- Na današnji dan, 12. januara 1878. godine u Beču je umro Lazar Mamula, general i kraljevski namjesnik Dalmacije.
Bio je kum knjaza Danila Petrovića, a ostrvo Mamula u Jadranskom moru nosi njegovo ime. Srbin iz Gorskog Kotara, današnja Hrvatska, rođen je u mjestu u kome se nalazi poznati srpski manastir. Završio je inženjerijsku vojnu akademiju, a napredovao je u austrougarskoj vojnoj službi, od kadeta do čina kapetana. Postigao je značajan uspijeh u postavljanju utvrđenja na ostrvima Vis i Hvar, i u dijelovima Tirola. Istakao se u borbama tokom mađarske revolucije. Tako je spriječio prodor Mađara u Slavoniju i Srem 1849. godine, napredovavši od Osijeka do Petrovaradina.
Odbio je napade na Sremsku Kamenicu i Sremske Karlovce. Zbog tih zasluga austrijski car mu je dodijelio viteški red Marije Terezije i titulu barona. Lazar fon Mamula, kako mu je od tada glasilo plemićko ime, dobio je titulu artiljerijskog generala. Bio je kraljevski namjesnik Dalmacije. Sredinom XIX vijeka podigao je utvrđenje na ostrvu Lastavica, na ulazu u Bokokotorski zaliv. Po njemu je ovo ostrvo dobilo ime – Mamula. Tvrđava poznata pod imenom Mamula, podignuta je na malom kamenitom ostrvu Lastavici, kružnog oblika, prečnika oko 200 m, koje se nalazi na ulazu u Bokokotorski zaliv, udaljeno oko 3,5 morske milje od Herceg Novog. Po mnogim sudovima znalaca, čak i u svjetskim okvirima, tvrđava i sad predstavlja remek djelo vojnog neimarstva.
U kombinaciji sa trđavom Arza na poluostrvu Luštica i Fortom Prevlaka na rtu Oštro činila je neprelazni bedem i sigurnog čuvara ulaza u Bokokotorski zaliv. Tvrđavu, koja je bila projektovana za isključivo vojne operacije, je podigla Austro-Ugarska kao jedan od važnijih fortifikacionih objekata koji je štitio ulaz u Bokokotorski zaliv. Zajedno sa ostalim fotifikacijskom objektima bokokotorskog zaliva bila je preuzeta od ratne mornarice Kraljevine Jugoslavije i činila je dio obalne odbrane u periodu između dva Svjetska rata. Ulaz sa pristaništem i malom plažom, nalazi se na sjevernoj strani ostrva Lastavica, dok je sa preostalih strana svijeta, njena obala strma, nepristupačna, a more je duboko. Ona, po svom arhitektonskom riješenju, predstavlja najljepšu tvrđavu na Jadranu. Za vreme mletačke vladavine ostrvo Lastavica je nosilo naziv Rondina. Čitav kompleks tvrđave izgrađen je od krupnih, fino tesanih kamenih kvadera, jednake veličine, složenih u pravilne horizontalne redove. Položaj i sam oblik tvrđave prate konfiguraciju ostrva. Krov je ravan i prekriven slojem zemlje sa ravnim grudobranom.
Sjeverozapadni segment prstenastog utvrđenja presijeca visoka, masivna kružna kula sa dvije etaže. U centru kule nalazi se otvoreno, kružno dvorište, ispod koga je smještena cistijerna za vodu. Na oba sprata kule nalazi se niz zasvedenih prostorija sa otvorima za topove na spoljašnjoj strani zida. Ulaz u tvrđavu formiran je na sjeveroistočnom dijelu i do njega se dolazi preko pokretnog mosta, koji je premošćavao relativno širok rov. Zanimljivo je to, da tvrđava nikada nije poslužila svojoj namjeni, odnosno sa njenih zidova nikada nije ispaljen ni jedan topovski hitac. Zbog svog izolovanog položaja, tvrđava je u oba svjetska rata korišćena kao zatvor, o čemu govori tekst na spomen ploči od crnog mermera, koja je postavljena sa desne strane ulaza. Kampo Mamula, naziv je nekadašnjeg kazamata, u Prvom i Drugom svjetskom ratu, a u Drugom svjetskom ratu i logora „Numero 11“ u koji su zatvarani stanovnici sa teritorije Boke Kotorske i istočne Hercegovine. Na Mamuli i susjednoj Prevlaci bilo je zatvoreno preko 2000 odraslih muškaraca, žena i djece, kao i mještana. Logor je osnovan naredbom italijanskog admirala Renca Dalmaca 1942. godine.
Tvrđava Mamula danas predstavlja jednu od najvećih i najbolje očuvanih austrijskih fortifikacija na Jadranu, koju karakteriše monumentalnost, izrazita preciznost gradnje i savršena funkcionalnost oblika. Tvrđava je zaštićena kao spomenik kulture druge kategorije.
- Na današnji dan, 12. januara 1906. godine počeo je Carinski rat između Kraljevine Srbije i Austrougarske monarhije.
Vladajući krugovi u Beču željeli su da malu i privredno nerazvijenu Srbiju, koja je četiri petine svog izvoza plasirala na austrougarsko tržište, potčine svom diktatu i u isto vrijeme onemoguće bilo kakvu srpsko-bugarsku saradnju. Zato su prekinuti trgovinski pregovori i sa Bugarskom i izvršen je na nju pritisak da odstupi od Carinskog saveza sa Srbijom. U početku su sva ta nastojanja ostala bez rezultata. Bugarski knez je obećavao da će se držati obaveza koje proističu iz Ugovora o carinskom savezu i učiniti sve da olakša položaj Srbije, čime je Bugarska pred Turskom demonstrirala svoju saradnju sa Srbijom, a s druge strane, gurala Srbiju u zaplet sa Austrougarskom, odvlačeći njenu pažnju od Makedonije, i bugarskoj politici dala što slobodnije ruke. Čak i takva bugarska podrška je bila od koristi srpskoj vladi u borbi protiv pritiska Austrougarske.
U Beču su ubrzo uvidjeli da je Srbija riješena da istraje i da su na njenoj strani simpatije ne samo država čiji se interesi ne poklapaju sa austrougarskim već donekle i Njemačke, pa je austrougarska strana pokazala spremnost da se ipak nastave trgovinski pregovori.
Carinski rat je srpskoj ekonomiji nametnuo zahtijev da brzo preorijentiše izvoz, naročito stoke, na nova tržišta. Ovakav pritisak je bio tipičan primjer diktata, ucjena i odnosa velikih imperijalističkih država prema malim zemljama. Carinskim ratom je bila ugrožena egzistencija seljaštva, zbog čega su srpski vladajući krugovi dobili snažnu podršku narodnih masa. Na taj način je jedinstvena Srbija upregla sve svoje snage da, uz pomoć Francuske i Italije i naklonost Bugarske i Turske, koje su zbog svojih interesa olakšavale srpski izvoz, riješi sve poteškoće koje joj je donio Carinski rat.
Novi partneri su pronađeni u Njemačkoj, Francuskoj, Rusiji, Engleskoj i Švajcarskoj, kao i u drugim državama, ali sa manjim udijelom. Istovremeno je sa izgradnjom saobraćajnog sistema, jačanjem kontrole kvaliteta i smišljenog reklamiranja domaćih proizvoda, Srbija preduzela i mjere za inteziviranje robnog prometa. Konačno, Srbija je uspjela ne samo da znatno poveća obim svoje spoljne trgovine, već i da proširi broj svojih trgovinskih partnera. Austroguarska koja je prije izbijanja Carinskog rata pokrivala gotovo 88% ukupnog uvoza, obavljala je sada samo još 30% srpske spoljne trgovine, čime je povlašćen položaj ustupila drugim državama. Trgovinski ugovor od 1910. godine nije više mogao vratiti Srbiju u ekonomsku zavisnost, ona se poslije Carinskog rata našla na širokom prostoru, i nove veze pokazale su se čvrste.
