Grupa „Ne damo svetinje“ koja je osnovana uoči svenarodnih litija u Crnoj Gori, 2020. godine, nedavno je posjetila i obišla drevna srpska svetilišta i manastire na Kosovu i Metohiji. Ova grupa posebno se istakla svjedočenjem o masovnosti i sabornosti litijskog pokreta u Crnoj Gori na društvenim mrežama a sada su odlučili da naprave svojevrsno pokloničko putovanje na Kosovo i Metohiju, ka riznici srpske duhovnosti i kulture.

„Htjeli smo da ukažemo na važnost odlaska na Kosovo i Metohiju gdje žive naša braća u još uvijek teškom položaju, ali i važnost očuvanja vjekovnih srpskih svetinja koje pripadaju srpskom narodu, posebno zbog toga što se mnoge od njih nalaze u opasnosti i nisu slobodne“, kazao je Boško Vukićević, jedan od osnivača ove grupe.

„Prvi manastir koga smo posjetili bio je Manastir Svetih Arhangela u Prizrenu„, priča Ivan Bulatović administrator grupe. „Riječ je o zadužbini cara Dušana koja je bila jedan od naših najljepših manastira. Poslije rušenja početkom 17. vijeka ostao je centar naše duhovnosti i mjesto koje nas je posebno nadahnulo. Zatim smo posjetili Saborni hram Svetog Đorđa u Prizrenu. Ova crkva koja je obnovljena nakon paljenja i potpune devastacije u martovskom pogromu 2004. godine, danas je mjesto hodočašća svih koji posjećuju carski grad Prizren“, kazao je Bulatović.

„Malena Crkva Svetog Nikole – Tutićeva crkva podignuta 1331/1332. godine, naredna je u kojoj smo se okrijepili sa izvora žive vjere“, navodi Bojan Bulatović, jedan od administratora grupe. Tokom Martovskog pogroma sa crkve je otkinut olovni krov a unutrašnjost crkve je zapaljena i vandalizovana.

Crkva Bogorodica Ljeviška veličanstvena zadužbina Svetog kralja Milutina, jedini je gradski dejstvujući hram koji je sačuvan do naših dana. Freskopis solunskih majstora koji je ovu crkvu unio na listu Uneska, značajno oštećen tokom nasilja u martu 2004. godine, danas se obnavlja i prosijava u svojoj prvobitnoj ljepoti. Među freskama se izdvaja još starija predstava Bogorodice koja drži Hrista Hranitelja i koja opčinjava svojim blagorodstvom. Sa njom, posjetili smo i najstariju školsku ustanovu srpskog naroda Prizrensku bogosloviju, zadužbinu pobožnog i bogatog Prizrenca Sime Andrejevića Igumanova“, navodi Bulatović.

„Među četrdesetak zadužbina Svetog kralja Milutina, crkva manastira Gračanica se izdvaja kao vjerovatno najljepša“, kaže Jasna Ivanović, jedna od administratorki ove grupe. „Rađena je u formi dvostrukog upisanog krsta i piramidalno stremi prema nebu. Biser ove svetinje su freske koje su radili znameniti freskopisci Astrape, među kojima se posebno izdvajaju portreti vladarskog para – kralja Milutina i kraljice Simonide, koji je opjevan od našeg pjesnika Milana Rakića. Ona je i sjedište Eparhije raško-prizrenske. Kosovska bitka svoj glavni spomen ima na Gazimestanu, na kome je prvo spomenik podigao nekoliko godina nakon same bitke despot Stefan Lazarević. Sadašnji spomenik – svjedok sjećanja na vjekove za nama – podignut je u 20. vijeku i ponosno se uzdiže nad Kosovom poljem, podsjećajući nas na Kosovski zavjet i cijenu kojom je plaćen“, navodi Ivanović.

Predstavnici grupe posjetili su i najvažniji manastir Srpske pravoslavne crkve i sjedište arhiepiskopa i patrijaraha srpskih, manastir Pećku patrijaršiju. U njemu su od Svetog Arsenija do danas ustoličeni svi poglavari naše Crkve i u njemu se nalaze njihovi grobovi. U ovom kompleksu nalaze se manastirske crkve i impozantna priprata u kojoj su održavani crkveno-narodni sabori kroz vjekove.

„Najljepše što imamo sačuvano od naše srednjovjekovne baštine su divni Visoki Dečani, čija je raskošna crkva svjedok revnosti za Crkvu naših svetih predaka. Pored netruležnih, čudotvornih i svetih moštiju kralja Stefana Dečanskog, plijeni najveći sačuvani ansambl fresaka u pravoslavlju, kao i tragovi našeg starog gospodstva – horos kneginje Milice i tron cara Dušana. To gospodstvo nastavljaju današnje generacije dečanskih monaha gostoljubljem prema svima poklonicima ove svetinje“, poručuju iz grupe „Ne damo svetinje“.

„I drevno srpsko selo u Metohiji – Velika Hoča, koje dokumentovano traje već više od osam vjekova, vrijedi posjetiti. Na ovom jedinstvenom mjestu, posutom crkvama iz vremena Nemanjića, u kome se vinogradi viju oko svakog doma, postaje odmah jasno kako su Srbi ovog kraja, pored bezbrojnih iskušenja, tu opstali do danas. Poseban doživljaj je dolazak u vinicu Petrović, u čijem tajanstvenom prostoru posjetilac, uvijek srdačno dočekan, gubi pojam o vremenu, a sve davno mu postaje blisko kao osmjeh i čaša vina njegovih domaćina“, kaže Ivan Bulatović.

Učešće u putovanju uzeli su i Ina Plamenac, Maja Loman, Svetlana Bulatović, Matija Bulatović i Miloš Ćuić.