Četvrti dan manifestacije Trg od ćirilice posvećen je mentalnom i biološkom genocidu nad srpskim narodom na kanonskoj teritoriji Srpske Pravoslavne Crkve.
Na samom početku večeri, prisutne je pozdravio i blagoslovio otac Zoran Miljanić, koji je dao uvod ovoj večeri, govoreći o pojmu žrtve i definicije mentalnog genocida.
“Kada žrtva uđe u terminologiju političku, onda ona na neki način postaje instrumentom ostvarenja nekih drugih ciljeva, a ne da se prikaže žrtva kao takva. U tom slučaju pojam žrtve može postati manipulativan i na kraju može postati zločinački.”
Podsjećajući na broj srpskih žrtava koje su stradale na raznim stratištima SPC, otac Zoran, podsjetio je sve da je upravo Crkva ta, koja čuva sjećanje na ove žrtve u liturgiji, kanonizujući ih, i na taj način ih je otrgla iz zaborava.
Gostujući izlagači ove večeri bili su Goran Kiković, istoričar i publicista, Nikola Ožegović, istoričar i pravoslavni teolog i Živojin Rakočević, predsjednik udruženja novinara Srbije.
Tokom svog predavanja, gospodin Kiković, posebnu pažnju posvetio je žrtvama Plava i Velike, ističući da se o ovom zločinu ćutalo sve do 2014. godine, kada je organizovan prvi okrugli sto koji se bavio ovim žrtvama.
“Jugoslovenski komunisti poslije 1945. godine su zabranjivali da se javno priča o zločinima nad Srbima, jer je to navodno narušavalo bratstvo i jedinstvo. Zločini u Velici 1944. godine bila je tema o kojoj se govorilo sa šapatom. A tek o Plavskom logoru nije se moglo pričati na glas nikako, a kamo li pisati.”
On je govorio i o tome kog su uzrasta bila djeca koja su umorena u ovom logoru, kao i o tome da zločinci nikada nisu osuđeni.
Potom je riječ pripala gospodinu Ožegović, koji je svoje predavanje bazirao na srpskim žrtvama na teritoriji Nezavisne države Hrvatske tokom Drugog svjetskog rata.
Gospodin Ožegović napravio je jednu paralelu sa muzejom žrtava u Jad Vašemu, koji su pokušali da prisutnima pojam antisemitizma prikažu kroz istoriju, tj. sve do Antike, gdje sježu prve ideje antisemitizma.
“Tragajući za korenima genocida nad Srbima, treba otići daleko u prošlost, upravo u Srednji vijek.”
Uvaženi gost, istakao je da upravo zbog prikrivanja istine i privremenog zaborava, broj žrtava u NDH nikada nije preciziran, a potom je iznio niz izvora samih fašista koji govore o broju žrtava, još za vrijeme rata.
“Istorijska nauka mora da se bavi pitanjem genocida. Mora da istražuje uzroke i da shvati da je ova tema genocida nad srpskim narodom jedna od ključnih tema naše istorije.”
Poslednji među govornicima, Živojin Rakočević, sumirao je u svom predavanju sve što je do sada rečeno, a kao žitelj Kosova, osvrnuo se i na pogrome koji su se dešavali, i koji i dalje traju, na teritoriji Kosova i Metohije.
Posebnu pažnju, gospodin Rakočević posvetio je dvojici ljudi koji su pojam genocida istrgli iz zaborava, a to su blaženih uspomena Mitropolit Amfilohije i episkop Atanasije.
Njih dvojica su tu žrtvu učinili žrtavom nade, i u njihovom radu osjeća se optimizam.
“Prvi je Vladika Atanasije i njegova knjiga “Od Kosova do Jadovna”. To je najznačajniji srpski putnik od Kosova do Jadovna. Drugi je naravno Mitropolit Amfilohije, koji je svoju životnu misiju zasnovao na tri tačke: Kosovo, Crna Gora, Jasenovac.”
Kako prevazići genocid? Ključno je pitanje za sve nas!
Genocid se prevazilazi zavjetom. Kosovskim zavjetom. A upravo se taj Kosovski zavjet ostvaruje u rečenici koju je ne tako davno rekao vladika Atanasije. Kosovski zavjet je samo ispovjedanje našeg hrišćanskog, pravoslavnog identiteta.
Zaključak ove večeri kulminirao je u poslednjih par rečenica godina Rakočevića.
“Može se sa loših istorijskih procesa drugog trajanja, preći na dobre istorijske procese dugog trajanja? Na njih će davati odgovor u budućnosti, svako ko bude mogao da živi u Jasenovcu bez loših istorijskih procesa drugog trajanja, preći na dobre istorijske procese dugog trajanja mržnje.”
Jovica Vukasović
