Njegova Svetost Patrijarh srpski g. Porfirije je razgovarao sa jeromonasima Justinom i Nifonom iz svetogorskog manastira Simonopetre od kojih je na dar dobio knjige o znamenitom srpskom srednjovekovnom vladaru Jovanu Uglješi Mrnjavčeviću.
Susretu u Parohijskog domu hrama Svetog Save na Vračaru prisustvovali su i viši naučni saradnik Vizantološkog instituta SANU dr Srđan Pirivatrić i profsor Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta đakon dr Dragan Radić. Gosti sa Svete Gore su iskazali posebno poštovanje prema despotu Uglješi, vladaru Serske oblasti, koji je najveći dobrotvor manastira Simonopetra posle osnivača, Prepodobnog Simona. Manastir je izdavač monografije, na grčkom i srpskom jeziku, našeg akademika i naučnog savetnika Vizantološkog instituta SANU Gojka Subotića Jovan Uglješa, Hristoljubivi despot Sera 1365-1371 o vladaru koji je postradao u Maričkoj bici zajedno sa bratom, kraljem Vukašinom Mrnjavčevićem.
Njegova Svetost je zahvalio gostima sa Svete Gore na darovima i posebno na tome što čuvaju uspomenu na srpskog vlastelina, velikog dobrotvora pravoslavnih svetinja. Jeromonasi Justin i Nifon su potvrdili Patrijarhu srpskom da će nastaviti molitveno sećanje na despota ktitora, sa željom da na mestu njegovog stradanja u blizini današnje grčko-bugarske granice bude podignut hram, kao i da, kada se za to steknu uslovi, bude pokrenut razgovor o njegovom upisivanju u diptih svetih. Pamćenje njegovih dobrih dela traje vekovima, a naročito njegove blagočestivosti kroz darove manastirima Svete Gore. U blizini manastira Vatopeda despot Uglješa je podigao bolnicu i obnovio hram Svetih besrebrenika oslikan izuzetnim freskopisom iz 1370. godine, među kojim je i jedina freska samog ktitora. Srpski vladar je bio i ktitor bolnice manastira Esfigmena, kao i potpune izgradnje manastira Simonopetre, koji je do tada bio znatno manjeg obima. Do danas u tom manastiru Jovan Uglješa se pominje kao drugi ktitor, a svakog 26. septembra monasi mu služe pomen.
Podsećamo, 29. septembra 2024. godine, Njegovo Visokopreosveštenstvo Mitropolit Didimotike, Orestijade i Suflija g. Damaskin je služio svetu Liturgiju u Černomenu (grčki Ormenion), a zatim i tradicionalni godišnji pomen srpskim vladarima kralju Vukašinu i despotu Uglješi Mrnjavčeviću postradalim u Maričkoj bici 26. septembra 1371. godine, kao i svim ostalim srpskim vitezovima koji su vernošću Gospodu i Crkvi Pravoslavnoj, oružjem i svojim telima, stali u odbranu otadžbine i vrednosti hrišćanske Evrope od nadiranja iz Azije. Zalaganjem mitropolita Damaskina, uz učešće Ministarstva kulture Srbije, u planu je podizanje kapele i spomen-obeležja poginulim vladarima i ratnicima na mestu bitke. Njegova Svetost Patrijarh srpski g. Porfirije je priložio za kapelu, čije se podizanje planira za narednu godinu, kopiju čuvene dvostrane ikone Bogororodice Pribežište (Katafigi) i Vizije proroka Jezekilja, za koju se smatra da ju je neposredno posle bitke naručila despotica Jelena, u monaštvu Jefimija, supruga poginulog despota Uglješe, čuvane vekovima u manastiru Poganovu u blizini Pirota, pre nego što je odneta u Sofiju, gde je danas u Muzeju ikona u hramu Svetog Aleksandra Nevskog.
Izvor: SPC
