Povodom 40 godina od upokojenja Justina Ćelijskog sinoć, 7. aprila, u kripti Sabornog hrama Hristovog Vaskrsenja u Podgorici prikazan je film „Ava Justin Ćelijski“ Nenada Ilića.
Nakon projekcije Njegovo visokopreosveštenstvo Arhiepiskop cetinjski Mitropolit crnogorsko-primorski g. Amfilohije koji je duhovno čedo Svetog Justina, sa prisutnima je podijelio sjećanje na ovog Božijeg ugodnika.
Evocirajući mnogobrojne uspomene, vladika je posebno istakao razgovor sa ocem Justinom o eseju „Srna u izgubljenom raju“. Na pitanje zašo baš o srni piše, otac Justin je kazao da mnogo voli srnu, i u tim njegovim riječima je, kako ističe Mitropolit, bila sadržana sva ta čudesna ljubav: „Za njega je srna ljudska duša, srna kao čudesna životinja“.
Mitropolit je podsjetio na interesantan razgovor koji je sa ocem Justinom vodio 1976. godina kada se vratio iz Grčke. U Ćelijama je tada ocu Justinu pričao o Svetoj Gori, ocu Pajsiju, našem starcu Nikanoru…što je on slušao kao malo dijete, a onda zaplakao.
„Ja ne znam šta mu je. A on kaže: Oče Amfilohije, to su pravi Božiji ljudi. E moj Justine u šta je tebi život prošao! To su pravi monasi, nadam se da će me Bog njihovim molitvama pomilovati i spasiti“, prisjetio se Mitropolit i dodao: „Toliko je bilo beskrajno njegovo smirenje. Nikada nije bio u Svetoj Gori, ali je taj duh svetogorski u njemu živio.“
Na četrdesetnicu poslije upokojenja oca Justina u Ćelijama je bio Josif poznati jevrejski kompozitor iz Beograda, koji je kroz stradanja u Dahau doživio Hrista i Njegovo stradanje i ostao veoma blizak Crkvi pravoslavnoj.
Oca Justina je upoznao kroz knjigu „Čovjek i Bogočovjek“, i to je bio razlog njegovog dolaska na parastos sa obrazloženjem da ono što je o. Justin vidio kao mlad i doživio kao čovjek, bogoslov, filosof 1916 -1917. godine, mi tek sada (1979) naziremo:
„To kako je o. Justin doživio tih ratnih godina Evropu, kakva je bila u tom Prvom svjetskom poklanju, a još gora u Drugom, nema sumnje, a nije ni danas sa NATO paktom bolja, nadahulo je tog Jevreja da dođe, iako ga nije lično poznavao.“
Mitropolit crnogorsko-primorski g. Amfilohije je kazao da je otac Justin jedna izuzetna ličnost našega vremena i podsjetio da je po njegovom blagoslovu dobio monaško ime Amfilohije. Naime, vladika Atanasije (umirovljeni zahumsko-hercegovački) i Mitropolit su bili kod velikog Božijeg čovjeka, duhovnika, starca Amfilohija na Patmosu i ocu Justinu poslali starčevu fotografiju. Kasnije kada je pitao starca Justina za ime koje bi uzeo na monašenju, on je predložio da bude Grigorije ili Amfilohije.
Sveti Ava Justin Ćelijski, veliki teolog, filosof, besjednik, isposnik, molitvenik… rođen je u Vranju na Blagovijesti prije 125 godina i na Blagovijesti se prije 40 godina preselio u rajska naselja. Na rođenju je dobio ime Blagoje – cijelog života je blagovijestio Evanđelje Hristovo životom, djelom i riječju.
Njegovi asketski podvizi, molitve, ljubav evanđelska, samo su u potpunosti Bogu znani, a rodu pravoslavnom ostavio je obimno, čudesno i bogonadahnuto dijelo teološkog, filosofskog i bogoslužbenog karaktera u obimu od 33 toma, kao i 12 tomova „Žitija Svetih“, prvi put priređenih na srpskom jeziku.
Dana 2. maja 2010. godine, odlukom Svetog arhijerejskog sabora SPC Justin Popović kanonizovan je u red svetitelja SPC zajedno sa Simeonom Dajbapskim u Hramu Svetog Save na Vračaru. Njegove mošti nalaze se u manastiru Ćelije kod Valjeva.
Proslavlja se 1. juna po starom, odnosno 14. juna po novom kalendaru.
Vesna Dević
