U jutarnjem programu radija „Svetigora“, emitovanom 19. juna 2025. godine, osvrnuli smo se na rad Zavoda za transfuziju krvi Crne Gore u proteklih 12 mjeseci. Gošća emisije bila je dr Nela Eraković, načelnica Službe za kolekciju krvi, sa kojom je dežurni novinar razgovarala o prikupljenim jedinicama krvi, najizazovnijim periodima u godini, profilu davalaca i pripremama Zavoda za kritične situacije.
„Godinu 2024. završili smo sa procentom dobrovoljnog davalaštva od 3,5%, prikupivši ukupno 22.000 jedinica krvi. U prvih pet mjeseci 2025. već imamo 11.000 jedinica“, istakla je dr Eraković. Kako je dodala, ohrabruje podatak da redovni davaoci čine 58% od ukupnog broja davalaca, a očekivanja su da će do kraja godine taj procenat dostići čak 60%.
Jedan od najizazovnijih perioda za transfuziološke službe u Crnoj Gori je ljeto.
Turistička sezona i povećan broj stanovnika, uz odsustvo velikog broja redovnih davalaca zbog godišnjih odmora, dovode do pada zaliha. Istovremeno, povećan broj saobraćajnih nezgoda dodatno opterećuje potrebe za krvlju.
„U ljetnjim mjesecima bilježimo najveći deficit. Stoga nastojimo da redovnim terenskim akcijama i planskim prikupljanjem održimo neophodan nivo rezervi“, kazala je dr Eraković.
Tokom 2024. godine, Zavod je organizovao 275 terenskih akcija. Najveći odaziv zabilježen je u Budvi, gdje je DDDK Budva realizovalo sedam akcija i prikupilo ukupno 750 jedinica krvi.
Dr Eraković je posebno pohvalila angažman brojnih udruženja i institucija, poput dobrovoljnih davalaca pri hramu Svetih novomučenika momišićkih, DDDK „Sveti Jovan Vladimir“ iz Bara, organizacije „Srpska nit“, kao i Crvenog krsta Herceg Novi, fondacije „Čini dobro“, Policijske akademije i više srednjih škola i gimnazija širom zemlje. Njihova saradnja i posvećenost odigrali su ključnu ulogu u održavanju stabilnih rezervi krvi.
Kada je riječ o skladištenju, krv se — u zavisnosti od komponenata — može čuvati od pet dana (trombociti) do 41 dan (cijela jedinica). Upravo zbog kratkog roka trajanja, stalno osvježavanje zaliha je od suštinske važnosti.
Građani koji žele da doniraju krv to mogu učiniti svakog radnog dana u prostorijama Zavoda u Podgorici od 7:15 do 14:30, kao i u regionalnim centrima u Bijelom Polju, Beranama, Nikšiću, Baru i Kotoru.
Najzastupljenije krvne grupe u Crnoj Gori su A pozitivna i 0 pozitivna, dok su B i AB rjeđe. Iako je 0 negativna poznata kao univerzalni davalac, sve je veći akcenat na tome da svaki pacijent dobije upravo svoju odgovarajuću krvnu grupu.
Povodom Svjetskog dana dobrovoljnog davanja krvi, koji se obilježava 14. juna, Zavod je organizovao svečanost na kojoj su uručena priznanja najistaknutijim pojedincima i organizacijama koje su tokom godine dale izuzetan doprinos dobrovoljnom davalaštvu.
