Izložba Cileta Marinkovića u Gračanici
„Rane i lepe uspomene koje me vežu za Kosovo su Visoki Dečani, gde sam kao student pravio kopije fresaka”, izjavio je Milan Cile Marinković na vest da je u Gračanici 2020. godine dobio nagradu za životno delo, koja se dodeljuje na Likovnoj koloniji „Vidovdan” i svečanostima posvećenim ovom prazniku. Slučaj i pandemija virusa korona sprečili su održavanje njegove izložbe, pa je izložba otvorena 1. juna ove godine, kada se navršilo pedeset godina stvaralaštva ovog slikara. Tako je Gračanička izložba postala jubilej jednog od najznačajnijih umetnika ekspresivnog slikarstva. U krugu od studenta iz svetlog dečanskog hrama do Galerije u Gračanici dogodio se stvaralac, čija „platna stavljaju na scenu sto ličnosti koje dolaze iz Raja ili iz Čistilišta, čak možda iz Pakla, a koja blješte od života ili poroka, koje nam se obraćaju ili nam odgovaraju, koja nas izazivaju ili zabavljaju”, kaže francuski likovni kritičar Andre Parino početkom sedamdesetih godina prošlog veka.
„Posebna mi je čast da o očevom radu govorim upravo ja, kao svedok stotina dela koja su nastala i prolazila kroz atelje. To je izvorni narativ koji prati moje detinjstvo, odrastanje. Izložba u Gračanici je jedna od najznačajnijih i prva na Kosovu i Metohiji i ona šalje jednu obojenu poruku nade i nečega čemu se svi nadamo i čemu težimo”, rekla je princeza Danica Karađorđević na otvaranju izložbe i istakla umetnikove prve korake među ovdašnjim freskama i ikonama. Princ Filip Karađorđević otvorio je Vidovdanske svečanosti, kulturnu manifestaciju koja na Kosovu i Metohiji traje mesec dana.
Izložba u organizaciji Doma kulture „Gračanica” i Galerije umetnosti Prištine, sastoji se od sedamnaest odabranih dela nastalih od 2007. do 2019. godine. Reč je o umetnikovoj „priči” sa istaknutim koloritom i optimizmom u svetu i vremenu koji, uprkos tehnološkom razvoju, teško prepoznaju nadu.
„Na tim platnima dobro se vidi organska slabost tog sveta, čija krhka lepota ne podleže popravkama. Ali te slike svedoče uverljivo da samo vreme ima moć da taj svet, u svoj bedi njegove vremenitosti i efermenosti, promoviše u status bića, koje će, izvesno, ostaviti traga u prostoru naše duhovnosti”, smatra istoričar umetnosti Đorđe Kadijević.
U blizini izuzetnih ostvarenja srpskog srednjeg veka i slikarstva Gračanice našli su se radovi Cileta Marinkovića i njegov „novi lični svet”. Te različite svetove gleda publika iz geta, dolaze iz različitih enklava, često zaboravljeni stvaraoci, kao na neku vrstu hodočašća. Pored njih, ovog juna na istom mestu, nastaju novi radovi na Likovnoj koloniji „Vidovdan 2022”. Stigli su slikari iz Novog Sada, Pariza, Velikog Trnova, Štrpca, Kosovske Mitrovice i Beograda.
„Boje su se izmešale, pojavili su se putnici iz daleka, iz pariskog metroa, izašlo je društvo, stari prijatelji su se sreli”, ocenjuje ovaj slikarski trougao Nevena Popović, profesorka sa Fakulteta umetnosti Univerziteta u Prištini sa privremenim sedištem u Kosovskoj Mitrovici.
Izložbu Cileta Marinkovića i Likovnu koloniju „Vidovdan 2022” pomogli su Kancelarija za Kosovo i Metohiju i Ministarstvo kulture Republike Srbije.
Izvor „Politika“
Piše: Živojin Rakočević
Na tonskom zapisu blagodarimo Oliveri Radić
