- Na današnji dan, 22. januara 1896. godine rođen je srpski slikar Sava Šumanović, majstor pejzaža, aktova i mrtve prirode, osobenih tonova, posebno intenzivnih na slikama iz rodnog Srema.
Na njegovim slikama dominiraju svijetli tonovi, uz izražen osjećaj za osvjetljenje. Dugo je živio u Parizu, a poslednje godine života boravio je u rodnom Šidu, gdje su ga 1942. godine ubile hrvatske ustaše. Šumanovićeve velike kompozicije „Doručak na travi“ i „Pijana lađa“ među najznačajnijim su djelima srpskog modernog slikarstva. Najbolja njegova djela nalaze se u Narodnom muzeju u Beogradu, u zbirci Pavla Beljanskog i u galeriji „Sava Šumanović“ u Šidu.
Rođen je u Vinkovcima, a kada je imao četiri godine porodica se preselila u Šid. Gimnaziju pohađa u Zemunu, gdje počinje da se interesuje za umjetnost. Kasnije će se usprotiviti očevoj želji da postane advokat i u Zagrebu upisaće Višu školu za umjetnost i obrt. Ovu školu završava sa najboljim ocenama. Tada počinje da javno izlaže svoja djela. U svojim ranim djelima, Sava insistira na atmosferi i spretno koristi bojene sjenke i tanke slojeve boje.
Pored slikarstva, bavi se ilustracijom, grafikom i scenografijom. Slikarstvo Save Šumanovića u ovom periodu pokazuje uticaje secesije i simbolizma. Jeseni 1920. godine Sava je otišao u Pariz i iznajmio atelje na Monparnasu. Učitelj mu je bio Andre Lot, istaknuti likovni pedagog pravca analitičkog kubizma. U Parizu se družio sa Rastkom Petrovićem, Modiljanijem, Maks Žakobom i drugim umjetnicima. Uticaji kubizma su vidljivi u ovoj ali i u kasnijim fazama slikarevog rada. Može se opravdano reći da je ovaj slikarski jezik Sava Šumanović donio u Srbiju i da njegova djela ostaju najreprezentativniji primjer domaćeg kubističkog slikarstva. Narednih godina živi i slika u Zagrebu. Javnost i kritika ne prihvataju njegova djela, pa se iz protesta potpisuje francuskom transkripcijom na slikama. Godine 1924. piše studije „Slikar o slikarstvu“ i „Zašto volim Pusenovo slikarstvo“, djela koja su polazište za razumevanje njegove estetike. Ponovo boravi u Parizu 1925. godine, gdje prihvata uticaje Matisovog slikarstva. Godine 1927. Sava Šumanović je naslikao „Doručak na travi“ koji je naišao na odlične kritike u Francuskoj.
Nešto kasnije je za 7 dana i noći intenzivnog rada naslikao sliku „Pijana lađa“. Inspiracija za sliku je bila istoimena pjesma Artura Remboa koja je do njega došla preko Rastka Petrovića koji mu ju je recitovao. Druga inspiracija je bila slika Teodor Žerikoa „Splav Meduza“. Kritičari su ovo djelo dočekali sa podijeljenim kritikama, a Sava je iscrpljen radom teško podnio one negativne. Vraća se u Šid, umoran od teških uslova života, rada i loših kritika. U Šidu slika sremske pejzaže. Njegovu samostalnu izložbu u Beogradu kritičari su veoma pozitivno ocijenili. Novac od prodaje slika omogućio mu je da ponovo ode u Pariz. Tu nastaju značajne slike: „Luksemburški park“, „Crveni ćilim“, „Most na Seni“. Ova djela karakteriše poetski realizam i umjereni koloristički ekspresionizam. Šumanovićeva djela iz poznijeg perioda se odlikuju svijetlim bojama, i lirskom atmosferom. Svoj stil prilagođava motivu. Po povratku u Šid, 1930. godine slika lokalne pejzaže i aktove. Tri godine radi na ciklusu velikih platana „Šiđanke“, a kasnije na ciklusu „Beračice“, posvećenom berbi grožđa. Za vrijeme Drugog svjetskog rata Šid ulazi u sastav NDH i ćirilica je zabranjeno pismo, pa se Sava iz protesta ne potpisuje već samo označava godinu nastanka slike. Avgusta 1942. godine, Savu su, zajedno sa još 150 Srba iz Šida, oko 6 sati ujutru, uhapsile ustaše i odvele u Sremsku Mitrovicu. Svi oni su poslije mučenja strijeljani, poslije čega su sahranjeni u zajedničku masovnu grobnicu. Sava je uhapšen 28. avgusta rano ujutro, zamolio je da se spremi, okupao se, uzeo stvari, poljubio majku u ruku i otišao zauvjek, ne znajući za šta ga terete.
Taoci su najprije brutalno pretučeni, a potom prevezeni u Sremsku Mitrovicu, gdje im je pokretni prijeki ustaški sud izrekao smrtne kazne i tokom noći su strijeljani. Uz upaljene baklje kraj spremnih raka, prošavši ustaški špalir, pucano im je u potiljak ili su direktno lijegali u raku i na njih je pucano. Proslavljeni slikar je te 1942. godine kao i 1941. godine slikao manjim intenzitetom, nego inače, zabrinut zloslutnim vremenima.
U momentu hapšenja je na štafelaju ostala upravo završena slika „Beračice”, danas izložena u Memorijalnoj galeriji u Šidu. Pretpostavlja se da je zamišljena kao početak novog ciklusa, nažalost nikad urađenog. Povučen i plemenit čovjek, krajnje posvećen umjetnik, zaustavljen je u punoj umjetničkoj zrelosti. Nažalost, ostao je zauvjek da leži u jednoj od bezimenih masovnih grobnica.
- Na današnji dan, 22. januara 2009. godine predsjednik SAD Barak Obama naredio je da se u roku od godinu dana zatvori zloglasni zatvor u Gvantanamu, koji su SAD osnovale nakon 11. septembra 2001. godine ali taj predlog nije naišao na odobrenje Kongresa.
U zatvoru u zalivu Gvantanamo na Kubi zatvorenici su godinama držani bez podizanja optužnice, a pojedini podvrgavani ispitivanjima koja su organizacije za zaštitu ljudskih prava okarakterisale kao mučenja koja su ukaljala moralni imidž Amerike. Obama je zabranio upotrebu nehumanih taktika i ispitivanja osumnjičenih za terorizam i naredio da se zatvore tajni pritvorni centri u inostranstvu.
Godine 2002. zatvor Gvantanamo primio je prve zatvorenike. Mučenje, nezakonito zatvaranje i štrajkovi glađu bili su samo neki od motiva po kojima je ovaj američki zatvor postao poznat. Od otvaranja Gvantanama, lociranog u američkoj vojnoj bazi na Kubi, umrlo je devet zatvorenika, od kojih se za sedam vjeruje da su počinili samoubistvo. Tokom 15 godina postojanja samo devet zatvorenika je osuđeno za neki zločin. Kroz ozloglašeni „Gitmo“ prošlo je skoro 800 zatvorenika, od kojih su neki podvrgavani mučenju, pa je između ostalog postao sinonim za tehniku mučenja zvanu “ waterboarding„. Pored te tehnike, koja podrazumijeva polivanje vodom lica zatvorenika prekrivenog krpom, kako bi se izazvao osećaj davljenja, prema riječima onih koji su pušteni, u Gvantanamu su primjenjivane i razne druge tehnike: plašenje psima, uskraćivanje sna, zatvaranje nagih ljudi u mračne samice na duge periode. „Svako je mogao biti zatvoren.
Dokaz je mogao biti čak i beznačajan niz poznanstava – zatvorenik je poznavao osobu A, koja je poznavala osobu B, koja je poznavala osobu C, koja je poznavala Bin Ladena…“ Među zatvorenima bilo je i najmanje petnaestoro djece, poput Mohameda el Garanija koji je sa 14 godina bio najmlađi stanovnik Gvantanama. Garanija su teretili da se borio za talibane i da je bio član terorističke ćelije Al Kaide u Londonu, uprkos tome što nikada nije bio ni u Avganistanu ni u Engleskoj, a zbog nedostatka dokaza pušten je sedam godina kasnije. Agoniju preostalih zatvorenika možda najbolje oslikava rečenica Šakera Amera, puštenog 2015. godine nakon što je 13 godina proveo u Gvantanamu bez optužnice:
„Gvantanamo se rukovodi samo jednim konceptom: kako uništiti ljudsko biće“.
