Prvog dana manifestacije „Dani porodice Romanov 2025“ u Nikšiću, 17. juna, u prostorijama Matice srpske – Društva članova u Crnoj Gori, otvorena je izložba radova „Petar Veliki“ i promovisana publikacija „Horizonti evroazijstva“, koju su priredili Neda Andrić i Jovan Radojević.
Ova višednevna tradicionalna duhovno-kulturna manifestacija, čiji je organizator NVO „Pandurica“, uz podršku Opštine Nikšić i Turističke organizacije grada, počela je ujutro Svetom liturgijom u Sabornom hramu Svetog Vasilija Ostroškog, čiji je ktitor bio ruski car,
Izložba radova „Petar Veliki“, posvećena ruskom imperatoru koji je oblikovao temelje savremene Rusije, otvorena je u galerijskom prostoru Matice srpske – Društva članova u Crnoj Gori.
„Imperator Petar Veliki, potomak i osnivač dinastije Romanov, od moskovske Rusije, načinio je imperiju u vojnom, ekonomskom i duhovnom smislu. On je bio vladar, reformator, vizionar i čovjek duboke državne odgovornosti. Bez razumijevanja njegove uloge teško je razumjeti kako je dinastija Romanovih, od patrijarhalne države stigla do nivoa velike svjetske sile. Dinastija Romanov koja je više 300 godina vodila Rusiju, u Petru Velikom imala je najprepoznatljivijeg predstavnika na svjetskoj sceni. Njegove reforme nijesu bile samo promjene u upravi ili vojsci, već duboko promišljen pokušaj da duhovno i kulturno uzdigne ruski narod i njegov nacionalni pravoslavni identitet. Petar Veliki je bio prvi Romanov koji je titulu imperatora učinio zvaničnom, a poslednji Nikolaj II, u istoriju je ušao kao svjetski car mučenik, zajedno sa svojom porodicom. Zato je ova izložba više od istorijskog podsjećanja, našeg zajedničkog kulturnog, duhovnog i istorijskog pamćenja. Izložba Petar Veliki je prilika da se prisjetimo vrijednosti koje nas povezuju ali i da razmislimo kakvu budućnost želimo da gradimo, na temeljima duhovno moralne snage i naravno vjere i časti“, kazao je Aleksandar Beljčenko, zamjenik direktora Ruskog doma u Beogradu, koji je i otvorio izložbu.
Nakon otvaranja izložbe, promovisan je zbornik tekstova „Horizonti evroazijstva“ koji donosi uvid u rusku misao i duhovnu geografiju evroazijskog prostora. Publikacija se nadovezuje na prethodni zbornik o ruskoj inteligenciji, stvarajući širi okvir za razumijevanje ruske duhovne misije i njenog odnosa prema Evropi.
“Važnost zbornika tekstova Horizonti euroazijastva ogleda se u tome što nam radovi ruskih autora, a ima ih 28, omogućavaju razumijevanje savremenih geopolitičkih dešavanja, a samim tim i naše vlastito samorazumijevanje u kontekstu tih dešavanja, koja imaju svoju etapu, predistorijsku, upravo u devedesetim godinama prošlog vijeka kada se začela ideja evroazijastva. Evrozijastvo je društveno- politička i istorijsko, filozofska doktrina, ali i pokret, koji predstavlja značajnu intelektualnu tvorevinu ruske emigracije. Evroazijastvo je imalo svoje intelektualne preteče u slovenofilskom pokretu, koji je nastao kao reakcija na antiruske teorije iz druge polovine 19. vijeka, na Evropskom zapadu“, naglasio je doc. dr Dušan Krcunović.
Prirađivači publikacije Neda Andrić i Jovan Radojević, kroz izabrane tekstove ruskih mislilaca, osnivača, ali savremenih zastupnika evroazijskog koncepta Nikolaja Trubeckoja, Petra Savickog, Georgija Florovskog, Aleksandra Dugina i drugih, predstavili su bogatstvo ruske kulturne i duhovne baštine, kroz prizmu ideje evroazijstva.
“Evroazijatstvo je nastalo između 1920. i 1921. godine u Sofiji u Bugarskoj, kada su Trubeckoj, Savicki ,Florovski, Suvčinski i Liven objavili zbornik Ishod k Vostoku (Izlazak na Istok) koji sadrži 10 programskih tekstova posvećenih osmišljavanju revolucije, odnosima o Rusiji, odnosima između Istoka i Zapada i religioznim traganjima na fonu kulture i političke katastrofe nakon Prvog svjetskog rata i revolucije. Naslov zbornika Ishod k Vostoku upućuje na biblijsku epizodu u kojoj se pripovijeda o izlasku jevrejskog naroda iz ropstva. Metafora je viša nego jasna. Evroazijci su na trogodišnji period Petrovske i postpetrovske Rusije gledali kao na period vesternizacije i ropstva. Bilo je i prije Evroazijaca onih koji su govorili o posebnom putu razvoja Rusije: na primjer slovenofili ili panslavisti. Ali, kao što samo ime pokreta govori, za Evroazijce Rusija je neevropska civilizacija to jest: Rusija nije ni Evropa ni Azija već specifičan srednji kontinent, Evroazija. Zbornik je pokušaj da se ključne ideje evroazijstva predstave našoj publici kroz najvažnije programske tekstove osnivača i klasika evroazijstva. Dostojevski je rekao: Treba protjerati lakejski strah da će nas u Evropi nazvati azijskim varvarima, i da će reći da smo mi više Azijati nego Evropljani. Ovaj strah da će nas Evropa ubrojiti među Azijate prati nas skoro dva vijeka… Ovaj pogrešan pogled skupo, veoma nas je skupo koštao tokom ova dva vijeka i mi smo platili za njega i gubitkom duhovne samostalnosti i neuspjehom naše evropske politike… Razloge nerazumijevanja između Rusije i Evrope, Dostojevski vidi u ruskoj ideji koja nije ista kao evropska. Evroazijci su ovo prepoznali i nedvosmisleno istakli: Rusija je civilizacija. Civilizacija sama po sebi, samobitna i otvorena za dijalog sa drugima. Civilizacija koja je u našem vremenu hrabro zakoračila putem resuverenizacije“, naglasila je prof. dr Nada Andrić.
„Ako bismo u jednoj rečenici iznijeli osnovnu ideju evroazijskog pokreta, ona bi glasila: ni Istok, ni Zapad. Evroazici su Rusiju videli kao mjesto razvoja (topogenezu) posebne rusko – evroazijske kulture, kao oblast uzajamnog preplitanja prirodnih i socijalnih veza. Evroazijci, za razliku od slovenofila, apostrofiraju istočni turanski element u ruskoj kulturi, ističući i pozitivni značaj tatarsko–mongolskog perioda za napredak države i očuvanje hrišćansko–pravoslavnih osnova i principa pred ideološkom i vojnom ekspanzijom Zapada. Evroazijci se zalažu za harmoničan spoj privatnog i državnog vlasništva u ekonomiji. Za ideokratsku državu u kojoj postoji vladajuća ideja. Za državu u kojoj je pravoslavlje integrišući faktor. Zbornik Horizonti euroazijastva uz sva ograničenja i nedostatke, nadam se, da nam može pomoći da bolje razumijemo ideje evroazijstva koje su danas dominantne u ruskoj društveno-političkoj misli, a i da bolje razumijemo nas same i naš prilično složeni položaj u savremenoj podjeli svijeta“, istakao je Jovan Radojević.
Program je vodila Marija Jelić, koja je u svojstvu moderatorke povezivala govornike i događaje.
Večeras, drugog dana manifestacije, 18. jula u 20 časova, u porti Sabornog hrama Svetog Vasilija Ostroškog, biće promovisana zbirka poezije „Ukrštene reči“ Zorana Kostića Caneta, frontmena benda Partibrejkers.
Dan kasnije, 19. jula, na Carevom mostu, biće održan koncert ovog kultnog sastava, dok će kao predgrupa nastupiti nikšićka grupa Džanum.
Koncertom kulturno-umjetničkog društva „Kosovka devojka“ iz Parteša, sa Kosova i Metohije, u porti Sabornog hrama, u nedjelju 20. jula biće završena duhovno-kulturna manifestacija „Dani porodice Romanov”.
Izvor: RTNK
