Na dan kada naša Sveta crkva proslavlja Svetu prepodobnomučenicu Fevroniju, 8. jula 2025. godine, u Sabornom hramu Hristovog Vaskrsenja u Podgorici odslužena je Sveta liturgija, kojom je predstojao protojerej-stavrofor Dalibor Milaković.
Prepodobna mučenica Fevronija bila je ćerka senatora Prosfora iz Rima. Rođena je i živjela u Rimu, u vrijeme cara Dioklecijana. Tamošnji eparh Antim je hteo da oženi sina Lisimaha sa lijepom kćerkom senatora Prosfora. Da bi izbjegla taj brak djevojka se zamonašila na istoku, u zemlji Asirskoj, u manastiru, gde je njena tetka, Vriena, bila igumanija. Sveta Fevronija je mučenički postradala 310. godine.
Nakon osveštanog slavskog kolača i koljiva prinijetih u čast i slavu Svete prepodobnomučenice Fevronije sabranima se u ovome Svetome Hramu obratio se protojerej-stavrofor Dalibor Milaković.
Ovrnuvši se na žitije Svete Fevronije, o. Dalibor je kazao da su, uprkos njenom kratkom zemaljskom životu od 20 godina, njena djela bila veličanstvena te da se njena slava pred Bogom i dalje umnožava i uzrasta čak i 1.700 godina nakon njenog mučeništva. Istakavši da ne postoji veći blagoslov nego stradati i položiti život svoj za Hrista, kao što je učinila Sveta Fevronija, prota je kazao da jedan dan njenog života prevazilazi našu cjelokupnu zemaljsku egzistenciju.
Po njegovim riječima čudo Božjeg promisla je to što se lobanja Svete Fevronije nalazi u riznici pogoričkog Sabornog hrama Hristovog Vaskrsenja, što vjernom narodu omogućava da se poklone njenim moštima, da ih cjelivaju i pred njima uznesu svoje molitve.
U nastavku besjede, o. Dalibor je podsjetio da se u podgoričkom Sabornom hramu, uz mošti Svete Fevronije, čuvaju i mošti Svetog Teodora Stratilata i da su mošti ovih Božijih ugodnika ranije bili smještene u starom podgoričkom Manastiru Svetog apostola i jevanđelista Marka koji se nalazio na Draču – Drpe Mandića. Takođe, izrazio je nadu da će se ovaj manastir obnoviti, ako nas kao narod Bog toga udostoji, i da će mošti Svete prepodobnomučenice Fevronije i Svetog Teodora Stratilata ponovo biti vraćene u njega.
Protojerej-stavrofor Dalibor Milaković je ukazao na važnost osvećivanja duše i tijela, kako bi postali dom Duha Svetoga, baš kao što je tokom svog zemnog života to činila i Sveta prepodobnomučenica Fevronija. Sledujući primjeru Svete Fevronije, kako je kazao, u životu svakog hrišćanina prosijaće život pun blagodati Božije. Revnujući za Carstvo nebesko kao i Sveta Fevronija, otac je irazio duboku nadu da će njene svete mošti biti snaga i učitelj djevojkama i omladini grada Podgorice.
Pretpostavlja se da je lobanju Svete Fevronije iz Carigrada u Srbiju, tokom jednog od svoja dva putovanja na Istok, donio Sveti Sava i da ju je prilikom osnivanja Manastira Svetog Marka jevanđelista u Podgorici, gradu rođenja njegovog oca Stefana Nemanje, priložio zajedno sa moštima velikomučenika Teodora Stratilata. Sveta obitelj je čuvala mošti do dolaska Turaka i tada se na mjesto porušenog manastira uselila muslimanska porodica Đečević. Oni su vjerno čuvali ove svetinje do 1900. godine kada su ih predali Cetinjskom manastiru. Smatrajući da je lobanja svetiteljke „zanemarena“ od cetinjske obitelji, koja pored kivota Svetog Petra Cetinjskog ima desnicu Jovana Preteče i dio Časnoga krsta, tadašnji iguman manastira otac Luka (Anić) 1998. godine je prilikom monašenja sestre Fevronije, u manastir Ždrebaonik, donio stari, srebrni, lijepo iskovani kivot sa lobanjom mučenice i ostavio je sestrinstvu na čuvanje.
Da bismo bili svjesni kakav imamo blagoslov i pokroviteljstvo, kojeg nas je udostojila predajući svoju svetu glavu našem narodu na čuvanje, moramo se vratiti njenom žitiju. Tamo se navodi da nisibijski episkop, iako imajući veliko molitveno usrđe prema ovoj svetiteljki, nije mogao dobiti ni djelić njenih moštiju bez usrdnog moljenja njene igumanije, kada je dozvolila da se jedan njen zub prenese u njen novosagrađeni hram. Stoga ne smijemo zaboraviti na blagoslov koji imamo čuvajući njenu svetu glavu – krunu njenog stradanja.
Tekst, foto: Boris Musić
