U svjetlu obilježavanja dva vijeka od rođenja Branka Radičevića, njegova književna baština i dalje plijeni čitalačku pažnju i ostavlja dubok utisak. Slušaoci radija „Svetigora“ imali su priliku da poslušaju analizu redovnog profesora na Filološkom fakultetu u Nikšiću dr Lidiju Tomić našeg velikana srpske poezije, osvjetljavajući njegovu zaostavštinu.
Branko Radičević, rođen 28. marta 1824. godine u Slavonskom Brodu, ostavio je neizbrisiv trag u srpskoj književnosti. Njegovo stvaralaštvo, iako sažeto u kratkom periodu njegovog života, obiluje originalnošću i iskrenošću koja je odjeknula kroz vjekove. Doktorka Tomić istražuje ovaj dragocjeni testament prošlosti s namjerom da nas uvede u dubine Radičevićeve poetike, otkrivajući nam slojeve značenja koji prevazilaze puko površno razumijevanje.
Radičevićeva pojava je označila ulazak u sistem evropske književnosti, a i u jednu individualnu strukturu poljskog subjekta koja se svojom pozicijom i versifikacijom stiha, izborom motiva naslanjala na vukovsku tradiciju – istakla je na početku prof. dr Tomić. Dodaje da kada razmišljamo i govorimo o romantizmu, to nije samo književni pravac ili period koji pripada određenom vremenu, 19. vijeku, nego je to i čitav raspon ne samo jezičkog već i duhovnog, književnog, stilskog i poetskog značaja.
Kroz radijsku interpretaciju profesorica Tomić takođe je elaborirala i vrijeme romantičarske ere, period u kojem se Radičević pojavio i djelovao. Profesorica Tomić nas podsjeća na šire kulturne i književne kontekste, ističući kako je romantičarski pravac predstavljao ključan preokret u srpskoj književnosti nakon prethodnih epoha, poput klasicizma i sentimentalizma. Slušaocima, profesorica predstavlja taj prelaz iz predromantičarskog u romantičarski period, naglašavajući kako su se impulsi romantizma mogli vidjeti i u prethodnim epohama, ali su se naročito istakli u sentimentalizmu što je bilo presudno za formiranje Radičevićeve poetike.
„Koncept romantizma u narodno herojskoj tradiciji gdje se u odnosu na usmeno književno naslijeđe u odnosu na isticanje herojskog patosa naslijeđuje ona svojstva koja su prisutna u djelu Sime Milutinovića Sarajlije ili pak kod Petra II Petrovića Njegoša. Iako se Branko Radičević vezao za vukovski koncept i Vukovu borbu možemo slobodno reći da su predromantičarsko i sentimentalističko doba, u određenim svojstvima i elementima, doživjela sublimaciju, kristalizaciju, u njegovom djelu.“
„Svojstva predromantičarske lirike naročito su vidljiva u đačkoj poeziji Branka Radičevića na njemačkom jeziku, dok vukovska tradicija u tom ranom periodu se otkriva kroz upotrebu riječi koje su bile u duhu narodnog jezika. Zračile su specifičnom svježinom, obogatile su umjetničkim svojstvima srpski jezik i jeziku dodale novi poetski kvalitet.“
Profesorka Tomić ističe zanimljivost u načinu na koji Branko Radičević konstruiše poetske slike. Dok analizira njegovu poeziju, primjećuje se da proučavaoci često opažaju oskudne narativne elemente, koji se više tiču lirske slike i trenutka koji se prenosi u stihovima. Radičević često stvara svojevrsne male lirske priče, gde je upotreba glagola ključna. „Putniku duša plamti“ i „riba rudi“ su primjeri izraza koji doprinose takvoj naraciji.
U konačnom osvrtu na analizu književne baštine Branka Radičevića od strane prof. dr Lidije Tomić, važno je istaći da nam analiza služi kao svetionik mnogim suptilnim aspektima pjesnikovog stvaralaštva, pružajući nam novi uvid u njegovu poetiku povodom obilježavanja jubileja.
U sklopu ovog svečanog obilježavanja, ovogodišnji jubilej Branka Radičevića biće obilježen duhovno-poetskom večeri pod nazivom „Branko, Njegoš i Kosovski zavjet“, koji će biti održan u subotu, 13. aprila 2024. godine, s početkom u 19 časova, u kripti Sabornog hrama Hristovog Vaskrsenja u Podgorici.
Na ovom značajnom događaju, svoje misli će podjeliti protojerej-stavrofor Jovan Milanović, rektor Karlovačke bogoslovije, i mr Milorad Durutović, pjesnik i književni kritičar. U kulturno-umjetničkom dijelu večeri, nastupiće hor Karlovačke bogoslovije, koji ove godine obilježava 230 godina svog rada i postojanja, istaknuvši svoju vezu sa Brankom Radičevićem i istorijskim značajem Sremskih Karlovaca.
Ovaj događaj predstavlja priliku da se na svečan način oda počast Branku Radičeviću, kao i da se istakne njegova neizbrisiva uloga u srpskoj književnosti.
