SVETOST SVEŠTENOISPOVJEDNIKA PATRIJARHA SRPSKOG GAVRILA DOŽIĆA
U eri konzumerizma kada se mnogi odriču svojih ličnih ubjeđenja za rad vlastitog konfora, dobro je sjetiti se čovjeka koji nikada nije odstupao od hrišćanskih ideala. Ta nepokolebljivost u vjeri je bila i osnovni razlog zbog kojeg je bio interniran u jedan od najozloglašenijih nacističkih logora u Dahau.
Savremeni istoričari i samozvani vjerski analitičari olako prelaze preko činjenice da je jedan Patrijarh Srpske Pravoslavne Crkve bio zatočenik nacističkog logora Dahau.
Veliki i hrabri svjedok, veliki stradalnik Hristov u XX vijeku je bio Sveti Sveštenoispovjednik Patrijarh srpski Gavrilo, jedan on najznamenitijih patrijaraha srpskih od vremena Svetog Save do patrijarha Porfirija, koji je stradao za Hrista Gospoda i za vjeru pravoslavnu, koji je i sam zabilježio da je za svoga života bio u trideset kazamata i zatvora.
Zato smo mi u Crkvi dužni da se uvijek i iznova sjećamo ovog ispovjednika pravoslavne vjere.
To je uostalom i amanet koji nam je ostavio i blažene uspomene Mitropolit Amfilohije.
Ispunjavajući taj amanet, njegova duhovna čada su posle osveštavanja kamena temeljca nastavili sa gradnjom hrama posvećenog ovom novom sveštenoispovjedniku crkve Hristove u patrijarhovim rodnim Vrujcima u Morači. I hvala Bogu, hram je već sagrađen u obliku hrama sa Lovćena, i u toku su unutrašnji i spoljašnji radovi na njemu i ukrašavnje ovog divnog novog hrama Božijeg.
Takođe, pored otpjevanog tropara u njegovu čast, započeto je i pisanje službe i akatista, Sveštenoispovjedniku Patrijarhu srpskom Gavrilu Dožiću, koja će nadamo se zaživjeti u bogoslužbenoj praksi crkve, i to će biti podstrek da da će se umnožavati hagiografsko djelo o njemu.
Do sada su objavljivani brojni radovi, studije i knjige o Patrijargu Gavrilu, među kojima je i nedavno obnovljeno i dopunjeno i iz štampe izašlo trotomlje u čast Patrijarha Srpskog Gavrila Dožića (Životopis od prof. dr Radmile Radić, Memoara i Spisa) u izdanju Sinoda Srpske pravoslavne crkve, sa blagoslovom Patrijarha Porfirija, pod uredništvom vrijednog djelatnika na polju crkvene istorije, monaha dr Pavla Kondića, upravnika Arhiva Mitropolije crnogorsko-primorske. Veliki broj pjesma je ispjevan u čast ovog velikog jerarha i arhipastira Srpske crkve koje je će sabrati u zbirku poezije posvećene Patrijarhu Gavrilu Dožiću.
I u ikonografskoj umjetnosti već su mu naslikane nekolike freske u hramovima, i ikone, urađeni mozaici, koje među vjernim narodom takođe svjedoče o svetosti Svetog Patrijarha Gavrila. Freske su naslikane u Sabornom hramu Hristovog Vaskrsenja u Podgorici, Sabornom hramu Svetog Jovana Vladimira u Baru, hramu Svetih Makaveja u Tološima u Podgorici, hramu Svetog Pantelejmona i Klimenta Ohridskog u Barama Radovića, mozaici u hramu posvećenom Svetom patrijarhu Gavrilu u Vrujcima u Morači, na konaku u Donjem manastiru Ostrogu, manastiru Morači i u drugim hramovima.
Jedna poznata italijanska slikarka je za ostrvski hram Svetog Vartolomeja (gdje se nalaze i mošti ovog Hristovog apostola) na Tibru u Rimu naslikala veliku kompoziciju “ispovjednika i mučenika hrišćanske Evrope” u Drugom svjetskom ratu. Na toj velikoj slici je centralna ličnost upravo, mučenik Gavrilo Dožić, jer su jedinstvena dvojica arhijereja evropskih koji su bili u Dahau bili, Patrijarh Gavrilo i Vladika Nikolaj Velimirović.
U Dahau je za ruski hram Vaskrsenja Hristovog koji se tamo nalazi, Mitropolit Amfilohije 30. aprila 2017. godine posle Arhijerejske liturgije, poklonio ikonu Svetog Patrijarha Gavrila i Svetog Vladike Nikolaja.
Osnovni oblik proslavljanja svetih Božijih ljudi u Crkvi, jesu bogosluženje u kome se koriste tekstovi pisani u slavu svetih, oslikavanje fresaka i ikona u čast svetih, podizanje hramova u njihovu čast, pisanja žitija svetih, i sakupljanje njihovih pouka i djela, kako bi bili primjer pokoljenjima iza njih.
Cilj čovjekovog života na zemlji jeste oboženje, postizanje božanske svetosti. Svetost se sticala svetim životom, a opšti naziv za sve proslavljene ličnosti jeste svetac. On u sebi objedinjuje sve druge svetačke atribute i epitete koji bliže objašnjavaju podvig i svjedočenje. Likovi svetih su formirani na osnovu njihovih podviga i vrlina njihovih života.
Sveštenoispovjednici su ispovjednici vjere Hristove u sveštenom činu (mogu biti patrijarsi, episkopi, sveštenici), dakle članovi jerarhije koji su pretrpjeli gonjenja i mučenja za Hrista, zadobili rane, ali su mučenja preživjeli.
Patrijarh srpski Gavrilo Dožić, prepoznat je kao sveštenoispovjednik u Crkvi. Njegovo životno načelo bilo je i ostalo “mučeništvo i rodoljublje”; kroz sav njegov život njegovo oružje, po njegovim riječima, bilo je: “bogoljublje, bratoljublje i čovjekoljublje, revnost i trudoljublje, kao i – trpljenje u svim iskušenjima”.
Molimo se Gospodu Hristu i Njegovom vjernom slugi i sveštenoispovjedniku, Patrijarhu srpskom Gavrilu Dožiću, mučeniku i vitezu pravoslavlja, da cijelom srpskom narodu, širom vaseljene, nadahnuti njegovim primjerom podari snage u sticanju vrlina i amaneta, koje nam je ostavio i na koje nam je ukazivao Sveti Patrijarh Gavrilo, među kojima je i onaj, “ako je živjeti, da živimo za svetinju i slobodu. Ako je mreti, da mremo za svetinju i slobodu!”
Sveti Sveštenoispovjedniče i mučeniče Patrijarše Srpski Gavrilo, moli Boga za rod svoj!
Aleksandar Vujović,
profesor Agiologije u Bogosloviji
Svetog Petra Cetinjskog na Cetinju
.
