U čast Slavne Vladičice naše Bogorodice i Prisnodjeve Marije
U vezi sa ovom ikonom predanje kazuje da je jedan inoverni sveštenik nastradao dok je, izdavši se lažno za pravoslavnog jereja na litiji nosio ovu svetu ikonu.
On je naime došao u posetu manastiru Hilandar i predstavivši se kao pravoslavni hrišćanin, ostao neko vreme u gostima. Međutim, na jednoj litiji ovaj lažni sveštenik, iz razloga poznatih jedino svevidećem Bogu, iznenada je pao u more i utopio se dok je u rukama nosio ovu Bogorodičinu ikonu.
Drugi izvori kazuju da je za vreme litije, Hristos želeo strogo da ga ukori radi krivoverja te da se zbog toga ruka Mladenca i bespočetnog Boga nalazi u ovom neobičnom položaju, naime, ukazuje prstom na nekog ili nešto. Od tada se litije i osveštanje vode savršavaju sa ovom svetom ikonom i pošto je uvek nose sveštenici, dobila je naziv, Popska.
Bogorodica Popska danas stoji u Sabornom hramu manastira Hilandar uz severoistočni stub. Pred njom se posle svake službe daje otpust, kada sveštenik govori: Molitvama svetih otaca naših, Gospode Isuse Hriste, Sine Božji, pomiluj nas i spasi.
Za datum proslavljenja ikone uzet je 25. januar po novom, odnosno 12. januar po starom kalendaru.
Čuda
Molitvom pred ovom ikonom Majke Božiji vernici se čuvaju da ostanu u čistoti pravoslavnog veroispovedanja, štiti ih od jeresi i krivoverja.
Izobraženje
Ikona Bogorodice Popske nalazi se u Crkvi posvećenoj Vavedenju Presvete Bogorodice u manastiru Hilandaru, na Svetoj Gori Atonskoj. Smatra se da je nastala krajem 16. veka. Autor ikonopisa nije poznat.
Presveta Djeva je prikazana dopojasno kako u naručju nosi Onoga koji sve nosi.
Odevena je donju odeždu tamne boje i maforion u bordo-braon nijansi, sa izvezenim porubima u pozlati i zvezdama, na ramenima i čelu – kao simbolima neporočnosti Njene. Pogled joj je direkto uperen na posmatrača. Neobično je da joj ruke nisu prikazane.
Dotle Mladenac prstima desne ruke ukazuje na nekoga ili nešto (u ovom slučaju razobličava inovernika, koji se lažno predstavlja). Odeven je u stihar sive nijanse, rizu spasenja i duhovnog veselja, koji simbolizuje mirnu i spokojnu savest.
Prikazan je sa orarom (dugom, širokom trakom, koju đakoni nose na levom ramenu dok desnom rukom pridržavaju drugi kraj) koji simbolizuje anđeoska krila i gotovost da se brzo sprovede volja Božija. Uglavnom je deo bogoslužbene odežde đakona, koja označava, (kada je đakon podigne), da je vreme za molitvu ili neku drugu bogoslužbenu radnju.
Mladenac kao i Bogomajka direktno posmatraju verne, dok drži svitak/zakon u desnoj ruci.
Sav akcenat je na gestu koji čini prstima desne ruke. Sve je svedeno na taj detalj – razobličavanja i ukazivanja koji Mladenac čini.
Elza Bibić
prevod sa ruskog: O.B.
Literatura
http://svetagora.info/manastiri/hilandar/popska; od 2. 12. 2022.
Tihomir, S. Ilijić: Veliča duša moja Gospoda- Ovozemaljski život i Čudotvorne ikone Presvete Bogorodice, VIZ – Beograd, 2002 g, str: 122;
deva-maria.ru/:ikona-bozhiei-materi-bogomateri-bogorodica-popskayaikona-bogomateri
