U Vladičanskom dvoru u Mostaru, u četvrtak 9. maja 2013. godine, potpisan je ugovor o izgradnji spemen Crkve Vaskrsenja Hristovog u Prebilovcima. U ime investitora, Eparhije zahumsko-hercegovačke i primorske, ugovor su potpisali Njegovo preosveštenstvo Episkop zahumsko-hercegovački i primorski g. Grigorije i nadležni paroh čapljinski jerej Danilo Boro, dok je u ime izvođača radova ugovor potpisao direktor firme Gemaks Vanja Pešut. Prema potpisanom ugovoru vrijednost radova, bez pdv-a, iznosila je 1.076.794.70 KM dok će, kako je tada zabilježio zavičajni portal, dinamika radova zavisiti od priliva sredstava donatora i vjerujućih Srba.
Neimari na izgradnji hrama bili su Boško Šipovac, Mladen Žerajić, Milovan Stanić Siniša Kuzman, Radoje Gaćina, Mihajlo Mučibabić i Slobodan Fržović. Osmog avgusta 2015. godine hram je svještao, uz sasluženje 20 vladika i 200 sveštenika, Patrijarh srpski g. Irinej.
Podsjetimo da je na početku 2010. godine, o Božiću završen projekat obnove, u ratu porušenog, hrama posvećenog Saboru srpskih svetitelja i prebilovačkih mučenika u čijoj kripti su bili posmrtni ostaci žrtava iz Drugog svjetskog rata . Njegov autor bio je dr Predrag Ristić, arhiktekta iza kojeg se nalazi više poznatih hramova među kojima je, pored ostalih, Hercegovačka Gračanica. Obnovu minirane crkve nad njenim kraterom, autor je ponudio, kako je rekao u razgovoru za Prebilovce – selo na internetu kao slikostojiteljku arhitekture kompleksa Crkve Vaskresenja sa Crkvom Svetog Groba u Jerusalimu. Naravno nije riječ o bukvalnoj kopiji, već novom projektu kojim se duh i atmosfera Jerusalimskog hrama prenjela u Prebilovce, iznad postojećeg kratera porušene crkve i uništenog groba nevino postradalih žrtava u Drugom svjetskom ratu.”
Kanonizovane težake prebilovačke, njihovu djecu i žene na fresci impresivnih dimenzija u paraklisu hrama živopisao je protomajstor Aleksandar Živadinović. Sa freske dimenzija 6 h 5 metara posjetiocima hrama živopisac je približio 59 likova, starijih žena, djevojaka, ljudi različite starosne dobi, djece koji su krajem devetaestog i do prve polovine dvadesetog vijeka živjeli u Prebilovcima. Uz svete Prebilovčane nalaze se u paraklisu freske svetitelja koji su, uglavnom, bili njihova krsna slava, Sveti Nikola i Sveti Jovan. Na podu u centralnom dijelu hrama je simbol sunca ispod kojeg je kosturnica sa pronađenim ostacima mučenika. Naos, u poređenju sa drugim hramovima, na zidovima nema freske. ”Od podovo do svodova” u prizemlju i na spratu nepregledne su kolone hiljade imena – da se ne zaboravi.
Nemjerljiv doprinos u aktivnostima vezanih za hram dalo je Srpsko nacionalno društvo ”Prebilovci” iz Beograda osnovano u martu 2006. godine. Društvo je iniciralo izradu projekta budućeg hrama. U maju 2007. godine, uz blagoslov vladike zahumsko-hercegovačkog i primorskog g. Grigorija počelo je istraživanje terena na kojem je bio hram. Radovi su povjereni Zavodu za zaštitu spomenika kulture iz Banja Luke a njima je rukovodio arheolog Aleksandar Ratković iz Trebinja. Srpsko nacionalno društvo ”Prebilovci” svojim aktivnostima i finansijskom podrškom značajno je doprinjelo u realizaciji istraživačkih radova. Pronađena je gotovo simbolična količina posmrtnih ostataka 4.000 žrtava eshumiranimh iz 13 hercegovačkih jama. Krenulo se u SND i sa obnovom porušene škole „Kralj Milutin“ u kojoj su pohranjeni ostaci ostataka žrtava do sahrane 8. avgusta 2015. godine. Tada će nekadašnja školska zgrada postati Duhovni i kulturni cenar „Sveti kralj Milutin“.
Njegova svetost Patrijarh srpski Irinej osvještao je obnovljeni Hram Vaskrsenja Hristovog. Sasluživalo je 20 vladika i 200 sveštenika. Prethodno od Doma kulture u centru sela išla je litija sa ostacima ostataka moštiju pronađenih u ruševinama 1992. godine dinamitom, minama i bombama razrušenog hrama. U porti hrama Njegova svetost dočekao je litiju koja je donijela ostatke moštiju Svetih prebilovačkih mučenika iz Doma kulture gdje su bile smještene, nakon istraživanja ruševina hrama. Simbolično uzeo je mali kivot sa moštima koji je u litiji nošen tri puta oko hrama, u kojem je obavljeno pohranjivanje moštiju mučenika koje je te 2015. godine Sveti arhijerejski sabor SPC kanonizovao.
Vaskrsli su Prebilovci. Postali su sveto mjesto.
Izvor: Prebilovci / TOP portal
Foto: Eparhija ZHiP
