- Na današnji dan, 7. oktobra 1042. godine na Tuđemilskom polju kod Bara odigrala se poznata bitka u kojoj je dukljanska vojska pod vođstvom kneza Stefana Vojislava, rodonačelnika dinastije Vojislavljevića, porazila vizantijsku vojsku.
Osnivač dinastije Vojislavljevića u dvije značajne bitke porazio je Vizantiju i izborio se za nezavisnost Duklje. Smrću kneza Časlava Klonimirovića prva srpska država je prestala da postoji, a romejski (vizantijski) car lako ih je vratio pod svoju kontrolu. Ipak, ubrzo širom Balkana dižu se ustanci i tada počinje uspon srpske vladarske dinastije Vojislavljevića, nazvane tako po Stefanu Vojislavu, dukljanskom knezu. Od početka XI vijeka počela se među srpskim oblastima isticati Duklja. Tu se sklonio veliki broj uticajnih i viđenih ljudi i tu se počelo stvarati novo središte nacionalnog i državnog života.
I Dukljani su upotrijebili prvu priliku da se dignu na oružje za svoju slobodu. Na čelo ustanka stavio se dukljanski oblasni knez – okretni, poduzetni i lukavi Vojislav. Ali Vizantija je u taj mah bila jača no što su ustanici mislili. Savladani su i Vojislav je odveden kao talac u Carigrad. Stefan Vojislav je poslije godinu dana uspio da pobjegne i vrati se u Duklju, kao i da preuzme vlast i nad Travunijom i Zahumljem. Nakon toga mu se osmjehnula sreća – o obalu se razbila vizantijska lađa sa državnim novcem, pa je knez odlučio da je zaplijeni. Naravno, to je izazvalo bijes u Carigradu, pa su na Duklju poslali kaznenu ekspediciju.
Kako piše Jovan Skilica, „Georgije Provat, stigavši u zemlju i zapavši u gudure, jaruge i besputna mjesta, izgubi cijelu vojsku i sam se jedva spase“. Naravno, Vizantija nije odmah odustala, pa je 1042. godine poslala novu vojsku, kada se odigrala čuvena bitka kod Bara. „Zapovjednik vojske Mihailo krene na Tribale (vizantijski naziv za Srbe) i da savlada Stefana. Sa 60.000 vojnika upade u zemlju Tribala, prolazeći putevima strmim i kršnim i vrletnim i tijesnim tako da uporedo nijesu mogla ni dva konjanika da idu. Srbi su njima namjerno dozvolili i dopustili da ulaze, dok se Mihailo nije brinuo o bezbjednom povratku. Na povratku, pošto su se napljačkali i nakupili mnogo plijena i zarobljenika, kad putujući stigoše u tjesnace, neprijatelji počeše da bacaju kamenje i gađaju strijelama, dok oni oko Mihaila nijesu mogli da se služe ni rukama ni oružjem. Neki pogođeni odmah poginuše, drugi se niz strmine strovališe i jadno završiše, tako da se okolne gudure i rječna korita napune mrtvacima. Pade ih oko 40.000, a izgine i sedam stratega. Ostali, krijući se po žbunju i šumama i brdskim gudurama, noću se spasu bosi i goli, tužan i suza dostojan prizor onima koji gledaju“, piše Jovan Skilica.
Nakon toga, Vizantija je prihvatila nezavisnost Duklje, a Stefan Vojislav je bio vladar. Naslijedio ga je sin Mihailo, prvi srpski vladar sa titulom kralja.
- Na današnji dan, 7. oktobra 1434. godine prvi put se u kotorskim arhivima pominje Crmnica.
Crmnica je jedna od četiri nahije Stare Crne Gore. Na sjeveru se graniči sa Riječkom nahijom, zapadnom i jugozapadnom stranom, koja čini prirodnu planinsku granicu, sa primorskim plemenima Brajićima i Paštrovićima, i na jugozapadu dijelom sa Spičom, na jugu sa Krajinom, a svojom istočnom stranom Crmnica se spušta prema Skadarskom jezeru.
U Crmnici postoji sedam plemena. Stanovništvo u njima je veoma raznorodnog porijekla. Crmnica je naseljena od davne prošlosti. Srbi su naselili niže, istočne djelove Crmnice okrenute prema Skadarskom jezeru, još u prva vremena doseljenja. Moguće je da su među njima bili i ostaci starijeg balkanskog stanovništva. Svi oni su vremenom pretvoreni u stalne naseljenike na posjedima podijeljenim srednjevjekovnoj zetskoj vlasteli, kao i na crkvenim posjedima. Obimnije doseljavanje stanovništva povezano je sa turskim osvajanjima, kada počinju pristizati doseljenici sa raznih strana (Stara Srbija, Albanija, Zeta).
Vremenom su doseljenici počeli pritiskati zatečeno starije stanovništvo, jer su bili ratoborniji i čvrsto bratstvenički ustrojeni za razliku od starinaca koji su te osobine izgubili tokom življenja u feudalnom poretku. Starinci su se tokom XV i XVI vijeka iseljavali prema mletačkim posjedima u Primorju, naročito Spiču i Paštrovićima, gdje njihovi potomci danas čine značajan dio stanovništva. Mnoga stara bratstva su se tokom nekoliko vijekova istražila. Do sredine XVII vijeka, doseljenici su sasvim prevladali, i tada je nastalo i sedam crmničkih plemena, umjesto dotadašnje bratstvene i seoske grupisanosti. Međutim, plemenska svijest ovdje nikad nije bilo tako jaka kao u drugim djelovima Crne Gore, a naročito Brda, iz razloga što se plemena nijesu oformila prema zajedničkom porijeklu (ili barem ideji o njemu), već više pod pritiskom odbrambene i privredne nužnosti, kao teritorijalne zajednice (izuzetak su Gluhodoljani kod kojih je zajedničko porijeklo onaj kohezivni element). Otud, nije neobično što su, često, crmnička plemena, ili čak i bratstva iz istog plemena, ratovala međusobno, kao i što, nerijetko, nijesu jedni drugima pomagali u slučaju sukoba sa Turcima ili nekim susjednim plemenom. Samo veći turski napad mogao je ujediniti svu Crmnicu. Plemensko uređenje u Crmnici ukinuo je knjaz Danilo polovinom XIX vijeka, ali je u narodu ostala da postoji tradicionalna podjela na sedam plemena. Prema porijeklu, oko četvrtine crmničkih bratstava potiče od doseljenika iz Katunske i Riječke nahije, četvrtina iz Stare Srbije, Dukađina i sjevernih djelova Albanije, četvrtina od plemena Vasojevića, i poslednja četvrtina od doseljenika sa raznih strana Primorja, Crne Gore i Hercegovine. Jedan mali broj Crmničana potiče u muškoj liniji od starosjedelaca koji su tu živeli prije XV vijeka.
Crmničani su se, zbog skučenosti svoje oblasti, mnogo i iseljavali. Najprije starinački rodovi pod pritiskom došljaka u XV i XVI vijeku prema Primorju, a zatim zbog stalnih sukoba sa turskom vlašću, podstaknuti od Mletačke republike, mnogi su bili prinuđeni da se, spasavajući goli život, sele na njenu teritoriju. Crmnički prebezi su zasnovali selo Peroj u Istri, koje je i danas crnogorska oaza. Od kraja XIX vijeka, pa do Prvog svjetskog rata, mnogo Crmničana iselilo se u Ameriku, a poslije 1918. godine na Kosovo i Metohiju, od 1945. godine u Bačku, Beograd, Podgoricu.
Plemena u Crmnici su: Podgor, Brčeli i Dupilo u Gornjoj Crmnici, i Sotonići, Gluhodoljani, Limljani i Boljevići u Donjoj Crmnici.
