Sinoć je u Hramu Hristovog Vaskrsenja u Podgorici, 7. novembra održano predavanje prof. dr Predraga Đokovića na temu: ,,O crkvenoj muzici i onima koji je izvode”.
U uvodnom dijelu prof. dr Predrag Đoković je govorio o ulozi muzike u hrišćanskom bogosluženju, navodeći citat iz poslanice Svetog Apostola Pavla koji, kako je istakao, predstavlja eklatantan primjer afirmacije postojanja i uloge crkvenog pojanja u životu svakog hrišćanina i Crkve uopšteno:
,,Otkuda zapravo muzika u hrišćanskom bogosluženju i kakva joj je uloga? I Sveti Apostol Pavle veli u poslanici: ,,Ispunjavajte se duhom, govoreći među sobom u psalmima, himnama i pesmama duhovnim, pevajući i pojući Gospodu u srcu svome. Iz toga saveta Apostola Pavla hrišćanima, naslućuje se kakvo će mesto i ulogu zauzeti muzika u novozavetnoj Crkvi. Već tada dakle videlo se da će muzika u hrišćanskoj Crkvi imati dvostruku ulogu i to je ono što je najbitnije. Pod jedan- muzikom se u Crkvi proslavlja Trojični Bog i pod dva, muzika i pojanje u Crkvi služe duhovnom uzrastanju vernih“, rekao je profesor Đoković. On je u nastavku naglasio da crkvena muzika ima izrazito funkcionalni karakter, sa jasnim ciljem – da proslavlja Boga i duhovno preobražava vjernike:
,,Ona dakle ne služi zabavi, niti da nekog očara, jer ona ne predstavlja samoj sebi cilj. Zbog toga se crkvena muzika ne može uporediti ni sa narodnom, niti sa popularnom, pa ni sa umetničkom muzikom“. U drugom dijelu predavanja profesor Predrag Đoković je istakao da oni koji sastavljaju i izvode crkvenu muziku treba da svim srcem učestvuju u pjevanoj molitvi:
,,Sveti oci su pisali takođe o tome kakvi treba da budu oni koji sastavljaju i izvode crkvenu muziku, a to su crkveni muzičari. Od onih koji su pojali u ranoj Crkvi pre svega hrišćanski život, odnosno delatna vera, pobožno raspoloženje, sređenost misli, a tek potom muzički sluh jasan i čist glas.
Kasnije, kako se razvijala himnografija i pojačka umetnost, sve više se insistiralo na muzičkim sposobnostima pojaca. Od njih se tražilo ono što se očekuje i danas, da tekstove koje poju proiznose pobožno, odmereno, skladno, razgovetno i iznad svega sa razumevanjem. Uz to neophodno je da se i sami pojci srcem, to jest svojim unutrašnjim bićem, saglašavaju sa onim što njihova usta izgovaraju. Dakle, da svojim unutrašnjim bićem učestvuju u pevanoj molitvi, a ne da budu kao što biva, oni koji po automatizmu obavljaju predanu im službu.
Svaki crkveni dirigent bi morao znati da sam otpeva Liturgiju jednoglasnim napevom iz pevnice u situaciji kad nije u mogućnosti da organizuje višeglasni hor. Na drugoj strani pojci ne smiju biti zadovoljni svojim površnim i parcijalnim znanjem iz Liturgijskog pojanja, što je gotovo uobičajena praksa kod nas“, poručio je profesor Đoković.
U nastavku on je obrazložio da se od uzvišenog poziva crkvenog muzičara nipošto ne smije praviti karijera, budući da hrišćanskom duhu nije imanentno i da je krajnje neprimjereno isticanje sopstvenih muzičkih darova ili glasovnih kvaliteta:
,,Ugledni Grčki muzikolog Dimitri Konovos u prošlom XX veku pisao je da mi crkveni pojci, odnosno dirigenti, horisti, ne treba da od ovog uzvišenog poziva pravimo karijeru, namećemo se i preuznisimo iznad drugih vernika u hramovima.
Hrišćanskom duhu je neprimereno isticanje sopstvenih muzičkih darova ili glasovnih kvaliteta. Štaviše, crkveni muzičar bi trebalo da zahvaljuje Bogu što mu je darovao privilegiju da peva na službama Božijim. Ja stojim na tom stanovištu svetopočivšeg Patrijarha Pavla da je naše Srpsko crkveno pojanje sasvim dobro. Mi imamo lepo pojanje. Treba da stavimo akcenat na ono učenje da ono bude lepo, skladno, molitveno, interpretirano u Crkvi“. – zaključio je na kraju prof. dr Predrag Đoković.
Biografija profesora Predraga Đokovića
Predrag Đoković je diplomirao opštu muzičku pedagogiju na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu. Postdiplomske studije solo pjevanja i interpretacije rane muzike završio je kao stipendista Triniti koledža za muziku u Londonu 1997. Magistirao je na Akademiji umetnosti u Novom Sadu na Odseku za muzikologiju sa temom Srpsko crkveno pojanje – teorijske osnove i praktična primena, a doktorirao na Katerdri za muzikologiju Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu sa disertacijom Uticaj Evropskog pokreta za ranu muziku na izvođačku praksu u Srbiji.
Predrag Đoković je za protekle tri decenije održao veliki broj koncerata kao kontratenor izvodeći ranu zapadnoevropsku muziku kako solistički, tako i u okviru različitih ansambala. Stalni je solista najstarijeg ansambla za ranu muziku Renesans.
Od 2011. Predrag Đoković je docent, a od 2016. vanredni profesor na Muzičkoj akademiji Univerziteta u Istočnom Sarajevu, gdje predaje nekoliko predmeta na Odsjeku za crkvenu muziku i pojanje.
tekst i fotografije: Boris Musić
