Dana 15. novembra 2021. navršava se 12 godina od upokojenja Patrijarha srpskog Pavla. U sećanje na 44. poglavara SPC, čoveka svetog života koga je kroz prestonicu Srbije, sa ljubavlju i poštovanjem, ispratilo preko milion ljudi u dostojanstvenoj tišini, podsećamo na emisiju Reč pastira, 15. novembra 2021, u 10 č – reč protosinđela Serafima (Petkovića) na temu „Kakvi su nam uzori, takva su nam deca“, i emisiju „Zbor zborila gospoda hrišćanska“ istog dana od 21 č – Episkop Atanasije (Rakita) na temu „Patrijarh Pavle – ikona Hristova i svetosavski obrazac episkopstva“.
Patrijarh srpski Pavle upokojio se 15. novembra 2009. godine na Vojno-medicinskoj akademiji u Beogradu, u snu, nakon primanja Svetog Pričešća, u 10.45 časova, tek što je u većini pravoslavnih srpskih hramova završena Sveta Liturgija. Napustio je ovaj svet u 96. godini.
Zvona beogradske Saborne crkve objavila su tužnu vest, dobivši zatim odjek u zvonima svih pravoslavnih hramova Srbije, Republike Srpske, Crne Gore… Zvon koji se pronosio našim podnebesjem projavio je i uzdigao u nebo istinsku tugu naroda zbog rastanka sa voljenim Patrijarhom, poput dece koja se rastaju od oca. U Srbiji je zavladala velika tišina, koja je ovu tugu ponela sa dostojanstvom i ponosom. Vest o upokojenju Patrijarha Pavla objavio je, sada počivši, Mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije, saznavši za nju nakon osveštavanja temelja nove crkve: „Baš kad smo mi polagali kamen temeljac ovome svetom hramu, njega je Bog primio u Svoje naručje. Jutros ga je naš otac Metodije pričestio i njegovo sveto hristoljubivo srce prestalo je da kuca. Neka mu Gospod podari Carstvo nebesko…“ – rekao je tog 15. novembra.
Zaupokojene Arhijerejske Liturgije služene su od 16. do 18. novembra 2009. godine, u Sabornoj crkvi, kraj odra blaženopočivšeg Patrijarha. Tokom ova tri dana na svakih sat vremena služeni su pomeni Njegovoj Svetosti i čitana Jevanđelja.
Tokom tih dana hiljade ljudi su spontano priticale u beogradsku Sabornu crkvu, u neprekidnoj koloni, danju i noću, u miru i tišini, kako bi celivali sveto telo i oprostili se sa voljenim Patrijarhom.
Dana 19. novembra, kada se u crkvenom kalendaru slavi spomen na Sv. Pavla Ispovednika, sahranjen je 44. poglavar Srpske Pravoslavne Crkve, Njegova Svetost Patrijarh srpski g. Pavle u Manastiru Rakovici. U ispraćaju su učestvovali predstavnici svih pomesnih Pravoslavnih Crkava. U beogradskoj Sabornoj crkvi, nad odrom Patrijarha Pavla služena je Sv. zaupokojena arhijerejska Liturgija, kojom je načalstvovao Njegova Svetost Vaseljenski patrijarh Vartolomej, uz sasluženje Mitropolita crnogorsko-primorskog Amfilohija i svih arhijereja Srpske Pravoslavne Crkve, kao i poglavare ostalih pravoslavnih crkava. Saborna crkva bila je do kraja ispunjena državnim i crkvenim delegacijama iz zemlje i inostranstva, kraljevskom porodicom Karađorđević, članovima Krunskog saveta, brojnim monaštvom i sveštenstvom, zbog čega je na hiljade vernika ostalo ispred Saborne crkve, gde je Liturgija prenošena putem razglasa.
Svečana litija, koja je pratila telo Svjatjejšeg Patrijarha, krenula je put Hrama Sv. Save, zatim ka Manastiru Rakovica, predvođena crkvenim velikodostojnicima. Na stotine hiljada, a pojedini mediji su izvestili da je bilo i preko milion ljudi, u najvećoj tišini i dostojanstvu, molitveno je pratilo svog Prvojerarha poslednji put kroz srpsku prestonicu, a centralne gradske ulice bile su preispunjene narodom koji je odavao poštu svome Patrijarhu, ocu i svetitelju. Beograd i Srbija nikada u svojoj istoriji nisu doživeli ovako nešto. Bio je to najmasovniji i najtiši ispraćaj u istoriji srpskog naroda. Počelo je kao ispraćaj zemnih ostataka 44. poglavara SPC, a zatim je vaskrsnom snagom uzraslo u istinsko proslavljenje svetog čoveka. Tišina je bila duboka i potresna, a tuga se preobražavala u radost, kakva je moguća jedino sa Hristom i svetima. Večnost se projavila kroz vreme, sabrani narod postao je hristolik, pročišćene duše.
Više na: Saborna crkva (foto i tekst)
***
Životopis
Njegova svetost arhiepiskop pećki mitropolit beogradsko-karlovački i patrijarh srpski Pavle (svetovno Gojko Stojčević) rođen je 11. septembra 1914. godine u selu Kućanci, srez Donji Miholjac (tada u Austrougarskoj, a sada u Hrvatskoj) u zemljoradničkoj porodici.
Gimnaziju je završio u Beogradu, šestorazrednu Bogosloviju u Sarajevu, a Bogoslovski fakultet u Beogradu.
Rano je ostao bez roditelja – otac je otišao da radi u SAD, tamo je dobio tuberkulozu i “vratio se kući da umre” kad su dečaku bile tri godine, ubrzo mu je umrla i majka. Odgajila ga je tetka. Uvidevši da je dete „vrlo slabačko”, poštedela ga je teških poslova i omogućila mu da se školuje: iako je mali Gojko bio sklon „predmetima gde ne mora da memoriše, kao što su matematika i fizika”, iako je iz veronauke imao dvojku, uticaj rodbine je prevagnuo i njegov konačan izbor bio je bogoslovija.
Posle završene niže gimnazije u Tuzli (1925-1929) i bogoslovije u Sarajevu (1930-1936) došao je u Beograd gde je upisao Bogoslovski fakultet.
Tu je vanredno završio preostale razrede gimnazije da bi mogao uporedo da upiše i Medicinski fakultet. Na Medicinskom fakultetu je stigao do druge godine studija, a Bogoslovski je završio i tu ga zatiče Drugi svetski rat.
Da bi se izdržavao radio je na beogradskim građevinama, što mu nije odgovaralo zbog slabog zdravlja. Na poziv svog školskog druga Jeliseja Popovića odlazi u ovčarsko-kablarske manastire gde je proveo ostatak rata i gde počinje svoj monaški život.
Prvo je bio u manastiru Svete Trojice u Ovčaru a potom veroučitelj deci izbeglica u Banji Koviljači. Tada se teško razboleo „na plućima” i lekari su verovali da je to tuberkuloza predviđajući mu još tri meseca života. Izvesno vreme proveo je u manastiru Vujan gde se izlečio i u znak zahvalnosti je izrezbario jedan drveni krst i poklonio ga manastiru. Zamonašen je u manastiru Blagoveštenju 1946. godine, kada je unapređen u čin jerođakona.
Od 1949. do 1955. bio je sabrat u manastiru Rača. Školsku godinu 1950/51. proveo je kao učitelj zamenik u prizrenskoj Bogosloviji sv. Kirila i Metodija. U čin jeromonaha unapređen je 1954, protosinđel je postao 1954, a arhimandrit 1957. Od 1955. do 1957. godine bio je na postdiplomskim studijama na Bogoslovskom fakuletu u Atini.
Izabran je za episkopa raško-prizrenskog 29. maja 1957. godine, a posvećen je 21. septembra 1957. godine, u beogradskoj Sabornoj crkvi. Čin posvećenja obavio je patrijarh srpski Vikentije. Za episkopa raško-prizrenskog ustoličen je 13. oktobra 1957. godine, u prizrenskoj Sabornoj crkvi.
U Eparhiji raško-prizrenskoj gradio je nove crkve, obnavljao stare i porušene, posvećivao i monašio nove sveštenike i monahe. Starao se o Prizrenskoj bogosloviji, gde je povremeno držao i predavanja iz crkvenog pevanja i crkvenoslovenskog jezika.
Često je putovao, obilazio svoju eparhiju i služio u svim mestima. Sa kosovskim egzodusom, prizrenska Bogoslovija sv. Kirila i Metodija je privremeno premeštena u Niš, a sedište Raško-prizrenske eparhije iz Peći u manastir Gračanicu.
Kao episkop raško-prizrenski svedočio je u Ujedinjenim nacijama pred mnogobrojnim državnicima, o stradanju srpskog naroda na Kosovu i Metohiji.
Bavio se i naučnim radom. Objavio je monografiju o manastiru Deviču, „Devič, manastir Svetog Joanikija Devičkog” (1989, drugo izdanje 1997).
U Glasniku Srpske pravoslavne crkve, od 1972. godine objavljuje studije iz Liturgike u obliku pitanja i odgovora, od kojih je nastalo trotomno delo „Da nam budu jasnija neka pitanja naše vere I, II, III” (1998).
Priređuje dopunjeno izdanje „Srbljaka”, koje je Sinod Srpske pravoslavne crkve izdao 1986. godine. Takođe, priređuje „Hristijanskije prazniki” od M. Skabalanoviča.
Autor je i izdanja „Trebnika”, „Molitvenika”, „Dopolniteljnog trebnika”, „Velikog tipika” i drugih bogoslužbenih knjiga u izdanju Sinoda. „Pitanja i odgovori čtecu pred preoizvodstvom” objavljuje 1988. godine, a „Molitve i molbe” 1990.
Zaslugom patrijarha Pavla umnožen je u 300 primeraka „Oktoih” iz štamparije Đurđa Crnojevića.
Patrijarh Pavle dugo godina je bio predsednik Komisije Svetog arhijerejskog sinoda za prevod Novog zaveta, čiji je prvi prevod, koji je crkva odobrila, objavljen 1984. godine, a ispravljeno izdanje tog prevoda 1990. godine.
Isto tako, bio je predsednik Liturgičke komisije pri Svetom arhijerejskom sinodu, koji je pripremio i štampao „Službenik” na srpskom jeziku.
Od kada je postao srpski patrijarh, obnovljeno je i osnovano više eparhija. Obnovljena je Bogoslovija na Cetinju 1992. godine. Otvorena je 1994. godine Duhovna akademija Svetog Vasilija Ostroškog u Foči i Bogoslovija u Kragujevcu 1997. godine, kao odsek Bogoslovije Svetog Save u Beogradu.
Osnovana je i Informativna služba Srpske pravoslavne crkve.
U Beogradu je 1993. godine počela da radi Akademija Srpske pravoslavne crkve za umetnosti i konservaciju, sa nekoliko odseka (ikonopis, freskopis, konzervacija).
Godine 2002. nastava veronauke je vraćena u škole, kao i Bogoslovski fakultet u okvire Beogradskog univerziteta iz koga su ga komunističke vlasti izbacile 1952. godine.
Imajući u vidu zasluge patrijarha srpskog Pavla na naučnom bogoslovskom polju, Bogoslovski fakultet Srpske pravoslavne crkve u Beogradu, dodelio mu je 1988. godine zvanje počasnog doktora bogoslovlja.
Srpski patrijarh postao je 1990. godine, kada je na tom mestu nasledio patrijarha Germana. Bio je 44. patrijarh Srpske Pravoslavne Crkve.
(izvor: pouke.org)
Izvor: Radio Slovo ljubve
