- Na današnji dan, 10. septembra 1880. godine rođen je Patrijarh srpski Varnava. Patrijarh srpski Varnava rođen je u Pljevljima. Kršten je u crkvi Manastira Sveta Trojica.
Osnovnu školu završio je u Pljevljima, a bogoslovsko-učiteljsku u Prizrenu 1899. godine. Nakon šest godina završio je Duhovnu akademiju u Petrogradu (Rusija). Za vrijeme turske uprave u Staroj Srbiji, stekao je naročite zasluge na buđenju i jačanju srpske nacionalne svijesti. Po završetku Balkanskih ratova i oslobođenju Južne Srbije, preuzeo je punu upravu nad Veleško-debarskom eparhijom. U Prvom svjetskom ratu je morao da napusti Južnu Srbiju, gdje je zajedno sa srpskim narodom i vojskom prešao preko Albanije na Krf. Poslije rata, po želji srpske vlade, otišao je u diplomatsku misiju u Rusiju. Godine 1920. Varnava je izabran za Mitropolita skopskog. Za patrijarha Srpske Pravoslavne Crkve izabran je aprila 1930. godine. Na čelu Srpske Pravoslavne Crkve nalazio se svega sedam godina, od 1930. do 1937. godine, kao četrdeseti patrijarh. Varnava je novim Ustavom crkve i strogim pravilima ustrojio Srpsku Pravoslavnu Crkvu na moderan način i uspio da je odvoji od države. U njegovo vrijeme aktiviran je crkveni život, te je počela izgradnja mnogih hramova u Beogradu. Njegovom inicijativom započeta je gradnja Hrama Svetog Save na Vračaru. Takođe, na mjestu stare Beogradske mitropolije podigao je novu zgradu (zgradu današnje Patrijaršije u neposrednoj blizini Sabornog hrama), kao i manastir Vavedenje na Senjaku, Hram Svetog Kneza Lazara na Zvezdari. Za vrijeme njegove službe započete su gradnje mnogobrojnih hramova. Patrijarh Varnava je živio u teška i nesigurna vremena dolaska nacista na vlast u Njemačkoj, ubistva kralja Aleksandra i Španskog građanskog rata. Pokazao se kao postojan i čvrst, naročito prilikom pokušaja stvaranja konkordata između Vatikana i Kraljevine Jugoslavije. Razlog odsustva popustljivosti nije bio u tome što se načelno protivio konkordatu, već zato što je smatrao da dati sporazum favorizuje katoličku i islamsku vjeroispovest na račun drugih vjerskih zajednica u Jugoslaviji. Preminuo je iznenada i misteriozno u 57. godini života u Beogradu, jula 1937. godine. To se desilo u momentu izglasavanja pomenutog konkordata u Skupštini Jugoslavije, koji, iako izglasan većinom glasova, nikada nije stupio na snagu. Sve do danas nije niti potvrđeno niti opovrgnuto mišljenje da je otrovan upravo zbog svog nepomirljivog stava prema konkordatu.
- Na današnji dan, 10. septembra 1981. godine slika “Gernika” španskog slikara Pabla Pikasa vraćena je u Španiju.
Naslikana je 1937. godine, poslije divljačkog nacističkog bombardovanja gradića Gernika, svetog mjesta Baska, u španskom građanskom ratu i od 1939. godine bila je u Njujorku. Pikaso je ostavio amanet da “Gernika” ne bude vraćena dok njegova otadžbina ne postane demokratska država. U Španiji, za to vrijeme, skoro godinu dana bjesnio je građanski rat između španskih nacista predvođenih generalom Frankom i republikanaca. Aprila 1937. godine njemačka i italijanska avijacija, podržana od strane generala Franka, obasipa bombama Gerniku, tadašnju prijestonicu Baska. Tokom svirepog čina stradao je veliki broj ljudi, a grad je gotovo uništen. U takvoj situaciji nejakom čovjeku, pred naletom sile mnogo jače od njega samog, preostaje samo da nemoćno posmatra zlo koje pred njim kulminira. Međutim, ako je taj nejaki čovjek umjetnik, pokupiće prkosno svoje boje i za samo nekoliko nedjelja naslikati jedno od najznačajnijih djela u istoriji umetnosti, Gerniku. Pikaso je na osmometarskom platnu ostavio svjedočanstvo o tom tužnom događaju. Ovu sliku mnogi smatraju simbolom mira. Nastanku slike prethodilo je nekoliko skica. Neodređeni oblici koji podsjećaju na ljudske i životinjske prilike čine kompoziciju slike koja podsjeća i opominje u isto vrijeme. Na lijevoj strani kompozicije naslikana je glava minotaura, koja je za slikara predstavljala simbol tiranije. Odsustvom boja dočarao je prisustvo ratnih užasa. A prisustvom pokreta koji sugerišu krikove, paniku i očaj, manjak ljudskosti kod zločinaca koji rat iniciraju. Slika je prvi put izložena na velikoj svjetskoj izložbi održanoj u Parizu. Jedna anegdota opisuje dolazak njemačkog oficira u Pikasov atelje. Ugledavši Gerniku oficir je upitao:
– Jeste li vi ovo uradili?
Na šta je slikar odgovorio:
– Nijesam ja, vi ste!
Pikaso, koji je za vrijeme rata boravio u Parizu, nije dopuštao da se slika prebaci u Španiju, dokle god u njegovoj zemlji ne bude uspostavljena demokratija. Na samrti je svom advokatu tražio da ni po koju cijenu ne dozvoli prebacivanje slike iz Muzeja moderne umjetnosti, sve dok je na vlasti general Franko. Tako je i bilo. Slika je prebačena u Španiju tek 1981. godine, nekoliko godina nakon smrti generala. Od tada se nalazi u Muzeju kraljice Sofije u Madridu. Gernika je danas lijep i već odavno obnovljen gradić na sjeveru Španije. U njemu se održavaju obrazovne radionice, seminari i konferencije sa temom mira. Pored toga, svake godine se tradicionalno proglašava dobitnik Gernika nagrade za mir.
