Veličamo te, Presveta Djevo, i poštujemo časni Tvoj pokrov!
Crkva od najstarijih vremena proslavlja Presvetu Bogorodicu, Onu blagoslovenu Djevu Mariju koja se udostojila da rodi Spasitelja sveta Gospoda našeg Isusa Hrista, Onu koja je zaštitnica i pokroviteljka vascelog roda čovečjeg. Praznikom Pokrova Presvete Bogorodice proslavljamo duhovno pokroviteljstvo, posredovanje i zastupništvo pred Bogom, koje dobijamo usled velikog milosrđa i ljubavi Presvete Bogorodice prema nama.
Među praznicima Presvete Bogomajke pribrojan je i praznik Pokrova Presvete Bogorodice, koji je ustanovljen u spomen blagoslovenog događaja u 10. veku (911. godine), za vreme vizantijskog cara Lava Mudrog, u carigradskom hramu Vlaherni. Bogorodičin hram u Vlaherni nalazi se u severozapadnom delu Carigrada pokraj Zlatnog roga. Ovaj znameniti hram sagradila je supruga cara Markijana, carica Pulherija, dok je car Lav Veliki pored glavnog hrama podigao manji hram u koji je položio rizu Presvete Bogorodice, koja je 469. godine donesena iz Svetog grada Jerusalima, a koja je čuvana u raskošnom kivotu obloženom zlatom i srebrom. Kraj ovog kivota sa rizom Presvete Bogorodice služilo se svenoćno bdenije u čast Presvete Bogomajke.
U četvrti čas noći, iznad sabranog vernog naroda pojavila se Presveta Bogorodica sa raširenim omoforom na rukama, kao da pokriva sav narod. Sva je blistala u neiskazanom sjaju, okružena apostolima, svetiteljima, mučenicima i devicama. Preklonivši kolena, Ona se dugo molila, zalivajući suzama svoje bogoliko i prečisto lice. Sveti Andrej videvšii to javljanje Presvete Bogomajke pokaza rukom svom učeniku, blaženom Epifaniju, i upita ga: „Vidiš li, čedo moje, Caricu sveta kako se moli za sav svet?“ Odgovori Epifanije: „Vidim, oče sveti, kako je pokrila svojim časnim pokrovom, koji je svetliji od munje, sav narod koji je u hramu!ˮOvim blagoslovenim javljanjem Presveta Djeva je potvrdila molitveno zastupništvo i utehu za vasceli svet.
Kada je u pitanju služba ovog praznika, koji je verovatno ustanovljen od strane Rusa, zanimljivo je da se u Grčkoj Crkvi i grčkim bogoslužbenim knjigama ne pominje, ali je misao o ovom prazniku bila prisutnau jelinskom narodu, što nam potvrđuju neke od bogoslužbenih himni koje Presvetu Bogorodicu nazivaju pokrovom i pokroviteljkom svake hrišćanske duše. Kao što malo dete svu bezbednost i zaštitu vidi u svojoj majci, tako svaka duša hrišćanska pribegava Presvetoj Bogomajci koja nas svojim pokrovom zakriljuje i čuva od svakog iskušenja i zla. U troparu praznika molimo se da nas naša Molitvenica svojim Pokrovom izbavi od svakoga zla:
Danas kao blagoverni narod svetlo praznujemo, obasjani i osenjeni Tvojim dolaskom, Bogomati, i gledajući Tvoj prečisti lik, sa umiljenjem govorimo: Zakrili nas slavnim Tvojim Pokrovom i izbavi nas od svakoga zla, moleći Sina Tvoga, Hrista Boga našeg, da spasi duše naše.
Profesor Lazar Mirković u svojoj Heortologiji napominje da u Rusiji već od 12. veka postoje mnogi hramovi posvećeni Pokrovu Presvete Bogorodice. U srpskim mesecoslovima i tipicima iz 15. i 16. veka ne pominje se praznik Pokrova Presvete Bogorodice, što znači da je u Srpskoj Crkvi služba ovog praznika ušla zahvaljujući ruskim bogoslužbenim knjigama krajem 17. i početkom 18. veka.
Zanimljivo je da, pored 12. velikih praznikâ, jedino praznik Pokrova Presvete Bogorodice i praznik Obrezanja Gospodnjeg u tipiku imaju znak +, zato što na jutrenju ovih praznika pojemo samo praznični kanon. Praznik Pokrova, za razliku od ostalih Bogorodičinih praznika, nema ni pretprazništvo ni poprazništvo. U osveštanoj tradiciji Crkve uvek se nakon velikih praznika naredni dan proslavljaju svetitelji koji su učesnici tog praznika. Takav slučaj je i sa praznikom Pokrova Presvete Bogorodice, gde narednog dana proslavljamo Svetog Andreja Hrista radi jurodivog.
Djeva danas u crkvi predstoji i nevidljivo se sa svima svetima moli Boga za nas. Angeli se sa arhijerejima klanjaju, a Apostoli se sa Prorocima vesele, jer Prevečnog Boga za nas moli Presveta Bogorodica.
Katiheta: Branislav Ilić
