Svetom arhijerejskom liturgijom jutros, na spomen Svetog sveštenomučenika Antima i Svetog Joanikija, prvog patrijarha srpskog, u sveštenoj carskoj lavri Manastiru Svetih arhangela Mihaila i Gavrila – Miholjskoj Prevlaci, molitveno je počeo drugi dan Okruglog sto “Manastir Prevlaka – istorija – značaj – obnova”, koji je sinoć svečano otvoren u Tivtu.
Svetu službu Božiju služio je Njegovo visokopreosveštenstvo Mitropolit crnogorsko-primorski g. Joanikije uz sasluženje sveštenstva, sveštenomonaštva i vjernog naroda.
Visokopreosvećeni Vladika Joanikije je u svojoj arhipastirskoj besjedi, govoreći o Svetom Joanikiju prvom patrijarhu srpskom, koji je živio u doba cara Dušana, podsjetio da je u njegovo vrijeme Zetska episkopija uzdignuta na stepen Mitropolije te da je to bilo veliko vrijeme.
“Da pomenemo i to da je u vrijeme cara Dušana i u vrijeme Patrijarha Joanikija, naš narod dostigao svoj vrhunac, zlatni period naše istorije tu se ispunio. Tada je naš narod srpski dostigao i carstvo, i dobio Patrijaršiju. Carstvo je ubrzo propalo, raspalo se, ali kako su naši preci govorili nek se znade da smo carovali. Ta svijest je ostala u našem narodu i kroz teška vremena turskoga ropstva, u vrijeme kada smo se oslobađali ona se obnavljala. Naročito je Njegoš ističe isticao zasluge cara Dušana, ali, svakako, uz cara Dušana treba uvijek pominjati i Patrijarha Joanikija. Carstvo propade, ali Patrijaršija ostade. I ona je ukidana nasilno, kao i carstvo što je ukidano nasilno, ali je ona imala tu moć da se obnavlja i obnovila se i ta, kao što vidimo, duhovna sila je glavna snaga našega naroda “, besjedio je Vladika.
Govoreći o slavnoj Prevlaci, gdje je drevni manastir Svetih arhanđela Mihaila i Gavrila i gdje je Sveti Sava postavio prvoga episkopa zetskoga, Mitropolit Joanikije je kazao da je ona mjesto obnove, koje je dugo vremena bilo zapustošeno, ali nikada zaboravljeno i nikada ostavljeno, i nikada potisnuto iz našega pamćenja:
“Ovdje smo se sabrali na ovim ruševinama noseći duh obnove, a obnova manastira Prevlake je već počela, ono što je najvažnije u toj obnovi to je počelo – obnovljen je monaški život, ovdje se redovno služe Svete službe i sabira narod Božiji na ovim svetim temeljima i ta obnova je već zahvatila naša srca. I evo danas smo imali ovdje priliku da krstimo jedno dijete, kao što se često ovdje i krštavaju i vjenčavaju, i to je suština te obnove. Naravno mi ćemo ovaj manastir obnoviti i u onom fizičkom smislu riječi, da zablista opet ovdje ova Sveta crkva, velika i slavna Episkopija i Mitropolija iz doba Nemanjića, čiji su temelji ostali, a čim se vide temelji onda se zna kako je ta crkva izgledala.”
Potom je Mitropolit crnogorsko-primorski g. Joanikije podsjetio da je ostalo mnogo toga što svjedoči o prvobitno izgledu Prevlake, nađeni su ostaci fresaka, dosta ukrasa kamene plastike… Iako se o Prevlaci mnogo toga već napisalo, podvukao je, Prevlakom ne može da se bavi bilo ko, jer to je naša duboka istorija:
“Trebaju ljudi od velikoga znanja i struke, pa smo mi došli danas ovdje da čujemo ljude koji znaju, prije svega arheologe, arhitekte, istoričare umjetnosti koji su se bavili Prevlakom i njenom istorijom od početka. A duboka je njena istorija, seže do prvih vjekova hrišćanstva na srpskom primorju. Draga braćo i sestre, danas ovdje imamo naučni skup danas, a dogodine ćemo imati pet puta veći. Ove godine smo u smislu pripreme započeli tu temu, a dogodine u oktobru, ako Bog da, imaćemo ovdje najuglednije ljude iz našeg naroda i sa međunarodne naučne scene, koje ćemo ovdje sabrati da kažu svoju riječ i da nam pomognu svojim znanjem u cilju obnove ovoga manastira. Svima na zdravlje! Neka je srećno i blagosloveno krštenje, neka se djeca rađaju i neka Bog umnoži svaki blagoslov! Amin, Bože daj!”
Okrugli sto “Manastir Prevlaka – istorija – značaj – obnova”, radni dio
Nakon Svete liturgije počela je prva sesija okruglog stola u kojoj učestvuju: Milorad Bojović (Pravne pretpostavke obnove manastira Miholjska Prevlaka), prof. dr Svetislav Popović (Prostorno planska dokumentacija Prevlake), prof. dr Saša Čvoro (Obnova života kulturno istorijskog nasljeđa na primjeru edukativno istraživačkog centra manastira Prevlaka), dr Nevena Debljović Ristić (Arhitektura manastira Svetog Mihaila na Prevlaci – u traganju za iščezlim oblicima) i dr Vladan Zdravković (Sanacija i zaštita ostataka Crkve Svetog arhanđela Mihaila na Prevlaci i njena moguća obnova prema projektu Idelane rekonstrukcije hrama).
Popodnevna sesija počeće u 12,30 časova i na njoj će govoriti arhitekta Boris Badža (Jedan primjer idealne rekonstrukcije Hrama Svetog arhangela Mihaila na Prevlaci), monah dr Pavle Kondić (Obnova Miholjske Prevlake u vreme Mitropolita Danila Dajkovića), dr Dubravka Preradović (O kultu Arhanđela Mihaila na Prevlaci u kontekstu poštovanja opštehrišćanskih svetitelja duž istočne obale Jadrana tokom srednjeg veka), dr Milena Martinović (Sačuvano srpsko rukopisno nasleđe u manastirima i manjim crkvama u Boki), mr Mladen Zagarčanin (Arheološka istraživanja na Prevlaci) i arheolog Verica Tanasić (Arheološki značaj Miholjske Prevlake kod Tivta).
Okrugli sto “Manastir Prevlaka – istorija – značaj – obnova”, 15. i 16. septembra, organizuju Mitropolija crnogorsko-primorska, manastir Prevlaka i Opština Tivat.
Vesna Dević
Foto: Željko Drašković
