U organizaciji Kulturnog centra Žabljak upriličeno je veče duhovne poezije i promocija knjige „Logosna poetika“ autora-teologa Radmile Grujić.
Na promociji knjige učestvovali su protojerej Mirčeta Šljivančanin, starješina Crkve Svetog Đorđa pod Goricom i paroh podgorički, hadži mr Aleksandar Vujović, recenzent i profesor Cetinjske bogoslovije i autor Radmila Grujić kao i moderator večeri prof. Danilo Simićević.
Promocija je održana u utorak 22. jula 2025. godine, na praznik Svetog sveštenomučenika Pankratija, Svetog Teodora i Svetih mučenika Glamočkih i Kulenovakufskih u sali Opštine Žabljak.
Knjiga „Logosna poetika“ je izdata u izdanju Manastira Fenek sa blagoslovom igumana Manastira arhimandrita Makarija (Ristića).
Recenzenti knjige su protojerej-stavrofor prof. dr Dragomir Sando i hadži mr Aleksandar Vujović.
Prelom knjige uradio je Vasa Radovanović, dok je crtež na prednjoj korici uradila Mediha Antonina Mrđenović.
Knjiga je obima 340 strana, podijeljena je na tematski na četiri dijela u kojoj su pjesme svrstane u poglavlja: Biblijski logosi, Žitija kao ikone, Praznični logosi i Poetika Logosa i antilogosa.
Aleksandar Vujović
+++
Biografija Radmile Grujić
Radmila Grujić rođena je 1952. godine u Sarajevu, u porodici prosvetnih radnika. Radila je dvadeset sedam godina u ,,Beobanci“. Pravoslavni Bogoslovski fakultet u Beogradu završila je u svojoj šestoj deceniji života. Kao penzioner, sedam godina je predavala vjeronauku u hramu Vaznesenja Gospodnjeg u Žarkovu u Beogradu.
Prve pjesme objavljivala je u studentskim i drugim omladinskim časopisima.
Autor je knjige duhovne poezije ,,Pesnik logosnog svemira“ (2015.) u izdanju Izdavačke kuće ,,Čuvari doo“ iz Beograda; „Religija Desankina“ (2022) i „Ptice u očima“ (2024) u izdanju izdavačke kuće „Glas Srbije“ iz Kraljeva; „Na logosnoj straži“ (2024) i „Logosna poetika“ u izdanju Manastira Fenek.
Stalni je saradnik ,,Pravoslavnog misionara“ misionarskog glasila SPC za mlade, u kome vodi veoma čitanu rubriku ,,Višedjetne hrišćanske porodice“.
Živi u Beogradu. Kao veliki ljubitelj lijepe književnosti i duhovne literature, dane u mirovini provodi družeći se sa knjigama, pridodajući još poneko svoje pjesničko zrno na njivi Gospodnjoj.
RECENZIJE
L O G O S N A P O E T I K A
Osnovna i najdublja istina je da Bog Otac stvara postojeći svet i poredak u njemu Sinom svojim Jedinorodnim, Logosom, Njime, kroz Njega ali i zbog Njega, da bi se uselio u svet radi čoveka i ljubavi prema čoveku. I sve što je vidljivo i nevidljivo nosi logosnost u sebi i sobom. Zato je i početak Jovanovog Jevanđelja u znaku ove istine: „U početku beše Logos i Logos beše u Boga, i Logos beše Bog… Sve kroz Njega postade, i bez Njega ništa ne postade što je postalo“ (Jn. 1, 1–3). Otuda, čovek kao bogoliko biće, ne samo da je ikona Boga živoga nego je uz to slovesan, uman i podoban Logosu – Hristu. Kroz tu meru slovesnosti dat mu je dar rasuđivanja i komunikacije koja je molitveno okrenuta, prvenstveno, Bogu, a druga mera je okrenuta prema čoveku – bližnjem svome.
Tako je nastala i poezija kao najsavršeniji oblik reči. Bog, kao savršeni poeta, otvorio se i otkrio čoveku kroz svoju reč, bilo usmenu ili pismenu – kroz Sveto Pismo i Sveto Predanje. I pisati pravu i pobožnu poeziju znači ponašati se najsličnije Bogu. Radmila Grujić se odavno tako ponaša. Njena lična molitva se pretače u stihove već od ranijih dana. Ona poezijom diše, razmišlja, kreće se, moli se…Njena poezija je prava poezija i prava umetnost. Zato će Radmila i reći u jednoj od svojih pesama da je lirika „arhitektura reči.“ I onaj koji se u hrišćanskoj Crkvi bavi pravom poezijom, bavi se i istinskom životnom mudrošću, iskrenom umetnošću i lepotom. Za razliku od samog ljudskog umovanja, božanski dar i nadahnutost donose najfiniju i nadublju mudrost i poeziju koje idu zajedno – ruku pod ruku: u visinu, u širinu, daljinu i dubinu. Imati izoštrenije videlo očiju i srce u koje se može smestiti sva tuga i radost ovoga sveta. I sve ono što se ne vidi ali i oseća. Preko i kroz to šesto ili sedmo čulo koje je nedvosmisleno iskreno i tačno. To je dar privilegovanih, ali i onih koji su snažniji od „ostatka sveta“. I kada se tome doda osećaj pripadnosti Bogu, nebeskim silama, svetima, ličnostima i događajima koji su biblijski ispred nas ali istovremeno i u našoj sadašnjosti, sve postaje vavek lekovito, slikovito, trajno i uvek savremeno.
Ali, da se vratimo direktnije zbirci duhovnog sazvežđa Radmile Grujić. Začuđujuće je šta se sve ne može sresti u ovoj finoj ukoričenoj zbirci pesama. Sa koliko duha i pobožnosti, koliko lepote, sa koliko mudrosti se može čovek okrepiti u ovoj antologiji zborenja! A onda je sve protkano finom zlaćanom žicom poznavanja realnih činjenica iz riznice naše duhovnosti koje se nižu kao niske na toj ogrlici. Sve vreme, od davne prošlosti do ove sadašnjosti, Radmila umilno priziva budućnost i opet zajednički, čini nam se, na tom duhovnom guvnu kao da plete svevremenost. Događaji i ljudi kao da se mešaju sa anđelima i lagano poigravaju razdragano kolo koje je ovenčano rukama dodira jednih sa drugima, a svih zajedno do kosmičkih prostora. Ovo pesništvo je kao vedro nebo načičkano zvezdama koje se spušta poput plašta preko ove divne poetične reči do srca čitalaca.
Eto šta se sve ne nalazi u ovoj zbirci. Zadivljeni čitalac posmatra pobožnu lepotu reči koja se kupa u zanosu rime i meri sebe pred duhovnim iskustvom koje je sazrelo u tim krepkim, ali razigranim rečima. Šta pre istaći? Osećaj te duhovne pogruženosti autorke, poznavanje lepote vere i njenog uzdarja, pa sve do književno blistave realnosti koja se vekovnim iskustvom Crkve prepliće sa realnošću naše vere. U nastavku te razuđenosti srećemo još mnogo toga dragocenog. Tu se izražava i ispoveda lični odnos prema Bogu, svoja nedostojnost, neprolazna radost i tuga sa saznanjem svoje grešnosti, umor i svežina, muka i nada, vera i hrabrost. Neizvesnost naše pobede nad iskušenjima, pobede koja se ogleda i nazire na gotovo svakoj stranici ove divne poeme na razne načine. Priroda ove zbirke tako i otpočinje nekim redom i poretkom: od Adama i Eve, naših praroditelja, gde se ima utisak da smo njihovi savremenici, a ne da su nam oni daleki preci. A onda veliki vapaj, želja za saznanjem Boga onako i onoliko koliko nam je potrebno za spasenje. I kao jedna lepeza nastaje čitav splet koji najviše liči na Žitija Svetih i divnih životnih primera iz života Svetitelja, pa sve do naših srpskih Svetih. I tako redom…
Zašto ne istaći i ovo, kao spoljnu ali značajnu dimenziju zbirke? U jednom momentu veliki Hamlet je uzviknuo: „Kad ne znaš svirati na harfi, kako ćeš tek onda svirati po strunama ljudskih duša?“ Pisati poeziju jeste uistinu prevlačiti gudalom poezije preko naših struna srca. Radmila Grujić kroz ovu poeziju logosno to izvodi na virtuozan način. Da li brigom i zebnjom za onim što nam je najsvetije da premesti u naša srca i duše: prefinjenom rečju, jezikom izraza, bogoslovsko-književnom storijom, biblijskim ličnostima, događajima, fotografijama i slikama iz tih vremena, izraženih na najverodostojniji način, liturgijskim pamćenjem – anamnezom?Ona sve to čini na najprimamljiviji način.
Sve su to razlozi zašto se duboko ogledamo pred ovim povezom zbirke, naslovljene „Logosna poetika“ od strane sestre u Hristu, Radmile Grujić. Neka mi bude dozvoljeno da pozdravim i iskažem ličnu blagodarnost autorki ove zbirke sa molitvenim željama Logosu i Slovu našem da joj po slovu ove njene rime podari svevremenu radost u Carstvu slave Njegove!
Recenzija
Protojerej-stavrofor prof. dr Dragomir Sando
LOGOSNA POETIKA RADMILE GRUJIĆ
KROZ KOJU ISIJAVA ISTINSKI SMISAO POSTOJANJA
Mudro je neko rekao da je poezija ljekovita, pogotovu ako je proživljena. Poezija nove knjige Radmile Grujić „Logosna poetika“ je sveštena, osveštana poezija, a ako se zna šta to znači, onda ona mora biti i ljekovita i isceljujuća. A kako to ona može biti ljekovita i isceljujuća? Može biti ljekovito-isceljujuća, jer je otjelotvorena istinskim znanjem. Znanjem koje ne nadima, već svemu daje mjeru i smisao. Stoga je ova poezija i smisaona, jer upućuje na istinski Put i otkriva sami Smisao i Život.
Pjevajući u ovoj najnovijoj zbirci, kako sama kaže „pesme o Bogu i ljudima, koje su „posvećene Bogu i ljudima“, ona pjeva i slavoslovi svjedočeći najdublje Istine vjere. Ujedno su ove pjesme njena autobiografija i „autobiografija o drugima“. U toj sveprožimajućoj tajni odnosa prema samoj sebi i prema drugima, ona otkriva istinsko postojanje i svjedočanstvo nevidljivog prisustva Logosa Života, Onoga o kome pjeva. Stoga nisu slučajna poglavlja knjige, od Prologa, preko sledećeg, koje nosi naziv Biblijski logosi, preko Žitija kao ikone, zatim Praznični logosi, završavajući poglavljem Poetika Logosa i antilogosa. Svi ovi nazivi nisu slučajno i bez smisla izabrani, već kroz njih pjesnikinja oslikava ono što joj je otkriveno. Samo je iz svog životnog iskustva i mogla zapisati ove stihove koji kazuju i otkrivaju stvaralačku snagu i silu i logosnost postojanja. Ona svjedoči i prenosi kroz stihove ove zbirke čudesnu Božiju snagu, koja je nju prožimala nečim dubljim, uzvišenijim i savršenijim. To je osjetila kao temelj svoga bića, preko čega se ologosila i logosi se, i osmišljava svoje postojanje.
Radmila Grujić svojim životom, i preko ove zbirke logosne poezije, traga za istinskom mudrošću, a iskanje mudrosti jeste djelo istinski dostojno čovjeka, i tražiće je i nalaziće je i uzrastaće u vječnoj Premudrosti Božijoj, kroz koju isijava istinski smisao postojanja. Tajne Boga, čovjeka i svijeta, cilj i svrhu života i postojanja, čovjeku istinito otkriva isključivo Logos Života (Jn. 1,1-4) Koji je Smisao života i vječna Premudrost Božija. Očigledno je da se blagodatno prisustvo Božije projavljuje iščitavajući stranice ove duhovne knjige.
Autorka knjige „Logosna poetika“ na najbolji način svjedoči sve ono što je u njoj zapisano, na prvom mjestu, svojim divnim primjerom svjedočanstva prave i istinite vjere koja se otkriva i kroz stvaralački akt logosnopoetskog dara. Čitajući ove duhovne rukoveti i duhovno-poetsko slavoslovlje, spoznajemo da jedino što je potrebno i bitno to je najdublja opitna vidovitost da je Gospod Isus Hristos osnovno mjerilo svega u Crkvi, te otuda i ova „logosna poetika“ jedino može pravilno biti shvaćena u Hristu i sa Hristom, silom blagodati Duha Svetoga. Ta tajna se otkriva i javlja jedino silom Duha Svetoga, koja je neprekidno prisutna u svoj svojoj punoći i priziva svako slovesno biće da se pričesti Njime.
Blagodarimo Radmili Grujić na još jednom duhovnom biseru, ispjevanom iz njenog srca i duše, kojim se Nebo kupuje i zadobija.
Hadži mr Aleksandar Vujović
profesor Bogoslovije Svetog Petra Cetinjskog
Bogomolja,
Danilovgrad
Na Blagovijesti
7. april 2025. godine
