Specijal emisija povodom dvodnevne posjete Patrijarha Porfirija Mitropoliji crnogorsko-primorskoj

Specijal emisija povodom dvodnevne posjete Patrijarha Porfirija Mitropoliji crnogorsko-primorskoj povodom desete godišnjice osvećenja podgoričkog Sabornog hrama Hristovog Vaskrsenja i osvećenja kamena temeljca crkve Svetog Save i Pravoslavne Gimnazije Svetog Save

Na platou Sabornog hrama Hristovog Vaskrsenja u Podgorici održana je svečana duhovna akademija kojom su završene svečanosti upriličene povodom 10 godina od njegovog osvećenja.

Besjedom se sabranima na početku obratio starješina podgoričkog Sabornoh hrama protojerej Nikola Pejović. Otac Nikola je kazao:

,,Preosvećeni dragi Vladiko Justine, u iščekivanju smo i ostalih naših episkopa koji su ostali da isprate našeg svetog Patrijarha, visokoprečasni arhimandrite Metodije, igumane manastira Hilandara. Časni oci i svi ostali po zvanju i prizvanju, draga braćo i sestre, draga djeco, pomaže Bog.

U ime Visokopreosvećenog Mitropolita Joanikija, u ime bratije ovoga Svetoga hrama i u ime svih onih koji se ovdje sabiraju još jednom želim svima toplu dobrodošlicu u ovaj dom slave Božije, u ovaj dom radosti Božije, u ovaj dom ljepote Božije.

I sve je u ova dva dana i svih ovih tri decenije, a naročito ovih poslednjih deset godina, izraz te ljepote Božije koja se izobilno izlivana ovaj hram, na ovaj grad, na njegove žitelje i, rekao bih, na cijelu Crnu Goru.

O istorijskim tokovima gradnje neću trošiti riječi, jer svi vi ste na posredan ili neposredan način učestvovali u njegovoj gradnji. Svi ste vi ugradili sebe u ovaj hram a hram je uzvratio tako što je sve nas postepeno izgrađivao u jednu najljepšu građevinu naroda Božijeg.

Ovdje bih iskoristio priliku da navedem dvije proročke riječi blaženopočivšeg Mitropolita Amfilohija. Kada je 1993. i nekoliko godina prije toga odlučio da sagradi Saborni hram u Podgorici tada je bila velika ekonomska kriza. Naravno nakon pada bezbožnog režima i velika duhovna kriza a onda i ratovi u okruženju, inflacija i sve ono što je naš tih godina preživljavao. Fabrike su se polako uništavale i gasile i narod je ostao na ivici egzistencije. Tada je u jednoj svojoj propovijedi ispovijedio da ga optužuju kako može da gradi tako velelepan i veliki hram a narod nema hljeba da jede. On je odgovorio da je baš zbog toga Podgorici i Crnoj Gori potreban hram jer ako čovjek ne jede hljeba nebeskog neće imati hljeba zemaljskog. I baš zbog toga što je sav život svih decenija prethodnih bio sveden samo na hljeb zemaljski baš zbog toga i nemammo hljeba zemaljskog. I zato je potrebno da gradimo ovaj hram.

-A odakle pare?

Pa neka svaki Crnogorac ugradi po jedan kamen eto nama uskoro najljepšeg hrama. I vjera ovoga naroda i učešće u njemu učinili su da zaista posle dvije decenije gradnje ovaj hram bude prinos Srpske pravoslavne crkve velikom jubileju 1700 godina od Milanskog edikta.

Kada je Svjatjejši Patrijarh moskovski služio prvu liturgiju sa Patrijarhom Pavlom i Mitropolitom Amfilohijem na temeljima ovoga hrama, Mitropolit je rekao: Evo kamen temeljac je postavio Vaseljenski Patrijarh a prvu liturgiju služi Ruski Patrijarh. Daj Bože- pazite sad- da na osvećenju ovoga hrama budu zajedno svi pravoslavni patrijarski i sve pravoslavne crkve. I eto još jedne proročke riječi koja se ostvarila 2013. godine. Dakle, ovaj hram i događaj u njemu zaskužuju da se jednoga dana napiše i služba radi utvrđivanja u jedinstvu jedne Svete, saborne i apostolske Crkve.

Hvala svima koji su ovih dana došli da uvećeju našu radost. Ne zbog velikog jubileja, ovo je samo mali korak, nego zbog toga što nam je svima potrebna bratska molitvena podrška i svima nam je potrebna zajednica. Zato kada nam dolazi Patrijarh srpski mi se utvrđujemo u toj zajednici, u ljubavi, u vjeri i u nadi. Tako je bilo i jutros, tako je bilo i ovih dana i tako će biti i na kraju ovih velikih svečanosti.

Hvala svim učesnicima. Hvala svima onima koji su na bilo koji način pomagali. Neka bi dao Gospod Bog dao da Vaskrsli Hristos i ovaj hram uvijek u nama vaskrsavaju ono najljepše, ono najbolje, da bismo u svjetlosti Vaskrsenja Hristovoga zajedno se našli u Carstvu nebeskom, u Carstvu Oca Sina i Duha Svetoga kome neka je slava za sve i za sva.

Dobrodošli.

Besjedu na akademiji proiznio je arhimandrit Metodije, iguman manastira Hilandara.

Patrijarh Porfirije: U Gimnaziji Svetoga Save razvijaće se i znanje i vrlina

Njegova Svetost Patrijarh srpski G. Porfirije u pratnji Visokopreosvećenog Mitropolita Joanikija posjetio je večeras crkvu Svetog Đorđa pod Goricom, najstarije bogoslužbeno mjesto u Podgorici, u kojoj je, po predanju, Svetu tajnu krštenja primio Sveti Simeon Mirotočivi.
Po dolasku u ovu drevnu podgoričku svetinju Svjatjejšeg Patrijarha Porfirija je pozdravio starješine crkve protojerej Mirčeta Šljivančanin.

Svjatjejši Patrijarh Porfirije je blagoslovio sabrane vjernike i u besjedi, između ostalog, kazao da ga posebno, dodatno raduje što je ovdje prisutno i mnoštvo djece, i onaj broj mladih ljudi koji su upisali pravoslavnu Gimnaziju, koji su, zapravo, pioniri, to jest oni koji čine prvi korak u postojanju jedne prosvetne ustanove koja nosi ime svetog Save.

,,A to ime samo po sebi dovoljno je da onaj koji, makar i izdaleka, poznaje lik i djelo Svetoga Save razumije kakva je to škola. To je škola koja će davati sva moguća neophodna i propisana znanja koja su važna za konkretan i praktičan život. Ali, budući da ova Gimnazija nosi ime Svetoga Save, ona sama po sebi pokazuje da ta i takva spoljašnja znanja neće biti dovoljna i neće biti jedino što će se predavati u ovoj školi. Ova škola će razvijati i znanje i vrlinu jer je vrlina garancija da će sva znanja koja se u ovoj školi budu davala, u skladu sa darovima i talentima onih koji Gimnaziju budu pohađali, biti na korist i onima koji školu uče ali i zajednici u kojoj će oni, koji budu izlazili iz ove škole, učestvovati i doprinositi da ona raste i živi u harmoniji i dobru“- kazao je Patrijarh Porfirije polaznicima Pravoslavne Gimnazije Svetog Save u Podgorici.

Polaganje i osvećenje kamena temeljca crkve i gimnazije Svetoga Save

Njegova svetost Patrijarh srpski g. Porfirije i Visokopreosvećeni Mitropolit crnogorsko-primorski g. Joanikije danas, 15. oktobra 2023. godine, osveštali su i položili kamen temeljac crkve Svetog Save i Pravoslavne gimnazije „Sveti Sava“, čija izgradnja je počela u podgoričkom naselju Stari aerodrom na Markovdan, 8. maja ove godine.

Osvećenju su molitveno prisustvovali preosvećena gospoda episkopi: žički Justin, vranjski Pahomije, šumadijski Jovan, mileševski Atanasije, diseldorfski i njemački Grigorije, slavonski Jovan, budimljansko-nikšićki Metodije i zahumsko-hercegovački i primorski Dimitrije, sveštenstvo i vjerni narod.

Ovom svečanom činu prisustvovali su i predstavnici Vlade Crne Gore na čelu sa premijerom Dritanom Abazovićem i ministrom prosvjete Vladimirom Vojinovićem, brojni predstavnici političkog i društvenog života Podgorice.

Nakon što je položen kamen temeljac crkve Svetog Save sabranima se najprije obratio g. Risto Drekalović, veliki dobrotvor Srpske pravoslavne crkve, ktitor buduće crkve posvećene Svetom Savi, a ujedno i priložnik zemljišta za izgradnju i projekta za školu.

“Bog me udostoji velikom Svojom milošću da budem ktitor ovoga hrama i da danas položimo kamen temeljac i povelju, i daće Bog i da ga i završimo. Sa velikom ljubavlju gradim ovaj hram. Mnogi bi htjeli da grade kao ja, ali im ne može biti, tako da sam zahvalan što je to meni pripalo. Ovaj hram sam odlučio da gradim kao sliku Hrama Svetog Save na Vračaru u Beogradu – malog hrama. A zašto? Pa da bi bila simbolika, da spaja ljude, a ne da ih razdvaja, čak i simbolički. Na ovom Balkanu je dosta razdvajanja. Treba ljudi da se spajaju, sjedinjavaju. Ali kako? Poštujući svačiju kulturu, svačiju tradiciju sa puno tolerancije koju može samo hrišćanska Pravoslavna crkva i pravoslavni, pravi hrišćanin, da razumije. Globalizacija danas lomi sve pred sobom, sve tradicije i kulture svojim bezbožničkim duhom, pa sam srećan što se pored ove crkve gradi i Pravoslavna gimnazija Svetog Save, kako bi se u njoj sačuvao kult Svetog oca našeg Save. Duh Svetog oca Save, duh pravoslavlja, duh najveće tolerancije koja postoji na svijetu, tolerancije koja kaže: Ljubi neprijatelje svoje. Ovaj duh danas bezbožništva koji ruši sve pred sobom, koji hoće ne svojom kulturom, nego svojom nekulturom da pobijedi stare kulture i da ih satre kao da ih nikad nije ni bilo, tako da svako ko može, treba da se bori protiv toga. Bilo bi dobro kad bi globalizacija bila takva da njen duh bude da se poštuje svačija kultura, ali je duh globalizacije isključiv, gori od komunizma. Tada su ljude trpali u zatvore, a ovamo neistomišljenike trpaju u ludnice. Goreg duha nema. Hvala vam”, kazao je u svom obraćanju gospodin Risto Drekalović, ktitor budućeg hrama Svetoga Save na Starom aerodromu.
Potom se sabranima obratio Njegova svetost Patrijarh srpski g. Porfirije:

“Visokopreosvećeni, dragi brate Joanikije, dragi naš u Hristu brate Risto, koji si obeležen Hristovim imenom jer Risto je Hristos. Tim imenom bio je obeležen i prethodnik našeg Mitropolita Joanikija, učitelj i otac naš zajednički, imenom Hristovim obeležena je i ova zemlja blagoslovena, obeleženi su imenom Božijim svi narodi koji žive ovde, obeleženi smo i mi, a i taj beleg, taj pečat u isto vreme jeste i poziv nama da budemo ljudi, kako je govorio blaženopočivši Patrijarh Pavle.

Da budemo ljudi, to znači da se u nama oblikuje lik Božiji, da dođe do svoga vrhunca i savršenstva. Tako, usuđujem se da kažem, možemo ići korak dalje od tolerancije, korak dalje, a taj korak jeste ispunjenje starozavetnog zakona da idemo korak dalje do Ljubavi. Baš kako smo čuli iz današnjeg Jevanđelja: Ljubav sve voli, sve trpi, sve podnosi… Dakle, tamo gde je ljubav, tu ima mesta za sve i svakog čoveka. Tamo gde je ljubav nema isključivosti, ne postoji podela na mi i vi, na ti i ja, nego postoji princip da nema mene, nema ja bez ti, bez tebe, da ne postojimo mi bez vi, da nema nas bez vas i obrnuto. Tamo gde je ljubav i blagoslov Božiji tu postoje različitosti, ali ne kao povodi za suprotstavljanje, za isključivosti i nažalost, ono što je iskustvo ljudskog roda, za neprijateljstvo. Tamo gde je ljubav postoji Bog kao centar i različitosti kao različiti darovi koji su dati pojedincima, zajednicama, grupama i narodima da bi svako sa svojim darom afirmisao sebe, obogaćivao drugog i istovremeno mogao biti obogaćen drugim. To je Jevanđelje Hristovo.

Tolerancija znači trpeljivost. Ljubav znači da mi je stalo do tebe bez obzira kako se moliš Bogu i bez obzira na to kom narodu pripadaš. Ljubav znači da me prihvataš, ti, iako sam drugačiji, bez obzira što pripadam i narodu drugom i na drugačiji način se molim jer znamo, i ti i ja, da si ti dobio svoj dar, ja dobio svoj dar, da bi svako umnoživši svoj dar, od nas dvojice ili nas dvoje, mogao da tim darom sačini buket sastavljen od različitih cvetova, ali sada jedan i jedinstven, koji odiše blagouhanim mirisom koji hrani i tebe i mene. I evo braćo i sestre to je hram Božiji. To je mesto na koje smo pozvani da dolazimo i pokušaću da interpretiram blaženopočivšeg učitelja i oca našeg Mitropolita Amfilohija koji je govorio da postoje različitosti među ljudima, među narodima, ali postoji jedna tačka u kojoj se svi spajaju i u kojoj su svi jedno i jedinstveno, a to je da svaki narod ima mesto na koje dolazi da se moli Bogu i da svaki narod ima mesto na koje dolazi da, u susretu sa Bogom, upozna sebe, upozna Boga i upozna drugoga. I svaki narod ima mesto na koje dolazi sa željom da, čuvši reč Božiju, zapovest Njegovu, pokuša da se menja i da uzrasta.

Mi, pravoslavni Srbi imamo Svetog oca Savu, prvog arhiepiskopa srpskog koji je bio naš, ali i svačiji, univerzalan, baš zato što je bio autentično naš. To je baš zato što se u naše ime, za nas i radi nas, podvizavajući se u skladu sa zapovestima Božijim preobrazio da bude Svetitelj i da postane potpuno naš. Blagodaću Božijom, kao i svaki svetitelj, postao je univerzalan i svačiji. I hram zato postoji. Da budemo svoji, da budemo naši, ali samo kada živimo u skladu sa Jevanđeljem Hristovim, kako bismo onda postali Božiji i postali univerzalni i svačiji. To jest, kako bismo blagodaću Božijom svoju dušu, svoje srce otvorili i očistili od sebičnosti i egoizma i, smestivši Hrista u svoju dušu, postali sposobni da smestimo svakoga čoveka i svaki narod. I to današnje Jevanđelje kaže bez obzira kako se taj neko odnosi prema nama jer zapovest Hristova, zabeležena rukom Svetog apostola i jevanđeliste Luke, veli: Ljubite i neprijatelje svoje. A mi dodajemo, ili bolje reći objašnjavamo. Mi neprijatelje nemamo, to jest nikoga ne doživljavamo kao neprijatelja, a i onda kada je neko protiv nas, kada nas vidi za smetnju sebi, trudimo se da ljubav bude sila i snaga da razumevanje i prihvatanje tog drugog i drugačijeg budu snaga i sile koje su najjači argumenti i pokretač, da i on može da se izmeni.

I zato ovde u ovom hramu, posvećenom nikom drugom do Svetom Savi, ima mesta za sve. To je hram Srpske pravoslavne crkve, to je hram Hristov – Boga spasitelja svih ljudi, u kojem mora biti mesta, baš zato što je to svetosavski hram, za sve ljude i za svakog čoveka. I ovaj hram mora biti mesto koje čuva identitet, s jedne strane, i gradi mostove, s druge strane. Otuda je najbolji mogući model produžetka ovoga hrama gimnazija koja će se sazidati. Gimnazija koja je posvećena Svetom Savi i koja nas podseća na davnu, staru povest koju je, takođe, blaženopočivši Mitropolit, učeći se, govorio. Podseća na povest o grčkom filosofu Arstotelu koji se pred kraj života vratio u svoju postojbinu, u postojbinu svojih očeva Stagiru i podigao, upravo, Gimanziju – licej. I evo, tako se i naš Sveti otac Sava vratio i na ovaj način, utemeljitelj srpskog, pravoslavnog i hrišćanskog identiteta, molitvom i trudom duhovnog oca vašeg, i produžene ruke njegovog i našeg učitelja duhovnog oca. Dakle, vaš otac Joanikije produženom molitvom i željom blaženopočivšeg Mitropolita Amfilohija učinio da se vrati domu očevom Sveti Sava, da se vrati u rodno mesto svoga oca, svetitelja Stefana Nemanje, Simeona Mirotočivog. Da se vrati odakle, zapravo, nije nikada ni otišao, ni odlazio i gde je uvek bio. I ovaj kamen temeljac, koji smo danas osveštali, ima tu silu, tu snagu, tu simboliku. On je davno, pre više od osam stoleća, donet sa Svete Gore Atonske. Na tom svetogorskom, hilandarskom i vatopedskom kamenu temeljcu sazdana je, na Hristovom Jevanđelju, i zasnovana kultura. Sazdana je i vekovna državnost i ove države Crne Gore, koju volimo i poštujemo, sazdana je i prosveta i diplomatija i zdravstvo i sve čime se možemo pohvaliti i dičiti u našem narodu. Sazdani smo mi kao narod. Na tom svetogorskom kamenu izgrađeno je naše biće. I pored liceja, dakle, niče i ova crkva Svetoga Save. To znači da će zajedno sa školskim zvonom zvoniti i hramovna zvona. I zato i ovde odjekivaće stihovi Desanke Maksimović, kojima ću i završiti izraz radosti, ljubavi vaše i naše prema vama i zajedničke prema Bogu:

Ja znam ko sam
po zvonu što sa zadužbina Nemanjićkih peva
Po tome što me od Studenice do Mileševa
od Berana do Podgorice i Herceg Novog,
pradedovi gledaju sa ikonostasa
i što svaki u ruci drži hram.
Ja imam Svetitelja za oca
i deda imam
Svetitelja imam za kuma
i na nebesima…

I samo kada na taj način hram zidamo i samo kada takvu školu, kao što će biti ova svetosavska, imamo, kada znamo ko smo, da su nam preci svetitelji. To podvlačim – svetitelji, dakle oni koji su se molili Bogu i trudili se da usklade svoj život sa Jevanđeljem Hristovim i zapovestima Njegovim i koji nas gledaju sa ikonostasa. Samo tada, braćo i sestre, imaćemo smisao svoga postojanja, samo tada imaćemo zajednicu među sobom, razumevanje među sobom, ljubavi među sobom, u porodici, u komšiluku, među rođacima, u svom narodu, a i sa svim drugim narodima. I samo tada bićemo ispunjeni uvek hvalospevom i uznošenjem slave Jednome u Trojici Bogu, zajedno sa Svetim ocem Savom, njegovm ocem Svetim Simeonom Mirotočivim, Svetim Vasilijem Ostroškim, Svetim Petrom Cetinjskim u slavu Jednome u Trojici Bogu, Ocu i Sinu i Svetome Duhu sada i uvek i uvekove vekova. Amin.”

Na kraju je Visokopreosvećeni Mitropolit Joanikije zablagodario Njegovoj svetosti Patrijarhu Porfiriju što je, kao nasljednik Svetoga Save, poslije toliko vijekova došao ovdje u Podgoricu da osvešta njegov hram.

,,Hiljadu godina, kako kaže riječ Božija, je kao jedan dan i jedan dan kao hiljadu godina. Sigurno da ne možemo sada razumjeti i protumačiti smisao ovih događaja ali svakako su istorijski i ne samo istorijski nego i božanski. Zato pozivamo Vašu svetost i braću arhijereje i našega bogomudrog i čestitog ktitora, hrabrog čovjeka, da odemo i na temelje Gimnazije i da tamo, Vaša svetosti, položimo kamen temeljac za novu Pravoslavnu gimnaziju Svetoga Save u Podgorici.

***

Crkva i Pravoslavna gimnazija “Sveti Sava” grade se u podgoričkom naselju Stari aerodrom, na zemljištu koje je, kao i projekat, priložio g. Risto Drekalović, veliki dobrotvor Srpske pravoslavne crkve, koji će kao ktitor crkvu posvećenu Svetom ocu našem Savi sam sagraditi. Glavni projekat obuhvata zgradu škole i crkvu, za koju je uzor Crkva Svetog Save na Vračaru.

Pravoslavna gimnazija “Sveti Sava“ u Podgorici počela je sa radom ove školske godine, a nastava se privremeno odvija u prostorijama zgrade koja je u neposrednoj blizini Crkve Svetog Đorđa pod Goricom, dok se ne završe radovi na zgradi škole.

Pravoslavna gimnazija je licencirana od strane nadležnog državnog organa i pruža mogućnost daljeg školovanja, kao i bilo koja druga srednja škola, odnosno gimnazija.

Visokopreosvećeni Mitropolit je ranije kazao da je pred Pravoslavnom gimnazijom “Sveti Sava” postavljen visok zadatak da pripremi našu omladinu koja će se ovdje učiti za školovanje i na našim domaćim i na svjetskim univerzitetima: “Da se ovdje i djeca i mladi i odrasli saberu i da uzrastaju i u dobrim naukama i u pravoslavnim vrlinama; da ovdje bude najbolji spoj između obrazovanja i vaspitanja naše omladine.”

Patrijaraškom Liturgijom podgorički Saborni hram krunisao proslavu deset godina od osvećenja

Njegova svetost Patrijarh srpski g. Porfirije načalstvovao je danas, 15. oktobra 2023. godine Svetom arhijerejskom liturgijom u Sabornom hramu Hristovog Vaskrsenja u Podgorici, povodom desetljeća njegovog osvećenja.

Predstojatelju Srpske pravoslavne crkve sasluživali su visokopreosvećena gospoda mitropoliti dabrobosanski Hrizostom, crnogorsko-primorski Joanikije i krfski, paksonski i diapontijski Nektarije, preosvećena gospoda episkopi žički Justin, vranjski Pahomije, šumadijski Jovan, mileševski Atanasije, diseldorfski i njemački Grigorije, raško-prizrenski Teodosije, slavonski Jovan, budimljansko-nikšićki Metodije i zahumsko-hercegovački i primorski Dimitrije. Preosvećenoj gospodi arhijerejima sasluživalo je brojno sveštenstvo i sveštenomonaštvo Mitropolije crnogorsko-primorske i drugih eparhija SPC.

Obraćajući se vjernom narodu, Patrijarh srpski g. Porfirije je rekao da je veliki blagoslov za sve sabrane što su u ovom divnom hramu posvećenom Spasitelju i Gospodu našem Isusu Hristu, hramu koji je duša Podgorice “i što projavljujumo ko smo i šta smo”.

“Projavljujemo da smo narod pravoslavne vere, pravoslavni hrišćani, a isto tako potvrđujemo da je pravoslavna vera naš kontekst života i postojanja, stvaralaštva, međusobnih odnosa, izgrađivanja duhovne kulture, što je to prostor koji je oblikovao naš narod kroz vekove i kroz istoriju vodio. Naša vera jeste vera u živoga, ličnoga Boga, jednoga u Trojici Boga, Oca Sina i Svetoga Duha. Naša vera jeste vera u ovaploćenog Sina Božjeg Isusa Hrista bogočoveka, koji u svojoj punoći otkriva meru Božiju nama ljudima, i u isto vreme otkriva sobom i meru savršenstva ljudskog, meru savršenog čoveka.  A odlika i kriterijum istinske i prave vere, današnje Jevanđelje nam to otkriva, jeste ljubav”, kazao je Patrijarh i poručio: ” A i samo Jevanđelje Hristovo moglo bi se svesti na jednu reč, a ta reč je ljubav. I, naravno, da ljubav podrazumeva drugog, bližnjeg, ali ne u kontekstu etičkih normi i pravnog sistema u kojima važi pravilo da voliš onoga koji voli tebe, da daruješ onoga koji daruje tebe, da jednom rečju daješ onoliko koliko dobijaš. Vera na koju nas Gospod poziva jeste vera koja će se ovaplotiti u ljubavi po pravilima da ne činimo drugima ono što ne želimo da čine oni nama, i da ne činimo samo onima koji nama čine jer, u čemu je tu veličina? U čemu je tu hvala? To čine i oni koji ne znaju Boga! Uzvraćaju meru za meru, ljubav za ljubav. Gospod nas poziva na veru koja se ovaploćuje kroz ljubav i koja nas poziva na to da volimo i neprijatelje svoje.”

Na kraju Svete liturgije Njegovo viskopreosveštensto Mitropolit crnogorsko-primorski g. Joanikije pozdravio je sve prisutne i zablagodario Njegovoj svetosti i braći arhijerejima, sveštenstvu i bogoljubivome narodu što su došli da podijele sa nama ovu veliku radost.

“Trideset je godina od osvećenja kamena temeljca i deset godina od osvećenja ovoga svetoga hrama. Kada slavimo jubilej, obično se sjećamo i nekih događaja iz prošlosti, ne zato da bismo otišli u prošlost, kao što nam često govore, nego da bismo sagledali bolje Božji promisao koji djeluje u istoriji, da bismo bolje razumjeli život Crkve i da bismo našli lakše smisao života i svega onoga što u životu činimo i radimo”, kazao je Mitropolit.

Podsjetio je da je  blaženopočivši Mitropolit Amfilohije bio glavni inicijator da Podgorica vrati svoje staro ime, da se više ne zove Titograd. Ali, da bi se Podgorica zaista vratila sebi, vidio je blaženopočivši Mitropolit da treba učiniti nešto značajno i došao na ideju da podiže u Podgorici hram Vaskrsenja Hristovoga:

“Naravno, imao je podršku cijele Crkve, posebno svetopočivšeg Patrijarha srpskoga, vašega prethodnika Pavla, koji je ovdje, zajedno sa vaseljenskim Patrijarhom i sa našim Mitropolitom osveštao kamen temeljac. I hvala Bogu, trudom ogromnim, brigom i molitvom, i ulaganjem svega što je imao, Mitropolit je zajedno sa ocem Draganom Mitrovićem, sa ostalim mudrim graditeljima i umjetnicima, a posebno uz pomoć velikih dobrotvora, uspio u toj velikoj zamisli i namjeri. I ovdje je okupio na osvećenju ovoga hrama trojicu patrijaraha i više predstojatelja svetih Božjih Crkava, predstavnike svih Pravoslavnih crkava. To je bio veliki događaj kada je svima bilo jasno da se Podgorica vratila sama sebi i da se Crna Gora vraća samoj sebi. Samo što to mnogi nijesu dobro razumjeli, ali se nadam da danas svi razumiju – da se Crna Gora vraća samoj sebi, Svetom Jovanu Vladimiru, Svetom Stefanu Nemanji i Svetome Savi!”
Potom je Mitropolit Patrijarhu srpskom g. Porfiriju uručio skromni dar – patrijaraški žezal sa grbom Crnojevića, ktitora Cetinjskog manastira, stolice mitropolita crnogorsko-primorskih i patrijaraške insignije.

Pozdravljajući Visokopreosvećenog Mitropolita Krfa, Paksona i Dijapontijskih ostrva g. Nektarija, Mitropolit Jonikije je istakao da nas je obradovao svojim dolaskom, svojom bratskom ljubavlju koju je pokazao i time što nam je donio desnicu Svetoga Spiridona Trimiduntskog Čudotvorca punu iscjeljenja i Božjega blagoslova za sve one koji joj sa ljubavlju pristupaju.

“I ovaj njegov dolazak podsjeća nas na zajedničku istoriju i na izuzetno važne duhovne veze između grčkog i srpskog naroda još od Svetih Kirila i Metodija pa do dana današnjega. Ali, naročito ističemo to da nas je sa grčkim narodom, a posebno sa ostrvom Krfom i Vidom, i sa Svetim Spiridonom sjedinila Plava grobnica. Kao što je Hristova grobnica, Hristov grob živonosni objedinio sve narode hrišćanske, tako je Plava grobnica zasvagda objedinila u ljubavi i istoj vjeri grčki i srpski narod”, kazao je Mitropolit crnogorsko-primorski g. Joanikije.

Sabrane je pozdravio Visokopreosvećeni Mitropolit Nektarije sveradosnim pozdravom: Hristos Vaskrse – Vaistinu vaskrese!

“Ne postoji veći i važniji pozdrav za sve hrišćane, posebno za nas pravoslavne, koji nas sve sjedinjuje i koji je uticao da se promijeni naš život. Danas kada se proslavlja deset godina osvećenja ovoga hrama koji je posvećen Vaskrsenju Hristovom koji je blaženopočivši Mitropolit Amfilohije zajedno sa svima vama podigao i osvetio, ja uznosim blagodarnost Bogu što sam danas sa vama, sa vama Vaša svetosti i Visokopreosvećeni Mitropolite. Veliki je dan danas zbog toga što sam sa Vama Vaša svetosti i sa Vama Visokopreosvećeni Mitropolite služio Svetu liturgiju, to pokazuje ne samo jedinstvo naša dva naroda, već i jedinstvo u Crkvi i ova današnja Liturgija jasno oslikava to naše jedinstvo”, poručio je Visokopreosvećeni Mitropolit krfski, paksonski i diapontijski Nektarije.

Tokom službe sa ljubavlju i najvećim poštovanjem vjerni narod bez prekida od sinoć, prilazi i poklanja se desnici Svetog Spiridona Trimitunskog Čudotvorca, koju je sinoć, na blagoslov vjernom narodu sestrinske Srpske crkve, donio Visokopreosvećni Mitropolit Krfa, Paksona i Diapontijskih ostrva g. Nektarije.

Svetom sabranju prisustvovovalo je više hiljada vjernih, radosni što u ovom događaju učestvuje naš duhovni otac i pastir, nasljednik Svetog Save, Njegova svetost Patrijarh srpski g. Porfirije koji će svojim molitvama i blagoslovima staviti trajni pečat na duhovne svečanosti organizovane povodom desetogodišnjeg jubileja Sabornog hrama.

Molitvenom sabranju prisustvovali su predstavnici tradicionalnih crkava i vjerskih zajednica, uvaženi predstavnici diplomatskog kora, javnog i političkog života Crne Gore i okruženja.

Današnje liturgijsko sabranje centralni je događaj dvodnevnih svečanosti povodom obilježavanja značajnog jubileja Sabornog hrama Hristovog Vaskrsenja u Podgorici, koji su osveštali i u njemu se zajedno molili sedmorica prvojeraraha pomjesnih pravoslavnih Crkava, patrijarsi: vaseljenski Vartolomej, ruski Kiril i srpski Irinej, arhiepiskopi: kiparski Hrizostom, atinski Jeronim i albanski Anastasije i Mitropolit varšavski i sve Poljske Sava.

Svjatjejši Patrijarh Porfirije i Visokopreosvećeni Mitropolit Joanikije danas u 13 časova osveštaće kamen temeljac Crkve Svetoga Save, kao i temelje Pravoslavne gimnazije “Sveti Sava, čija izgradnja je počela u podgoričkom naselju Stari aerodrom.

Patrijarh će u 19 časova posjetiti Crkvu Svetog Đorđa pod Goricom, najstarije bogoslužbeno mjesto u Podgorici, gdje je po predanju Svetu tajnu krštenja primio Sveti Simeon Mirotočivi.

***

Saborni hram ove godine proslavlja deceniju od svog osvećenja, koje je ostalo zabilježeno kao veliki i slavni događaj ne samo za našu Crkvu i narod, nego za čitavo pravoslavlje jer su ga osveštali i u njemu se zajedno molili sedmorica prvojeraraha pomjesnih pravoslavnih Crkava, patrijarsi: vaseljenski Vartolomej, ruski Kiril i srpsk Irinej, arhiepiskopi: kiparski Hrizostom, atinski Jeronim i albanski Anastasije i Mitropolit varšavski i sve Poljske Sava.

Saborni hram Vaskrsenja Hristovog u Podgorici gradio se punih 20 godina, njegova gradnja je počela 1993, a osveštan je 7. oktobra 2013. godine. Idejno rješenje, po blagoslovu blaženog spomena Mitropolita Amfilohija, uradio je blaženopočivši arhitekta dr Predrag Ristić.
Te 1993. godine, 9. avgusta Arhiepiskop Carigrada i Patrijarh vaseljenski g. Vartolomej zajedno sa Arhiepiskopom pećkim i Patrijarhom srpskim g. Pavlom, položili su u pripremljenom mjestu ukopanom ispod Časnog krsta prvo Povelju, a potom kamen temeljac. Tada su se, poslije ovog istorijskog čina, koji je Podgorica i Crna Gora čekala još od prije Drugog svjetskog rata, sa bine postavljene na iskopanim temeljima hrama, vjernicima i sveštenstvu obratili patrijarsi Vartolomej i Pavle, protojerej Vasilije Tarasjev, izaslanik Patrijarha Aleksija Drugog moskovskog i cijele Rusije, i Mitropolit Amfilohije.

U Crnoj Gori 18. maj 1994. ostaće upamćen jer su tog dana blagoslovene apostolske noge Njegove svetosti Patrijarha moskovskog i sve Rusije Aleksija Drugog prvi put stupile na tlo Crne Gore. Zapravo to je bila i prva posjeta u istoriji jednog ruskog patrijarha Mitropoliji crnogorsko-primorskoj i Crnoj Gori. Na temeljima Hrama Hristovog Vaskrsenja, na starom Hilandarskom metohu u Momišićima, u 9 časova, 18. maja 1994, dva patrijarha, srpski Pavle i ruski Aleksij, sa domaćinom Mitropolitom Amfilohijem, arhijerejima i brojnim sveštenstvom služuli su prvu Svetu arhijerejsku liturgiju u prisustvu hiljade vjernih.

Podgorički Saborni hram Hristovog Vaskrsenja osveštan je u ponedjeljak, 7. oktobra 2013. u 8 časova. Odmah nakon osvećenja počela je Sveta liturgija, po čijem završetku su besjedili srpski Patrijarh Irinej, vaseljenski Patrijarh Vartolomej, koji je tom prilikom uručio na dar sveti putir i diskos, kao i ruski Patrijarh Kiril, koji je takođe uručio dar – ikonu Presvete Bogorodice Znamenje, a Mitropolitu Amfilohiju arhijerejsku panagiju. Potom su pravoslavni prvojerarsi sa ulaza u Hram Hristovog Vaskrsenja pustili golubove mira koji su simbol Duha Svetoga, a u spomen na ovaj veliki istorijski dan zasadili masline pored Sabornog hrama.

Proročke riječi blaženopočivšeg Mitropolita crnogorsko-primorski Amfilohije izgovorene te 2013. godine uoči osvećenja podgoričkog hrama, a kojima svjedočima svih ovih godina, posebno kada je narod ustao u odbranu svojih svetinja, su da ništa ne može tako duboko pomiriti ljude i očistiti ih od mržnje, zavisti i zlobe, i zacijeliti rane, koliko sabiranje oko ovoga Svetoga hrama i mirenje bratsko Hristovim Vaskrsenjem i hramom podignutim u čast Hristovog Vaskrsenja.

„Hram Hristovog Vaskrsenja u Podgorici, pored svoje suštinske namjene, pored vaskrsavanja njime svega onoga što je hrišćansko predanje ostavilo kroz vjekove na ovim našim prostorima, pored obnavljanja pamćenja na život Crkve Hristove od apostolskih vremena pa sve do našeg vremena, pored cilja da treba da sabira oko sebe i u sebi bližnje i daljne, ima jednu suštinsku funkciju i suštinsko značenje  – on jeste i treba da bude poziv na pomirenje“, riječi u blaženopočivšeg Mitropolita Amfilohija, istinskog ktitora Sabornog hrama Hristovog Vaskrsenja, u čijoj kripti je i sam našao mjesto pokoja.

Patrijarh Porfirije u Podgorici: Da se u molitvi i Duhu Svetome zagrlimo i zajedno uznosimo molitve

“Ispunjeno je srce moje blagoslovom Božijim i neizmjernom radošću jer mogu izbliza da vidim vaša lica, da se u molitvi i Duhu Svetome zagrlimo i da zajedno uznosimo molitve Gospodu i Spasu našem za mir u svijetu, za spasenje ljudskog roda, za dobro među svim ljudima i narodima”, poručio je sinoć Njegova svetost Patrijarh srpski g. Porfirije u podgoričkom Sabornom hramu Hristovog Vaskrsenja nakon svečane doksologije koja je služena u njegovu čast.

Svečani čin doksologije služio je visokoprepodobni arhimandrit Metodije, iguman svete srpske carske lavre manastira Hilandara na Svetoj Gori, uz molitveno učešće visokopreosvećene gospode mitropolita: crnogorsko-primorskog Joanikija i krfskog, paksonskog i diapontijskog Nektarija i preosvećene gospode episkopa žičkog Justina, vranjskog Pahomija, šumadijskog Jovana, mileševskog Atanasija i zahumsko-hercegovačkog i primorskog Dimitrija.

Sa ljubavlju i najvećim poštovanjem u Saborni hram radosno je dočekana i desnica Svetog Spiridona Trimituntskog Čudotvorca koju je na blagoslov vjernom narodu donio Visokopreosvećni Mitropolit Krfa, Paksona i Diapontijskih ostrva g. Nektarije. Vjerni će u Sabornom hramu Hristovog Vaskrsenja desnici Svetog Spiridona moći da se poklanjaju i da je cjelivaju tokom cijele noći i sve do nedjelje veče.

Nakon doksologije riječi doborodošlice Njegovoj svetosti Patrijarhu srpskom g. Porfiriju uputio je Njegovo visokopreosveštenstvo Mitropolit crnogorsko-primorski g. Joanikije.

“Vaša svetosti, Vi kao nasljednik Svetog Save produžavate njegovo djelo. Posjećujete, utvrđujete i ojačavate episkopske prestole, objedinjujete cijelu crkvenu jerarhiju i sav narod Božiji na širokom kanonskom području Srpske pravoslavne crkve u otadžbini i dijaspori. Kao i Sveti Sava donosite jevanđelsku svjetlost narodu svojemu i privodite ga Hristu. Svojim sveštenim koracima donosite i širite mir Božiji, kao što ste donijeli mir Mitropoliji crnogorsko-primorskoj prije dvije godine kada ste radosno objavili da ste izvršili naše ustoličenje u Cetinjskom manastiru. Donijeli ste mir i pravdu Crnoj Gori kada ste sa njenom Vladom potpisali Temeljni ugovor. Taj čin su naše sveštenstvo i blagočestivi narod doživjeli kao zasluženu nagradu i priznanje za njihovu istrajnu borbu radi ostvarenja svojih vjerskih prava i sloboda, a ponajviše radi zaštite svetinja, crkava i manastira Mitropolije crnogorsko-primorske i eparhija Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori”, kazao je Mitropolit i dodao:

“Vaša svetosti, došli ste da krunišete punoću naše radosti u proslavi jubileja desetogodišnjice ovog novopodignutog Sabornog hrama Vaskrsenja Hristovog koji je, od njegovog osvećenja, postao izvor radosti i duhovne snage za sve one koji njemu pristupaju. Vaša svetosti vi ćete svojom očinskom ljubavlju i Vašom svetom službom, patrijaraškom mudrošću, molitvama i blagoslovima staviti trajni pečat na prestojeće duhovne
svečanosti koje smo organizovali povodom rečenog jubileja. Neizmjerno se radujemo Vašem dolasku i pjevamo blagodatnom susretu sa Vama. Milost i istina sretoše se, pravda i mir cjelivaše se (Ps 84, 11) Dobro nam došli , Vaša Svetosti! Milost i Istina idu pred licem vašim (Ps 88) Blagosloven grjadij vo imja Gospodnje!”

Mitropolit crnogorsko-primorski g. Joanikije zablagodario je vozljubljenom u Hristu bratu Visokopreosvećenom Mitropolitu Krfa, Paksona i Diapondijskih ostrva g. Nektariju koji nam je donio desnicu Svetoga Spiridona Trimitunskog Čudotvorca, punu iscjeljenja i blagoslova za sve vjerne koji je cjelivaju: “Raduje se nebo i zemlja, raduje se Crna Gora, zemlja svetinja i svetaca čije mošti božanskim blagouhanjem, a narod pjesmom i molitvom, dočekuju desnicu Svetoga Spiridona. Vaše isokopreosveštenstvo, dragi vladiko Nektarije blagodarimo Vam na Vašem dolasku, na Vašoj bratskoj ljubavi i dobroti.”

Njegova svetost Patrijarh Porfirije je kazao da je njegovo srce ispunjeno blagoslovom Božijim i neizmjernom radošću jer možemo da zajedno uznosimo molitve Gospodu za mir u svijetu i dobro među svim ljudima i narodima.

“Da se zajedno molimo za jedinstvo u Hristu našega naroda i za sve druge narode, prije svega za one narode sa kojima živimo zajedno i koje je Gospod uputio na nas, sa kojima dijelimo milu nam državu Crnu Goru. Ne zaboravljamo ni u jednom trenutku ni našu braću i sestre na Kosovu i Metohiji koji su stalno, neprestano na krstu, neprestano raspeti, ali raspećem svojim svjedoče ono što su svjedočili i naši oci – svoj vjerski, narodni i nacionalni identitet. Molimo se da Gospod urazumi sve one od kojih zavise životi naše braće i sestara na Kosovu i Metohiji, da otopli srca onih od kojih to zavisi, da na Kosovu i Metohiji ne sprečavaju snabdijevanje ljekovima, hranom, namirnicama i osnovnim životnim potrebama… Blagodarimo Mitropolitu Nektariju koji je slika vijekovne povezanosti Srpske i Grčke crkve i međusobnog podržavanja srpskog i grčkog naroda koji je donio blagoslovene mošti Svetog Spiridona Trimitunskog čudotvorca“, kazao je, između ostalog Patrijarh Porfirije.

***

Svjatjejši Patrijarh Porfirije doputovao je juče (14. oktobra 2023. Godine), u dvodnevnu posjetu Podgorici povodom desetogodišnjice osvećenja Sabornog hrama Hristovog Vaskrsenja u Podgorici, osveštanja kamen temeljca Crkve Svetoga Save, kao i temelja Pravoslavne gimnazije “Sveti Sava”, čija izgradnja je počela u podgoričkom naselju Stari aerodrom.

Patrijarh srpski g. Porfirije je više puta bogoslužio u podgoričkom Sabornom hramu, ali prvi put je kao Patrijarh u njemu načalstvovato jutros Svetom liturgijom.

Prvojerarh Srpske pravoslavne crkve Patrijarh Porfirije se juče sastao i sa predsjednikom Crne Gore g. Jakovom Milatovićem, koji je u njegovu čast priredio prijem i ručak u vili “Gorica”.