„Đedo„– veče molitvenog sjećanja na Mitropolita Amfilohija i prilog Olivere Radić o posjeti Vladike Andreja Kosovu i Metohiji
U nedelju 27. februara, u kripti Sabornog Hrama Vaskrsenja Hristovog u Podgorici, održano je veče molitvenog sjećanja na blaženopočivšeg Mitropolita Amfilohija pod nazivom “Đedo”, u organizaciji Mitropolije crnogorsko-primorske, Crkvene opštine Podgorica i Srpskog pjevačkog društva “Svetosavnik”.
Njegovo visokopreosveštenstvo Mitropolit crnogorsko-primorski gospodin Joanikije na početku se prisjetio stare jelinske mudrosti koja čovječiju sreću povezuje sa njegovim krajem. Ako mu je kraj dobar, onda se za toga čovjeka može reći da je bio srećan. Mitropolit Amfilohije cijelog života nosio je Krst i obasjavala ga je svjetlost vaskrsenja. Zato je i njegova sahrana ličila na vaskrsenje. Dočekao ga je Vaskrsli Hristos u njegovoj smrti i to je bila njegova konačna pobjeda.
Mitropolit je bio borac, dinamična ličnost i veliki pokretač. Njegoševi stihovi posvećeni Karađorđu ( “diže narod, krsti zemlju”) mogu se odnositi i na njega.
Osvrnuo se i na litije protiv Zakona o slobodi vjeroispovijesti, govoreći da je narod spriječio veliko bezakonje koje se spremalo i Crkvi i narodu, jer su oni u stvari jedno.
Direktor Doma kulture Gračanica Živojin Rakočević predsjednik Udruženjea novinara Srbije otpočeo je svoje izlaganje rekavši da je prva Njegoševa riječ Bog, a druga Kosovo. Mitropolit Amfilohije je bio na istom putu. Njegova treća riječ bila je Lovćen, a četvrta Jasenovac. To su bile temeljne tačke njegovog života i djelovanja.
Zatim je govorio o tri nivoa Kosova. Prvi nivo su Visoki Dečani, Bogorodica Ljeviška i Pećka patrijaršija. To za Mitropolita nisu bili spomenici, lijepo složeno kamenje, već sam život.
Drugi nivo je Kosovo literature i poezije, Kosovo koje se naslonilo na svetinje. To su Njegoš, Dubrovnik, bosanski muslimani koji pjevaju o Kosovu i čekaju povratak na njega. Mitropolit se trudio da objasni da je pokretno blago Nemnjića ovdje, a nepokretno na Kosovu, kazao je Rakočević.
Treći nivo je savremeno, sadašnje Kosovo koje je, po Živojinovim riječima, bilo Mitropolitov istinski zavjet, narodno jevanđelje.
Zatim se prisjetio Liturgije koju je Mitropolit služio na zgarištu seoske škole u Osojanu, u prisustvu zbunjenih srpskih povratnika i njegovih riječi:” Priđite braćo!”
Tada je održao jedan od svojih najboljih govora u kome je rekao: ” Vraćaćemo se dok bude Sunca i Mjeseca, nema sile ni nebeske ni zemaljske koja nas može odvojiti od naše Pećke patrijaršije, Dečana i Gračanice.”
“Nema sile koja nas može zaustaviti da nešto uradimo, kao episkop je mogao da izgovori samo Amfilohije Radović, saradnik Božiji, prijatelj Božiji, i čovjek koji je savremenom trenutku mogao da se rve sa Bogom na Kosovu Polju i Metohiji” naglasio je gospodin Rakočević.
Dodao je da Mitropolitu niko nije mogao da kaže da je to sve izgubljeno, da ga treba podijeliti, da tamo nema ništa.
“Sa punim poverenjem u Kosovo, sa punim povjerenjem u život Kosova i sve njegove vrednosti, i večeras se poklanjamo Mitropolitu Amfilohiju i uzimamo i vječnosti i svjetlosti iz ove kuće” zaključio je Živojin.
Književnica Milica Bakrač iz Nikšića recitovala je nekoliko pjesama posvećenih Mitropolitu.
Pjesma Vijenac vijencu nastala je u danu kada je država Crna Gora priznala Kosovo kao nezavisnu državu. Pjesma Ruka nastala je na Cvijeti 2020. godine kada je Mitropolt priveden, dok je na Spasovdanskoj litiji iste godine napisala pjesmu Vjerni narod sluša Boga. Završila je pjesmama O Lučindanu kod Đeda, i Sunčeva braća, koju je posvetila Patrijarhu Porfiriju i Mitropolitu Joanikiju 5. septembra 2021. godine.
Hor “Svetosavnik” pod dirigentskom palicom Ratke Vujačić izveo je kompozicije “Oče naš” od Kedrova, Svjati Bože, Pjesmu mitropolitu Amfilohiju, Pred ikonom Svetog Save, Crven cvete, Suza Kosova i Radosti moja-Hristos voskrese. Solisti večeri bili su Jovana Pavlović, Bojana Radović, Irina Ćalić, kao i gudači Ema Vuković i Teodora Ćalić.
Stihove Matije Bećkovića govorila je Jovana Rovčanin.
Vladika Austrijsko-švajcarski G. Andrej sa grupom novinara iz Austrije u posjeti Kosovu i Metohiji
Prizrensku bogosloviju posjetio je Episkop austrijsko-švajcarski g. Andrej, koji je devedesetih godina bio profesor u njoj. Posle svečanog dočeka na kapiji Bogoslovije, Episkop Andrej se zajedno sa profesorima i đacima pomolio u školskom paraklisu za mir u Rusiji i Ukrajini.
U pratnji Episkopa Andreja bila je grupa novinari iz Austrije, koji su imali prilike da razgovaraju sa rektorom Episkopom Teodosijem, profesorima i đacima, i dobiju odgovore na pitanja o životu i radu Prizrenske bogoslovije u njenoj stopedesetogodišnjoj istoriji, kao i o aktuelnoj situaciji, okolnostima i odnosu sa okruženjem.
Na zadušnice, 26. februara 2022. godine, u manastiru Visoki Dečani, sa blagoslovom Njegovog Preosveštenstva Episkopa raško-prizrenskog g. Teodosija, Njegovo Preosveštenstvo Episkop austrijsko-švajcarski g. Andrej služio je Svetu arhijerejsku Liturgiju uz sasluženje jereja Filipa Milunovića, sekretara Eparhije austrijsko-švajcarske i jeromonaha Petra Dečanca. Svetu arhijerejsku Liturgiju uljepšalo je pojanje bratstva manastira Visoki Dečani.
Episkop austrijsko-švajcarski g. Andrej učestvovao je sa dečanskim monasima u parastosu povodom Zadušnica, na dečanskom srpskom pravoslavnom groblju, oko 1 km udaljenom od Manastira. Parastosu su prisustvovali Srbi prognaici iz Dečana i okoline, kao i grupa austrijskih novinara, koji su u poseti Kosovu i Metohiji sa Vladikom Andrejem i o. Filipom, sekretarom Eparhije Austrijsko-Švajcarske. Novinari su mogli da se uvere koliko je dečansko srpsko pravoslavno groblje devastirano od strane vandala. Mnogi grobovi su oskrnavljeni i polomljeni u poslednjih 22 godine posle rata. Nakon parastosa, Vladika Andrej je održao nadahnutu besedu uz reči ohrabrenja prognanom narodu i dečanskim monasima, pozvao na mir, trpljenje i molitvu.
U okviru trodnevne posete Kosovu i Metohiji vladika austrijsko švajcarski Andrej Ćilerdžić je u subotu, 26.februara, na Zadušnice, obišao Orahovac, Veliku Hoču i Zočište. U Orahovcu su ga pesmom dočekala deca sa svojim sveštenikom Milanom Stanojevićem u crkvi Uspenja Presvete Bogorodice.
Nakon druženja sa decom vladika je sa ocem Milanom u pratnji novinara obišao Srpsko pravoslavno groblje i uverio se na licu mesta kako stradanje srpskih grobalja na Kosovu i Metohiji još uvek traje.
Odsluživši pomen, okadivši grobove i polivši ih vinom vladika je kazao da je tužno što se rušenje grobova nastavlja i obećao da će novinari sa kojima je došao na KiM preko svojih medijskih kuća preneti deo istine koju su mogli za ovako kratko vreme da vide. On je rekao, što su i novinari potvrdili, da do naroda u njihovoj zemlji ovakva slika do sada nije stigla.
Vladika i jedan deo novinarske ekipe iz Austrije je u manastiru Sv. Vrači u Zočištu razgovarao sa igumanom Stefanom i bratijom. Iako je manastir posle miniranja 1999.godine, obnovljen i danas se lepo izgradio, i dalje se suočava sa problemima koji su naizgled sitni, ali svakako svedoče o tome da crkva na Kosovu i Metohiji nije zaštićena kako se to na Zapadu misli.
U Velikoj Hoči su zastali pred spomenikom ubijenim i kidnapovanim Srbima od 1998-2000.godine i čitajući imena ispisana na njemu na tren pročitali samo jednu stranicu knjige o stradanju Srba u orahovačkoj opštini.
Vladika Andrej je kazao da je ova poseta sa ciljem da se austrijska javnost informiše o tome šta se zaista dešava na Kosovu i Metohiji:
Po rečima vladike Andreja, dolazak sa grupom austrijskih novinara iz različitih medijskih kuća na Kosovo i Metohiju je iniciran činjenicom da je godinama slušao vapaje vladike Teodosija pred Svetim arhijerejskim saborom, pred Patrijarhom da je situacija na Kosovu i Metohiji neizdržljiva i neprihvatljiva, da polako posustaju snage za unapređenje života i oporavak srpskoga naroda na ovim prostorima, za očuvanje svetinja i pre svega imovine srpskoga naroda.
Austrijski novinari su sa domaćinima iz Eparhije raško prizrenske posetili i manastire: Svete Arhangele, Visoke Dečane, Pećku Patrijaršiju, Gračanicu, Draganac, i još neka mesta u kojima žive Srbi i potrudili se da razgovaraju sa što više ljudi.
Sestra Olivera Radić profesor i novinar iz Orahovca je ovom prilikom razgovarala sa Preosvećenim Vladikom Andrejem, a blagodareći Oliveri razgovor ćete moći čuti u prilogu, kao i razgovor sa jednom od novinara koji su bili u pratnji Vladike Andreja.
Posjeti Kosovu i Metohiji je prethodila poseta Beogradu gde su sa kolegama iz RTS-a posetili spomenik „Zašto“ i odali počast kolegama postradalim od NATO bombi 1999.godine. U Beogradu su posetili i Udruženje kidnapovanih i otetih Srba i tu su imali prilike da porazgovaraju sa nekim od članova porodice stradalih Srba sa Kosova i Metohije.
Na ovom izvještaju blagodarimo Oliveri Radić, Radiju Goraždevac i manastiru Visoki Dečani
