U prvom izdanju specijalne emisije povodom 350-godišnjice upokojenja Svetoga Vasilija Ostroškog, govorili smo o rođenju, detinjstvu i odlasku u manastir Stojana Jovanovića, potonjeg vladike Vasilija, a kasnije velikog ostroškog čudotvorca.
Ne samo čudesno rođenje, odrastanje u toplini pobožnog i blagočestivog roditeljskog doma, već i mnoge kasnije godine života Svetoga i bogonosnog oca Vasilija Ostroškog, dopuštenjem Božijim, ostali su skriveni u vremenu, ali ipak, nejasno naslutljivi iz starih zapisa a, ponajviše, iz narodnog predanja. Zemlja rođenja Svetiteljevog – Hercegovina, zemlja je krševita, sva od uvala, vrtača i vodoplavnih polja, u okrilju velike reke ponornice po imenu Trebišnjica. Sveti Vasilije rođen je u Humskoj zemlji, današnjoj Hercegovini, u predivnom prostoru gde je Sveti Sava osnovao Zahumsku episkopiju, kojom je kasnije upravljao, upravo, Sveti Vasilije kao mitropolit.
Rođenje dečaka Stojana Jovanovića od bogobojažljivih i blagočestivih roditelja Petra i Ane, prema mišljenju pouzdanih istoričara, dogodilo se 28. decembra 1610. godine, na praznik Svetih 20 hiljada mučenika Nikomidijskih. Stojan je odrastao najviše uz majku, ćutljivu i blagočestivu Anu, „onu kojoj se Bog smilovao“, kako joj i ime kazuje. Prvu školu vrline i pobožnosti Stojan je izučio u svojoj kući, jer se u njegovoj porodici više mislilo o Bogu i duši, nego o zemaljskim i prolaznim stvarima. Druga škola njegove pobožnosti bili su mu post, molitva i stalno pohađanje bogosluženja u crkvi. Ovo čudesno uzrastanje u zdravom vaspitanju i uzrastanju u svetotajinskom i svetovrlinskom životu, doprinelo je da se u srcu dečaka Stojana rodi ljubav prema monaštvu i neprestanom prebivanju u molitvi i svecelom podvigu. Brižni Stojanovi roditelji Petar i Ana svojim roditeljskim blagoslovom predali su njega, kao nekada sveta Ana Samuila proroka, i sveti Joakim i Ana Presvetu Djevu Mariju, na put monaškog života u manastiru Vavedenja Presvete Bogorodice u Zavali. U Svetovavedenjskoj obitelji zavalskoj ostao je neko vreme, a potom prelazi u manastir Uspenja Presvete Bogorodice Tvrdoš, u trebinjskom kraju, u kome je bilo i sedište eparhije. Na monašenju je dobio ime Vasilije. Ovo mu ime beše znak da se u budućem podvižništvu i episkopstvu svom, ugleda na svetog i velikoj jerarha Crkve Božje Vasilija Velikog, arhiepiskopa Kesarije Kapadokijske. Posle nekog vremena prepodobni bi udostojen i đakonskog i prezviterskog čina.
Ovo prvo izdanje emisije Sveti Vasilije ostroški-svedok Vaskrsenja, krunisali smo pričom o susretu arhimandrita Vasilija sa svjatjejšim patrijarhom pećkim Pajsijem Janjevcem (1614–1647).
Autor emisije: katiheta Branislav Ilić
