- Na današnji dan, 4. januara 1485. godine gospodar Zete Ivan Crnojević, nakon prenošenja sjedišta Zetske mitropolije s riječkog grada Oboda na Cetinje, izdao je Cetinjskom manastiru, izgrađenom istovremeno kad i crkva posvećena rođenju Bogorodice, osnivačku povelju u kojoj piše: «I ogradih hram u mjestu zvanom Cetinje, i nazvah ga Mitropolijom zetskom, ako ugodno bude milostivoj gospođi (Bogorodici). I tu postavih mitropolita kir Visariona da vlada svim, i poslije njega njegovi nasljednici«.
U ratu 1476. god. Ivan je izgubio znatne oblasti. Poslije dvije godine Turci su uzeli njegov Žabljak i više ga nijesu napuštali. Pritisnut od Turaka, Ivan se morao povući iz zemlje. Lutao je Italijom. Obećao je, ako se srećno vrati u zemlju, da će sagraditi manastir Bogorodici u slavu. Svoj zavjet je ispunio čim se pojavio u Crnoj Gori 1481. godine. Pošto je malo sredio prilike, pregao je da izgradi na Cetinju manastir. Radovi su bili već uveliko u toku 1483. godine… Manastir je završen najdalje do avgusta 1484, kad je Ivan mogao da stavi kameni natpis: ” V ime Roždestva ti presveta Bogorodice, szidah si sveti hram tvoj v leto 6992 (1483/84)”. Početkom januara 1485. godine izdao je manastiru povelju, kojom mu poklanja mnoga dobra za izdržavanje. Tu je, zatim, smjestio Zetsku mitropoliju, a u Cetinje je prenio i svoj dvor.
Podizanjem dvorca i manastira pod Orlovim kršem, Ivan Crnojević osniva takav centar koji će, u uslovima terenske nepristupačnosti i borbenog raspoloženja okolnog stanovništva, postati žarište slobodoljubivih ideja, koje se neće gasiti čak ni onda kada Turci, u svojim najezdama, uspiju da ga spale i poruše… No, bez obzira na to koji su uslovi i kakvi motivi doveli do podizanja Cetinjskog manastira, ovo djelo spada među najvažnije poduhvate u istoriji Crne Gore. Jer Cetinjski manastir je kroz nekoliko vijekova nadahnjivao i duhovno krijepio Crnogorce, ulivao im onu duhovnu snagu bez koje, u onako surovim uslovima života, tako reći na golom kamenu, a pri tom u neprestanoj borbi s Turcima, ne bi mogli istrajati.”
Ivan Crnojević je 4. Januara 1485. godine izdao manastiru osnivačku povelju kojom je novu zadužbinu obdario posjedima i prihodima, “vrlo skromnim doduše, jer su i njegove mogućnosti bile male”. Osnivačkom poveljom, u sporazumu s ondašnjim mitropolitom zetskim Visarionom, Ivan je odredio da “sveštenejši otci arhijereji” sa svom “bratijom” moraju održavati “opštežitije” bez obzira na visinu manastirskih prihoda i da niko ne smije “ništa stezati ni u svoju kjeliju držati”. Za narušitelja ovih principa, uz kazne i progonstva, predviđao se i progon iz manastirske zajednice.
- Na današnji dan, 4. januara 1494. godine iz štamparije na Obodu, koju je osnovao Đurađ Crnojević, izašli su prvi primjerci Oktoiha prvoglasnika, prve ćirilične knjige kod Južnih Slovena. Iz te su štamparije izašle još četiri knjige: Oktoih petoglasnik, Psaltir, Trebnik (molitvenik) i Četvorojevanđelje. Glavni štampar, u toj prvoj državnoj štampariji na svijetu, bio je jeromonah Makarije, koga smatraju rodonačelnikom južnoslovenskog štamparstva.
Pretpostavlja se da je štamparsku vještinu učio u Veneciji. Njegovi đaci bili su Božidar Vuković Podgoričanin i njegov sin Vićenco Vuković, koji su nastavili štamparsku djelatnost u Veneciji.
Makarije je na kraju pogovora Oktoiha zapisao da je knjiga završena 4. januara 1494. godine. Inicijator štampanja Oktoiha, što se vidi iz kolofona, je Đurađ Crnojević, koji se na čelu Crne Gore nalazio od smrti svoga oca, 1490. godine do 1496. godine.
U predgovoru i kolofonu Oktoiha prvoglasnika Đurađ govori ustima svoga štampara i rukodjelnika Makarija, da ga i na štampanje te knjige nagoni ljubav prema crkvi i tuga zbog velike pustoši koju su Turci nanijeli, pored ostalog, upravo manastirskim, crkvenim bibliotekama.
„Vidjevši… crkve bez svetih knjiga što su ih agarenska čeda usljed grijehova naših razgrabila i pocijepala, uz revnovnah uz pomoć svetog Duha i sastavih forme na kojima za godinu dana osmorica ljudi izradiše Oktoih prva četiri glasa, na slavoslov Bogu ukrepitelju našem“… Crna Gora je ostala bez knjiga i Đurađ Crnojević koristi pronalazak štampe da taj nedostatak u posljednjem času državne samostalnosti bar donekle otkloni.
Đurađ Crnojević je bio obrazovan čovek i ljubitelj knjige, svjestan da knjiga ima večni smisao i značaj. Izum tehnike, štampariju za pečatanje knjiga podario je svome narodu kao nastavljač i naslednik slavnih prethodnika.
Najverovatnije je Cetinjski manastir tek sredinom 1492. godine postao stjecište štamparskih majstora. Pojava štamparije u poslednjoj slobodnoj državi na Balkanu koja je odoljela Turskoj najezdi, štampanje pravoslavnih bogoslužbenih knjiga i njihova distribucija u okolne krajeve, ukazuje na želju da se doprinese očuvanju nacionalne i vjerske svijesti porobljenih naroda.
