Gore, bio je spektakl za cijeli svijet. Na gatu barske luke kovčege sa tijelima kralja i kraljice dočekali su njegov praunuk Nikola sa porodicom, predstavnici dinastija Savoja, Romanov i Karađorđević… Vladika Amfilohije crkveni obred obavio je na brodu „San Marko“. Najdirljiviji čin zbio se kada je nekoliko desetina hiljada ljudi, uz zvona crkve svetog Jovana u Bajicama, dočekalo povorku na cetinjskim ulicama. Na lafetu koji je vuklo šest crnih konja pokrivenih crnim pokrovima, uz počasne odrede Crnogoraca u nošnjama, tog sunčanog oktobra Nikola i Milena još jednom su prošli Cetinjem. Prvi i poslednji crnogorski kralj sahranjen je uz počasti koje se odaju državniku i ratniku, u crkvici u kojoj počiva i prvi gospodar Crne Gore, Ivan Crnojević. Dan kasnije, u grobnicu u crkvi na Ćipuru položene su i kosti Nikolinih i Mileninih kćeri Ksenije i Vjere, takođe prenesene iz Sanrema.

Kralj Nikola se bavio pisanjem proze i poezije. Napisao je pjesmu “Onamo ‘namo” koja se koristila kao narodna himna Kraljevine Crne Gore.

 

  • Na današnji dan, 1. marta 1872. godine u području Jelouston u Sjedinjenim Američkim Državama osnovan je prvi nacionalni park u svijetu.

JeloustounNekada davno, prije milijardu godina, ogromna magmatska šupljina eksplodirala je u predjelu današnje tromeđe sjevernoameričkih država Vajominga, Montane i Ajdaha. Pritisak koji se postepeno nakupljao pod Zemljinom korom izazvao je iznenadnu erupciju i pri tom obrazovao krater širok 45km i dugačak 75km, koji danas predstavlja središte nacionalnog parka. Usled sniježnih podzemnih aktivnosti južni dio Stjenovitih planina počeo je da se izdiže prije 65 miliona godina, a lava se neprekidno izlivala na površinu do 45 miliona godina. Čitave šume bile su zatrpane pepelom, koji se za nekoliko miliona godina okamenio. Jelouston se nalazi iznad takozvane vrele tačke, oblasti u kojoj je Zemljin omotač od tečnih stijena pokriven Zemljinom korom debelom samo nekoliko kilometara. Površinske vode cure kroz pukotine i naprsline, zagrijevaju se i zatim opet izbijaju na površinu kao gejziri, mlazevi vode visoki nekoliko metara, zatim kao izvori vrele, ključale vode, mlazevi vrele pare. U Jeloustonu se odvijaju najsnažnijji prirodni geotermalni procesi na svijetu, stoga i nije čudno što se tu nalazi čak 10. 000 vrelih izvora i više od 300 gejzira. Ali nijesu gejziri jedino čudo prirode u Jeloustonu. U parku ujedno izbija 2.000 zemljotresa godišnje, a tu je i jedan aktivan vulkan, jedna od najvećih svjetskih okamenjenih šuma, jedan od najvećih svjetskih kratera i 290 prilično velikih vodopada.

Pored toga što posjetiocima pruža priliku da uživaju u zadivljujućim prizorima nastalim usled prirodnih geotermalnih aktivnosti, taj nacionalni park jedno je od najbogatijih biljnih i životinjskih staništa u čitavim Sjedinjenim Američkim Državama, pa zato i nije čudno što je proglašen za rezervat. U nacionalom parku raste više od hiljadu različitih vrsta biljaka, dok je čak 80% njegove oblasti pod netaknutom borovom šumom. Okružen divovskim planinskim vrhovima koji streme i do 4. 000 m u visinu, Jelouston je jedini predio na svijetu po kojem krda divljnih bizona i dalje bezbrižno tumaraju. Te životinje su bile na ivici izumiranja, ali se njihov broj vremenom povećao na oko 2. 000. Sve vrste divljih životinja koje žive na Stjenovitim planinama mogu se vidjeti i u nacionalnom parku Jelouston. Vukovi, kojoti, pume, posebna vrsta bjelorepih mazgi, losovi i sjevernoameričke divlje ovce neposredno privlače pažnju ljubopitljivih posmatrača.