- Na današnji dan, 28. marta 1776. godine u Moskvi je osnovan Boljšoj teatar, veliki teatar opere i baleta, po ugledu na Petrograd, u kojem su od 40-ih godina XVIII vijeka izvođene operske predstave.
Svoj život jednog od najčuvenijih teatara svijeta počeo je kao privatna pozorišna kuća koju je osnovao knez Petar Urusov. Carica Katarina II je 28. marta 1776. godine dodijelila je knezu privilegiju da može u periodu od deset narednih godina da organizuje pozorišne predstave, maskarade, balove i druge javne zabave. Isprva, predstave su održavane u privatnim kućama, salonima i dvoranama, a već od 1780. godine uz dramske, prikazuju se i operske predstave. U vrijeme carske Rusije, Moskovski univerzitet ali i gimnazija pružali su dobro muzičko obrazovanje, a u istoriji ovog teatra odigrali su i ključnu ulogu u formiranju dramskog i operskog ansambla. Prva zgrada pozorišta podignuta je za manje od šest mjeseci nazvano Petrovski teatar, a svečano je otvoreno 1780. godine. Petrovski teatar je bio prva javna građevina takvih dimenzija i ljepote koja je izgrađena u Moskvi. Od 1806. godine Petrovski teatar dobija status carskog (imperatorskog) pozorišta. Nažalost, velelepna zgrada izgorjela je 1805. godine, a ansambl je opet počeo da nastupa u privatnim pozorištima. Danas postojeća zgrada počela je sa izgradnjom se 1820. godine. U blizini novog Velikog teatra, izgrađen je i Mali teatar. U to vrijeme, svi ruski teatri bili su pod carskim vlasništvom. Naziv “Boljšoj”, odnosno “Veliki” dobijala su pozorišta koja su bila namijenjena i za operu i za dramu, a Mali teatri bili su namijenjeni samo za izvođenje dramskih predstava. Moskovski Boljšoj bio je upravo to što mu i ime kaže – veliki, veći od svih do tada poznatih ruskih pozorišta, harmoničnog oblika, monumentalne gradnje, ali i raskošnog unutrašnjeg dekora. Ipak, istorija ovog pozorišta pamti još jedan veliki požar 1853. godine koji je prouzrokovao ogromnu štetu. Poslije još jedne obnove ponovo je otvoren.
U Rusiji, Boljšoj teatar upamtio je tri carska krunisanja – Aleksandra II, Aleksandra III i poslednjeg ruskog cara Nikolaja II Romanova. Poslije revolucije, Boljšoj teatru je oduzet imperatorski status, a 1919. godine mu je prijetilo i zatvaranje. Lenjin je čak želio da se Boljšoj teatar digne u vazduh. Ipak, zgrada je dobila novo značenje u novom dobu Rusije, jer je baš u njoj i proglašeno osnivanje Sovjetskog Saveza 1922. godine. Zgrada je godinama služila za komunističke priredbe. Lenjinova smrt upravo je saopštena javnosti sa pozornice ovog pozorišta. Staljin je takođe volio da posjećuje Boljšoj, ali nikada nije sjedio u carskoj loži već na galeriji, zaklonjen, kako bi se štitio od atentata. Tokom Drugog svjetskog rata, Boljšoj je pretrpio nova oštećenja u nacističkom bombardovanju 1941. godine. Prva predstava u ratu, poslije evakuacije održana je 1943. godine a prva značajnija obnova povodom proslave 200 godina pozorišta. Poslednja obnova, koja je trajala šest godina završena je 2011. godine. U ovoj rekonstrukciji su obnovljeni carski simboli, postavljene svilene tapiserije, a uvedena je i najmodernija tehnologija.
Boljšoj teatar je jedan od simbola i carske ali i moderne Rusije. Sinonim je za vrhunske predstave, prije svega opere i baleta koje su pronijele slavu ovog veličanstvenog pozorišta svijetom. Ovo pozorište preživjelo je mnoge teške trenutke, dijeleći sudbinu ruskog naroda, kome je i u najtežim trenucima upravo ono davalo i utjehu i bijeg od sumornog svakodnevnog života. Boljšoj je i danas za Ruse, ali i za mnogobrojne posjetioce iz svijeta, više od pozorišta, on je doživljaj koji se pamti čitavog života.
- Na današnji dan, 28. marta 1942. godine u pomorskoj bazi Sen Nazar u Francuskoj, skrovištu njemačkih ratnih brodova i podmornica koji su napadali savezničke konvoje na Atlantiku, izvedena je najuspješnija saveznička diverzantska akcija u Drugom svjetskom ratu. Saveznici su neopaženo dovukli stari razarač, pun eksploziva s tempiranim mehanizmom za paljenje, i u snažnoj eksploziji uništena su sva lučka postrojenja i oštećen bojni brod “Admiral Tirpic”. Luka u Sen Nazaru ostala je neupotrebljiva za vojne svrhe do kraja rata.
Maja 1941. godine britanska Kraljevska mornarica u tajnoj akciji zarobljava njemačku podmornicu U-110 i gotovo najveću tajnu Drugoga svjetskog rata, mašinu za kriptovanje poruka Enigma i knjižicu s kodovima. Britanci su posjedovali jednu Enigmu koju su dobili od poljskih obavještajaca, ali su joj nedostajali neki djelovi. Enigma je elektromehanička mašina za koji su Njemci mislili da ga je nemoguće dešifrovati. Posjedovanje Enigme smanjilo je savezničke gubitke i dalo im prednost u bitki za Atlantik kao i u nekim drugim bitkama.
Njemačka podmornica U-110 porinuta je 1940. godine. Kapetan je proslavljeni i visoko odlikovani Fritz-Julius Lemp. Prilikom napada na saveznički konvoj, U-110 potapa dva transportna broda, ali britanska korveta Aubretia otkriva je sonarom. Britanci je tada napadaju dubinskim bombama i oštećuju je. Zbog straha od potapanja U-110 izranja, a kapetan naređuje napuštanje broda. Prilikom izlaska posade iz podmornice britanski brodovi otvaraju vatru misleći da posada planira da upotrijebi površinski 105 milimetarski top. Kada su shvatili da posada pokušava da se preda prekidaju vatru. Lemp u strahu od potapanja naređuje operateru Enigme, koji u žurbi nije uspio da uništi kodove i mašinu, da napusti bojno mjesto i da izađe na površinu. Tada do njih dolaze britanski mornari. Kapetan Lemp uočava da podmornica ipak ne tone i pokušava da otpliva nazad do podmornice, ali više nikad nije viđen. Pretpostavlja se da su ga ubili britanski mornari dok je plivao do podmornice, samo to nikada nije potvrđeno. Britanci ulaze u podmornicu i uzimaju sve što im može poslužiti, uključujući i Enigmu i knjižicu s kodovima. Podmornica je potonula sledeći dan kada su Britanci pokušali da je odvuku do luke. Kada njemačka komanda saznaje za potapanje odlučuje da nastavi s kodiranjem preko Enigme jer su pretpostavljali da je mašina potonula zajedno s podmornicom. Pronađeni materijal odnesen je u centar za dešifrovanje u Engleskoj. Britanci uspijevaju da dešifruju kodove i otkrivaju lokacije ruta njemačkih podmornica, kao i ostale informacije. S tim saznanjima saveznički konvoji tokom 1941. godine uspješnije zaobilaze njemačke podmornice. Gubici transportnih brodova u toj godini opadaju za dvije trećine. Saveznici dobijaju prednost na Atlantiku i sve više namirnica stiže u Evropu. Znanje probijanja šifri koje su Saveznici stekli pomaže im i u drugim bitkama, kao u Africi, gdje su pomoću razbijanja kodova Saveznici otkrivali lokacije njemačkih konvoja za snabdijevanje. Takođe, prilikom iskrcavanja na Normandiju otkrivena je tačna lokacija i broj njemačkih vojnika. Razbijanje neprijateljskih kodova odvija se tokom cijelog rata, ali zarobljavanje Enigme 1941. godine jedno je od najvažnijih uspjeha.
