Sa blagoslovima Njegovog blaženstva arhiepiskopa tiranskog i cijele Albanije g. dr Anastasija Janulatosa i Njegovog Visokopreosveštenstva Mitropolita crnogorsko-primorskog g. Joanikija Mićovića, u crkvi Presvete Trojice u Vraki kod Skadra, svečano je proslavljen praznik Svetog Save Ravnoapostolnog, prvog arhiepiskopa i prosvetitelja srpskog, i otpočela je proslava jubileja 200 godišnjice srpske škole „Sveti Sava“ u Vraki i Skadru (1822-2022).
Svetu liturgiju povodom praznika Svetog Save, u nedelju 30. januara 2022. godine, služili su sveštenici Srpske i Albanske pravoslavne crkve, protojerej-stavrofor Velimir Jovović, paroh straševinsko-kličevski i sveštenik Ivan Popović.
Čtecirali je dječaci Sergej Miščenko, unuk pokojnog Alekseja Miščenka, prvog predsednika Pravoslavnog Društva Sveti Jovan Vladimir iz Skadra i Nikolaj Popović.
Za pjevnicom je pojao mr Aleksandar Vujović, profesor Bogoslovije Svetog Petra Cetinjskog i urednik Katihetskog programa Radio Svetigore.
Liturgiji su prisustvovali vjerni iz Vrake, Skadra i Crne Gore, koji su se sabrali da na svojoj postojbini proslave praznik svog prvog učitelja i prosvetitelja.
Sabranju su prisustvovali su i predstavnici udruženja Srba i Crnogoraca “Morača-Rozafa” na čelu sa g. Pavlom Brajovićem i potpredsjednikom Pravoslavnog Društva Svetog Jovana Vladimira iz Skadra g. Viktorom Aleksejevičem Miščenkom.
Posle pričešća vjernog naroda, osveštan je i prerezan slavski kolač u čast Svetog Save, a potom se sabranima besjedom obratio protojerej-stavrofor Velimir Jovović. On je svima čestitao praznik, govoreći o Svetom Savi, ukazavši na vjekovne veze srpskog naroda sa drevnim Skadrom, i njegovim svetinjama, i sa svetima koje je iznjedrila i čuva blagoslovena albanska zemlja, od Svetog Jovana Vladimira, prvog zetskog kralja mučenika, preko Prepodobne majke Angeline Krušedolke, do novoprosijavše Prepodobne Stefanide Skadarske i Bitoljske i sveštenemučenika skadarskih. Ovom prilikom prota Velimir je prenio i pozdrave i blagoslove Mitropolita crnogorsko-primorskog g. Joanikija i pozdravio i nadležnog paroha oca Ivana Popovića, koji brine o srpskom narodu u Vraki i Skadru, zablagodarivši i Njegovom blaženstvu arhiepiskopu albanskom g. Anastasiju, koji uvjek rado blagosilja da se srpski narod sabira i okuplja oko svoje crkve Presvete Trojice u Vraki.
Sveštenik Ivan Popović, je zahvalio delegaciji Mitropolije crnogorsko-primorske koja je i ove godine došla da se zajedno saberemo u crkvi Svete Trojice u Vraki i Skadru.
Povodom ovogodišnje proslave Svetog Save, svim sabranim na liturgijskom sabranju delegacija Mitropolije crnogorsko-primorske, uručila na blagoslov i poklon knjige, i svetosavske poklone.
Delegacija Mitropolije crnogorsko-primorske, koju su činili protojerej-stavrofor Velimir Jovović, paroh straševinski i starotrebješko-kličevski, g. Radosav – Raco Bjeletić, privrednik iz Nikšića i i mr Aleksandar Vujović, profesor Cetinjske bogoslovije, posjetila je i prostorije Udruženja Srba i Crnogoraca “Morača-Rozafa” u Skadru, uručivši prigodne poklone. U toku razgovora sa g. Pavlom Brajovićem bilo je i govora oko planiranja ovogodišnje proslave jubileja 200 godina od pomena škole Svetog Save u Vraki i Skadru 1822-2022. Planirano niz duhovnih, kulturnih aktivnosti i svečanosti u okviru kursa srpskog jezika u Skadru i škole vjeronauke.
Poslednja svetosavska proslava u Skadru prije Drugog svjetskog rata, organizovana je 1934. godine, sa blagoslovom blaženopočivšeg episkopa skadarskog Viktora Mihailovića. Te godine brojni Srbi su izbjegli iz Skadra i svetosavske proslave ukinute ukazom albanskog kralja Ahmeta Zogua.
Svetosavske proslave i svetosavske akademije u Vraki i Skadru, obnovljenje su sa blagoslovom blaženopočivšeg Mitropolita crnogorsko-primorskog Amfilohija, 2009. Godine, na Savindan, i od tada se redovno sa radošću proslavlja najveći praznik Srpskog naroda, Sveti Sava Srpski u Vraki i Skadru. Nezaboravnu ulogu u obnovljenim proslavama Svetog Save u Vraki i Skadru, imao je i svojim trudom svjedočio i blaženopočivši profesor srpskog jezika u Skadru Svetozar Ćiraković iz Nikšića, koji je zajedno sa profesorom Cetinjske bogoslovije i teologom Aleksandrom Vujovićem petnaest godina predavao i učio djecu vjeri i pripremao svetosavske i duhovne proslave u Skadru.
U restoranu podno Taraboša, na obali Skadarskog jezera, priređena je trpeza ljubavi za prisutne, na kojoj je sve pozdravio u ime domaćina g. Pavle Brajović – Jakoja, predsjednik Udruženja Srba i Crnogoraca u Skadru i Albaniji „Morača-Rozafa“, istakavši veliku važnost nastavka tradicije proslave najvišeg našeg svetitelja, Svetog Save, u Skadru. Zablagodario je Mitropolitu crnogorsko-primorskom g. Joanikiju i Mitropoliji crnogorsko-primorskoj, kao i delegaciji iz Cetinja i iz Crne Gore koji su i ove godine došli da zajedno proslavimo Savindan u Skadru.
On je podsjetio da i pored ovogodišnje proslave Svetog Save, počinje obilježevanje jednog od značajnih jubileja i datuma u viševjekovnoj istoriji i životu srpskog naroda na ovim prostorima. To je jubilej 200 godina od otvaranja svetosavske škole u Skadru „Sveti Sava“ 1822. godine .
On je kazao da je ova škola „Sveti Sava“, i skromna proslava njenog jubileja, jedna velika bilježnica, veliki događaj, što se tiče naše kulture, naše istorije i našeg opstanka u Skadru i oko Skadra. Ova proslava je za nas jedan veliki belježak, mi to pamtimo i ne zaboravljamo. Za nas je to veliki jubilej i čast, kao i za cijeli srpski narod u Skadru i gdje god žive Srbi i Crnogorci, podjestivši da srpski narod na ovim prostorima živi preko 1000 godina, svjedočeći svoju kulturu, jezik, nasleđe i običaje, istakao je između ostalog g. Pavle Brajović.
Ovom prilikom obratio se i g. Radosav – Raco Bjeletić, privrednik iz Nikšića, koji je po prvi put na svetosavskoj proslavi, čiji su preci branili ratovali na Tarabošu u oslobađanju Skadra 1912. godine, koji je prisutne pozdravio, dignuvši zdravicu u slavu Božiju, u čast Svetog Save, u zdravlje svih Srba gdje god živjeli. Da se pomolimo Gospodu Bogu i za neprijatelje naše, koji naopako krenuše i da ih Gospod Bog skrene i okrene na pravi pravoslavni naš put. On je govorio i o svom pretku đedu Prodanu Bjeletiću, junaku i jednom od najhrabrijih junaka sa Skadra. Radosav–Raco Bjeletić na kraju pozdrava i zdravice je rekao: „Zdravi ste, živjeli, u Skadru dogodine, ako Bog da!
U ime Mitropolije Crnogorsko-primorske na slavskom ručku ovom prilikom sve prisutne pozdravio je mr Aleksandar Vujović, profesor Bogoslovije Svetog Petra Cetinjskog i urednik Katihetskog programa Radio Svetigore, koji je prvo svima čestitajući praznik Svetog Save i proslavu jubileja 200 godina svetosavske škole u Skadru, ukazao na novu duhovnu obnovu koju je otpočeo i blagoslovio i za koju se brinuo, blaženopočivši Mitropolit crnogorsko-primorski zetsko-brdski i skenderijski g. Amfilohije, veliki neimar i naslednik Svetog Save. On je između ostalog istakao da je upravo blaženopočivši Mitropolit crnogorsko-primorski i skenderisjki Amfilohije, okupio ostatke našeg stradalnog naroda u Vraki i Skadru i prvi odslužio liturgiju na Vaskrs davne 1992. godine, i to u tadašnjem domu oficira na mjestu porušene crkve Svetog Aleksandra Nevskog u Skadru. Mitropolit Amfilohije je tada je obavio i saborno kršetenje gdje je kršteno pedesetak naše braće i sestara iz Vrake i Skadra.
Profesor Aleksandar Vujović je istakao da će 2022. godina, između ostalog biti u znaku obilježavanja jubileja 200 godina škole Svetog Save u Skadru i u 30 godina obnove duhovnog života srpskog naroda u Skadru i prve liturgije blaženopočivšeg Mitropolita Amfilohija u ovom gradu. Sve prisutne je posjetio da su naša braća i sestre u drevnom Skadru, dočekali brojne velike ličnosti, duhovnike, književnike, među kojima blaženopočivšeg Patrijarha srpskog g. Irineja, Mitropolita Amfilohija, Mitropolita beratskog Ignatija, Episkope Longina, Kirila, književnike Budimira Dubaka, bivšeg ministra vjera i kulture u Vladi Republike Crne Gore, akademika Matiju Bećkovića, Rajka Petrova Noga i dr.
On je kratko posjetio i na zidanje novog hrama Presvete Trojice u Vraki, gdje se sada okuplja naš narod, i na obnove porušenih hramova, kao i na brojne duhovne svečanosti i liturgijska sabranja, kulturne manifestacije koje su u protekle tri decenije od strane našeg naroda organizovane u Skadru, nesebičnom ljubavlju, brigom i pomoći na prvom mjestu blaženopočivšeg Mitropolita Amfilohija, sveštenika Andrije Đikanovića, koji je devedesetih godina obilazio i brinuo o našem narodu u Skadru, kao i direktora IIU Svetigora protojereja-stavrofora Radomira Nikčevića, književnika Budimira Dubaka, bivšeg ministra vjera i kulture u Vladi Republike Crne Gore, blaženopočivših profesora srpskog jezika u Skadru Svetozara Ćirakovića i Alekseja Miščenka, prvog predsjednika Pravoslavnog Društva Sveti Jovan Vladimir, i mnogih drugih.
Svetosavsko skadarsko zajedničarenje i ove godine pokazuje i potvrđuje vjekovno jedinstvo našeg srpskog naroda u Skadru , pravoslavne, rimokatoličke i muhamedanske vjere, koje je upravo okupio Sveti Sava, da znaju i svjedoče da su potomci slavnih Srba koji su živjeli na ovim prostorima od Vojislavljevića, preko Nemanjića, Crnojevića Balšića, Petrovića, sve do naših dana, koji su vjekovima živjeli u ovom drevnom svetom gradu i na ovoj blagoslovenoj zemlji, ugrađivajući sebe u duhovnu građevinu srpskog naroda, čuvajući svoj duhovni i kulturni identitet, pokazaujući pokoljenjima koja doalze put kojim treba ići.
mr Aleksandar Vujović,
profesor Bogoslovije Svetog Petra Cetinjskog
i urednik Katihetskog programa Radio Svetigore
Prilog pripremili: Slobodanka Grdinić i Aleksandar Vujović
