- Na današnji dan, 23. februara 532. godine vizantijski car Justinijan I naredio je izgradnju nove pravoslavne bazilike u Konstantinopolju, Hram Svete Mudrosti Božije.
Ova građevina, koja hiljadu godina bila hrišćanski hram pa onda pola milenijuma džamija a sada muzej, tokom cijelog svog postojanja ne prestaje da impresionira ljude. Divimo joj se iako već pola milenijuma ne služi kao pravoslavni hrišćanski hram. Divimo joj se jer je grandiozna, jer je akt arhitektonske revolucije, jer je model po kome su kasnije građene mnoge crkve, jer je živi dokaz veličanstvenosti pravoslavnog Romejskog carstva, jer je simbol nekih davnih vremena koja svi vole da idealizuju. Na mjestu na kome se danas nalazi Aja Sofija prvobitno se nalazila tzv. Velika crkva sagrađena sredinom IV vijeka, tako nazvana jer je bila najveća u Carigradu tog doba. Velika crkva je spaljena juna 404. godine, tokom velikih nemira u Konstantinopolju. Od te bogomolje ništa nije ostalo. Justinijan odlučuje da sagradi novu baziliku, grandiozniju ne samo od prethodnih koje su se nalazile na tom mjestu već i grandiozniju od svega do tada viđenog, i to ne samo u hrišćanskom svijetu već u svijetu uopšte. Mermer, stubovi i svi ostali materijali korišćeni pri gradnji dovoženi su iz svih krajeva imperije, koja se za vrijeme Justinijana protezala od juga Španije preko sjeverne Afrike i Italije pa sve do istočnih krajeva Mediterana koje obično povezujemo sa Vizantijom. Arhitektonski značaj ove građevine momentalno je priznat, a smatra se i da je promijenila istoriju arhitekture. Njen uticaj čak i na gradnju kasnijih otomanskih džamija je skoro pa fizički opipljiv, toliko je velik.
Sagrađena je za samo 5 godina i 10 mjeseci. Doduše, mozaici unutar ove monumentalne bogomolje završeni su tek za vrijeme Justinijanovog naslednika i sestrića Justina II.
Hram Svete Mudrosti Božije je bila najveći hram na svijetu u toku prvih hiljadu godina svog postojanja, i tek je gradnjom Seviljske katedrale 1520. godine prešla na drugo mjesto ove liste. Doduše, tada je već bila konvertovana u džamiju pa je upitno da li ju je seviljska bogomolja direktno srušila sa ove pozicije časti, ili se pak popela na upražnjeno mesto.
U toku svojih prvih hiljadu godina postojanja nije uvijek bila pravoslavna crkva. Kada su latinski krstaši zauzeli Carigrad 1204. godine i osnovali Latinsko carstvo, ovaj hram je postao rimokatolička katedrala. Tek se 1261. godine, kada su Grci povratili grad na Bosforu, vratio u okvire Pravoslavne crkve.
Kada je 1453. godine Carigrad konačno pao pod turskom najezdom, sultan Mehmed II dao je dozvolu svojoj vojsci da tri dana neometano hara i pljačka Carigrad. Mnoštvo naroda se sakrilo u Hram Svete Mudrosti Božije, a sveštenici su vršili službu do poslednjeg trenutka. Međutim, islamski ratnici su upali u hram i pobili stare, bolesne i ranjene. One koje nisu pobili — porobili su, a unutrašnjost devastirali. Na kraju je sultan ušao u hram i naredio da se momentalno pretvori u džamiju. Nakon rušenja Otomanskog carstva režim nove Republike Turske na čelu sa Kemalom Ataturkom ovu svetinju je proglasio za muzej, što je ona ostala do danas.
Latini su 1204. godine vandalizovali veliki broj unutrašnjih dekoracija, a mnogi zlatni mozaici su odnijeti u Veneciju. Ono što je ostalo, kao i ono što su Grci nakon oslobođanja grada obnovili, premalterisano je nakon dolaska Turaka. Premalterisano i srećom zaboravljeno pa tako i sačuvano. Otkriveno je ponovo u XIX vijeku kada je malter počeo da otpada, a sultan ostao nijem pred tom ljepotom i naredio da se nipošto ne dira.
Zidovi hrama svjedočili su 1054. godine događaju u kojem je kardinal Humber od Silve Kandide u ime rimskog pape pred okupljenim svijetom i sveštenstvom ekskomunicirao carigradskog patrijarha Mihaila I Kerularija, nakon čega je patrijarh izopštio i njega i papu. To se danas zove Veliki raskol, mada je to bio samo početak. Međutim, niko od prisutnih nije znao da je papa Lav IX umro tri mjeseca ranije, pa je sve to što se odigralo pravno i kanonski bilo ništavno.
- Na današnji dan, 23. februara 1443. godine rođen je mađarski kralj Matija Hunjadi, kod Srba poznat kao Matija Korvin.
Bio je sin Janoša Hunjadija, koga je naša narodna epika opjevala kao Sibinjanin Janka. Tokom vladavine uspješno je ratovao protiv Turaka i Habzburga. Obnovio je mađarsku državu poslije decenija anarhičnog stanja. Uspješno je reorganizovao zemlju – finansije, vojsku, pravosuđe i administraciju. U periodu njegove vladavine značajan procenat pripadnika vojnih formacija pod njegovom komandom, činili su Srbi. Pomagao je razvoj gradova, u Požunu (sada Bratislava) je osnovao univerzitet a 1472. godine i prvu štampariju. Korvin je od latinskog “Korvus” – gavran, pošto se predstava gavrana nalazila na njegovom ličnom grbu. Posjedovao je jednu od najvećih privatnih biblioteka svoga doba.
Matija Korvin, jedan od najmoćnijih i najbogatijih kraljeva u Evropi svog vremena, izabran je za ugarskog kralja 1458. godine. U to doba još nije bio navršio ni 15 godina. Bio je sin poznatog vojskovođe Janoša Hunjadija, koji se istaknuo u bitkama protiv Osmanlija. Izbor Matije za kralja održan je kod Budima. Velikaši su se sastali u budimskoj tvrđavi, dok se niže plemstvo okupilo na Rakoškom polju s druge strane Dunava (kod Pešte). Rakoško polje bilo je važno sastajalište ugarskog plemstva. Nalazilo se sjeveroistočno od Pešte, na udaljenosti nekoliko kilometara od grada. Pri izboru se dio ljudi skupio i na zaleđenom Dunavu iščekivao rezultate izbora. Matija je bio jedan od najomiljenijih ugarskih kraljeva, a na vlasti se oslanjao na srednje i niže plemstvo, sveštenstvo i gradove. Uspio je da slomi samovlašće ugarskih velikaša te je, nametanjem kraljevskog autoriteta, utemeljio centralističku monarhiju. Za učvršćenje kraljevske vlasti od velike su važnosti bile poreske reforme koje je sproveo i time povećao kraljevske prihode četiri do pet puta, što je omogućilo osnivanje stalne najamničke vojske. Osim što je imao velike prihode, Matija Korvin osvojio je i mnoge susjedne zemlje, djelove Austrije, Češke i Šleske i uzeo je i titulu kralja Češke. Posebna zasluga Matije Korvina je zaustavljanje napredovanja Turaka nakon pada Bosne. Naime, njegove snage su oslobodile Jajce i organizovao je Jajačku i Srebreničku banovinu kao štit od osmanlijskih prodora. Doba vladavine Matije Korvina ostalo je zapamćeno kao svojevrsno zlatno doba u istoriji ugarskog kraljevstva. Na svom dvoru okupio je vodeće humaniste i bio je zaštitnik umjetnosti.
