U petak Svijetle nedjelje, 7. maja 2021. godine, na praznik Presvete Bogorodice –Živonosnog Istočnika, sveta Liturgija je služena na temeljima drevne svetinje, u manastiru Samogradu.
Liturgiju su služili: protojerej-stavrofor Miraš Bogavac, jeromonah Savo Vukajlović, sabrat manastira Đurđevi Stupovi, jeromonah Isihije, sabrat manastira Samograda.
Po odsluženoj Liturgiji dodijeljene su zahvalnice dobrotvorima manastira Samograda, drevne svetinje u kojoj postoje temelji hrama Živonosnog Istočnika, na kojima je danas služena sveta služba Božja, a koji potiče iz VI vijeka, iz vremena kada je ustrojen praznik Bogorodice Živonosnog Istočnika.
Osveštan je i prelomljen slavski kolač i žito, povodom praznika Istočnog petka, koji se, blagoslovom Njegovog Preosveštenstva vladike Joanikija, proslavlja kao hramovna slava porušene crkvice, koja se nalazi u neposrednoj blizini manastirskog hrama u Samogradu.
Upriličena je trpeza ljubavi.
Istočnim petkom u narodu se zove današnji praznik Majke Božje. Njegovo slavljenje poteklo je u hramu kod izvora pored Carigrada, koji se nazivao „Živonosni istočnik“. Ovu crkvu podigao je vizantijski car Lav Veliki u petom vijeku. Predanje kaže da je on jednom naišao u šumi na slijepog čoveka. Po Božjem ukazanju, našao je izvor, napojio slijepog čovjeka i umio ga, i ovaj je tad progledao. Kad je Lav postao car, na tom mjestu je podigao crkvu. Narod je dolazio sa svih strana, tražeći i nalazeći lijeka, tako da je car Justinijan, nakon sto godina, i sam se izliječivši, obnovio i proširio hram. Istorijat ove svetinje i povijest današnjeg praznika zapisao je Nikifor Kalist u 14. veku.
Na ikoni se slika Majka Božja sa djetetom, iznad izvora, kojem prilaze slijepci, bogalji, carevi i sveštenici. Kod Srba se ovaj dan naziva još Svijetlim petkom, jer pada u petak Svijetle sedmice, Blagim petkom, jer se blaži, ne posti se. Običaj je bio da se zorom izlazi na najbliži izvor ili vodicu, gdje se umiva, pije voda, bere cvijeće, veseli, nakon velikoposnih dana.
Izvor: Eparhija budimljansko-nikšićka
