Izložbom fotografija ”Od smrti je jače Vaskrsenje” jeromonaha Teofila (Petrovića), nastojatelja manastira Duži, u ponedjeljak, 4. avgusta, sa početkom u 19 sati, u prebilovačkom hramu Hristovog Vaskrsenja započeće ovogodišnji program proslave Svetih prebilovačkih i ostalih hercegovačkih mučenika.
”To će biti izložba fotografija sa osvećenja iz 1991. kada je ta prva kripta osvećena od strane blaženopočivšeg Patrijarha Pavla, zatim fotografije sa osvećenja iz 2015. kada je osvećen ovaj sadašnji hram rukom i blagoslovom blaženopočivšeg Patrijarha Irineja i dvadeset arhijereja naše pomjesne Crkve i sa preko 200 sveštenika. Dakle, kažem ovaj sadašnji hram jer je taj prethodni 1991. miniran i od tih ostataka je u blizini sadašnjeg hrama napravljena jedna humka oko koje će te fotografije biti i izložene. Naravno biće tu još fotografija sa slave, sa bogosluženja prilikom posjeta i Mitropolita Amfilohija i Vladike Atanasija i mnogih drugih arhijereja i naravno ličnosti iz društvenog života koji su posjetili hram u Prebilovcima. Autor te izložbe je jeromonah Teofil (Petrović), nastojatelj manastira Duži kod Trebinja i time ćemo otvoriti proslavu praznika”, kazao je u najavi za Radio ”Svetigora” paroh u Prebilovcima, sveštenik Igor Mastilović.
U nastavku večeri, sa početkom u 20 časova, sveštenik Oliver Subotić će održati predavanje na temu ”Priča o teslinim precima i hercegovačkim prijateljima”.
”Sveštenik Oliver Subotić je već objavio obimnu publikaciju na temu Teslinog duhovnog lika, pa će ovo biti jedan fragment iz toga. Sad je svakako govorio na sličnu temu ”Epika i gusle u Teslinom životu” na Saboru bratstva pravoslavne omladine na Prevlaci, a njegovo predavanje u Prebilovcima će zajedno sa već pomenutom izložbom činiti program prvog dana proslave”.
Narednog dana, u utorak 5. avgusta, u 18 časova će biti služeno večernje sa petohljebnicom, a u 19 časova u Kulturnom centru ”Sveti kralj Milutin” u Prebilovcima biće prikazan film Muzeja žrtava genocida iz Beograda ”Krst sa Kosova”.
Centralni dio proslave je Sveta arhijerejska liturgija na dan molitvenog spomena Svetih prebilovačkih i ostalih hercegovačkih mučenika, u srijedu 6. avgusta, koja će početi u 9 sati.
Otac Igor je kazao da je u Prebilovcima stradalo 826 ljudi, što je procentualno najveće stradanje u Evropi u Drugom svjetskom ratu. On je podsjetio da je stradanje u Prebilovcima decenijama prećutkivano, zaboravljano i zataškavano, ali, kako je kazao, blagodareći trudu otaca naše Crkve, priča o prebilovačkim mučenicima je izašla na vidjelo i danas se blagoslov Svetih prebilovačkih i drugih hercegovačkih mučenika širi na mnoga mjesta.
”Prošle godine su nam bili monasi iz manastira Ostrog. Oni su ponijeli dio moštiju u njihov skit u Jovan Dolu, tako da se nalazi dio moštiju i u Crnoj Gori. I ne samo tu, nego čini mi se i u Baru, u Sabornom hramu Svetog Jovana Vladimira, gdje se Sveti prebilovački mučenici takođe toržestveno proslavljaju, i na drugim mjestima, posvuda u našoj Crkvi. Mnogi hramovi traže djeliće moštiju za osvećenje antiminsa itd. tako da eto, priča o Svetim prebilovačkim mučenicima, o stradanju Prebilovaca i uopšte cijele Hercegovine i Crne Gore, a to je samo jedan dio iz cjelokupne stradalničke srpske istorije, čuje se i širi se i raznosi blagoslov sa ovoga na mnoga druga mjesta”, rekao je paroh prebilovački, sveštenik Igor Mastilović.
U Prebilovcima je 1941. godine postradalo 82% stanovništva, mahom žena, djece i staraca. Preživjeli su samo oni koji se tu nisu našli. Sve je pobijeno, očišćeno i sravnjeno sa zemljom. Stradala su i okolna mjesta i čitav čapljinski kraj, a poubijano je oko 4000 Srba koji su bačeni i zakopani u 13 jama, koje su kasnije i zabetonirane. Oni koji su preživjeli stradanje u Prebilovcima, iznašli su snage i nanovo, pod stare dane osnivali su porodice, dobijali djecu i davali im imena djece koju su izgubili.
”Kako će nam se zvati i ova izložba sa kojom ćemo započeti proslavu Svetih prebilovačkih i ostalih hercegovačkih mučenika ’Od smrti je jače Vaskrsenje‘, tako i ovaj hram koji danas imamo, na mjestu prethodnog iz 1991. koji je sravnjen sa zemljom i porušen, pa je onda kasnije bila deponija smeća i eto nakon svega toga bila je ideja Vladike Atanasija, još od prije, da se tu podigne hram, a njegova ideja je bila i hram iz 1991. koji je miniran, a onda kasnije ljubavlju i trudom Vladike Grigorija sagrađen je ovaj hram koji danas imamo. Jedan dio je freskopisao Stamatis Skliris, drugi su freskopisali Živadinovići – Aleksandar i njegov brat iz Beograda i eto sada svoju ljubav prema Prebilovcima iskazuje Vladika Dimitrije, time što nastojimo da Prebilovci kad završimo konak čiju smo izgradnju započeli, da to bude manastir i tako da to bude jedan duhovni svetionik, kakvi i jesu manastiri duhovni svetionici kroz našu istoriju”.
Otac Igor je uz blagodarnost svima koji dolaze u Prebilovce, na kraju razgovora uputio poziv i na ovogodišnju proslavu Svetih prebilovačkih i ostalih hercegovačkih mučenika u prebilovačkom hramu Hristovog Vaskrsenja riječima: ”Hram u Prebilovcima je mjesto gdje ljubav prebiva, dođite da se družimo i da Bogu služimo”.
Sveti mučenici prebilovački i donjohercegovački pribrojani su Saboru svetih na Svetom arhijerejskom saboru Srpske pravoslavne crkve maja 2015. godine. Njihov spomen se slavi 24. jula po starom, odnosno 6. avgusta po novom kalendaru, na datum kada su ustaše 1941. godine zvjerski u jami Golubinki, u selu Šurmancima kod Međugorja, ubile skoro sve žene, djevojke i djecu iz sela Prebilovaca.
O. B.
Foto: arhiva
