Mati Teoktista – Božur
A vidite onaj cvet-božur. Oni kažu to je mak, a mi na Kosovu i Metohiji kažemo da je Božur. Kad ga uzete u ruku i raširite latice dobijete orginal krst, i samo kad uzmete u ruku list po list, ono krv kaplje.
“Od Mati treba što što više čuti i zapisati, trebaće nekad za njeno žitije. On je Sveta žena“-blaženopočivši Mitropolit Amfilohije.
Zaupokojenu liturgiju igumaniji manastira Uspenja Presvete Bogorodice u Đakovici mati Teoktisti, služio je Episkop raško- prizrenski g. Teodosije, uz sasluženje Episkopa novobrdskog g. Ilariona, vikara Patrijarha Porfirija i dvadeset i dva sveštenoslužitelja iz Eparhija raško prizrenske i niške a u prisustvu vernika koji su pristigli iz raznih delova Kosova i Metohije i drugih delova Srbije i Crne Gore. Veliki broj monaha i monahinja je pojao molitve na opelu koje je usledilo po završetku Liturgije.
Besedu po pročitanom Jevanđelju je izgovorio vladika Teodosije koji je govorio o mati Teoktisti i njenom životu celom posvećenom Bogu i bližnjima. Započeo je vladika svoju besedu rečima: “Blažen je put kojim danas ideš dušo jer ti je pripremljeno mesto pokoja”.
U porti pred grobom mati Teoktiste sabranima se obratio njen dugogodišnji duhovnik protojerej-stavrofor Milutin Timotijević.
Dana 4. septembra 2023. godine, nakon duže i teške bolesti, usnula je tiho u Gospodu visokoprepodobna mati Teoktista (Kastratović), igumanija manastira Uspenja Presvete Bogorodice u Đakovici.
U martovskom pogromu 2004. godine stara crkva Presvete Bogorodice i parohijska kuća u kojoj su sestra Poleksija i četiri preostale srpske starice živele potpuno su uništeni. Starice je KFOR evakuisao u Visoke Dečane, gde su živele zajedno sa dečanskim bratstvom u svakodnevnoj molitvi i radu. Iz manastira Dečani su se nakon pet godina, 26. aprila 2009. godine opet vratile u Đakovicu, u obnovljenu parohijsku kuću. U međuvremenu je započela i obnova hrama koji je potpuno završen 2011. godine trudom i zalaganjem Episkopa Teodosija, koji je vodio proces obnove porušenih svetinja.
Mati Teoktista, rođena je 12. jula 1936. godine u đakovičkom selu Biteš od oca Pavića i majke Milice. Bila je najmlađe od šestoro dece pobožne porodice Kastratović. Na krštenju, u hramu, koji će skoro posle osam decenija postati manastir njenog pokajanja, od kuma crkvenjaka dobija ime Poleksija.
Neposredno po izbijanju II svetskog rata, njena porodica prelazi u selo Zagorje u beranskom kraju, gdje sestra Poleksija (Poljka) završava četvorogodišnju osnovnu školu, a zatim i osmogodišnju u Beranama.
Gimnaziju sa malom maturom završava u Peći, dok je više razrede i veliku maturu polagala u Višegradu. Nakon toga u Tuzli pohađa tromesečni pedagoški tečaj i sedsm godina radi kao učiteljica u Bosni i Hercegovini. Po povratku na Kosovo i Metohiju odlazi u Prizren i u međuvremenu vanredno završivši Pedagošku akademiju, narednih petnaest godina radi kao učiteljica u okolnim školama Prizrenskog okruga. U tom periodu, tri godine je radila u albanskoj školi u dragaškom selu Brodosavce, predajući srpski jezik albanskoj deci.
Nakon dvadeset i dve godine učiteljskog posla dobija otkaz, pošto nije želela da se učlani u Komunističku partiju, birajući Crkvu i nebesko pre zemaljskog. Tada djeva Hristova Poleksija s blagoslovom blaženopočivšeg Patrijarha Pavla, tadašnjeg Episkopa raško-prizrenskog, dolazi da živi pri hramu Uspenja Presvete Bogorodice u Đakovici, kod svojih kumova. Tu ostaje posvećena Presvetoj Bogorodici, koja ju je molitveno krepila, naredne četiri decenije, moleći se Bogu, zvoneći i čuvajući svetinju. Sestra Poljka je do kasnih sati u tišini bdila u crkvi, uznoseći svoje molitve Presvetoj Bogorodici i Svetom Nikolaju. Posebno je vodila brigu da crkvena zvona redovno zvone jet je za nju to bio znak da crkva živi i da i dalje postoje pravoslavne duše hrišćanske u Đakovici.
Od malena je Poljka, kakvom je pamte i Srbi i Albanci, znala za Hrista i pričešćivala se Svetim Tajnama kuda god bi je život i njen životni poziv vodio. Od Kosova i Metohije, preko Crne Gore i Bosne, pa nazad do Prizrena i Đakovice. Svetotajinskom životu pokajanju i ispovesti poučavala se od tadašnjeg rektora Prizrenske bogoslovije, protojereja-stavrofora Milutina Timotijevića, njenog prvog duhovnika, koji se dugo brinuo o đakovičkoj parohiji. Otac Milutin okupljao je narod i decu koja su pevala u hramu. Kad god je mogla, sestra Poljka je hitala i u Mušutište, želeći od svoje mladostimonaški život i savetujući se sa čuvenom mati Ilarijom, igumanijom Manastira Svete Trojice.
Teške godine rata na Kosovu i Metohiji 1998-1999, kao i posleratne godine provela je uz svoju crkvu u Đakovici u kojoj je pružala utočište nevoljnicima, hrabrila narod, molila se uz suze Bogu da sačuva narod i njen hram. U to vreme joj se pridružilo još pet starijih žena Srpkinja iz Đakovice koje su molitveno, pod zaštitom italijanskog KFOR-a živele pri hramu u Đakovici, podnoseći mnoge nevolje i opasnosti. Živele su u maloj i trošnoj parohijskoj kući, blagodareći Gospodu i dočekujući sve koji su je posećivali sa radošću i nadom da će se vratiti njen prognani narod. O staricama se brinuo tadašnji dečanski iguman, a sada Episkop raško-prizrenski Teodosije sa svojom bratijom, kao i blaženopočivši Mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije, koji je često dolazio na Kosovo i Metohiju da ohrabri narod i poseti „bake u Đakovici“ kako ih je narod od milja prozvao i upamtio.
Ponovo je zazvonilo zvono đakovičke crkve, ponovo su se služile svete Liturgije i čitale redovne molitve, a sestra Poljka hitala je prva na molitvu ne štedeći snagu, služeći Bogu svim svojim srcem.
Iste godine, nakon osveštanja hrama koje su 25. septembra činodejstvovali blaženopočivši Mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije i Episkop raško-prizrenski Teodosije, blagoslovom vladike Teodosija crkveni kompleks je proglašen Manastirom Uspenja Presvete Bogorodice, a prve postriženice ove svetinje, rukom Mitropolita Amfilohija, bile su starica Poleksija Kastratović, koja je dobila ime po Prepodobnoj Teoktisti Paroskoj i sestra Ružica Spajić, monahinja Joanikija, koja se nedugo pre toga bila pridružila sestrinstvu u Đakovici. Prepodobna monahinja Teoktista istog dana naznačena je za igumaniju manastira. Vladika i dečansko bratstvo nastavilo je da se brine o ovoj svetinji, a često su u hramu služili i sveštenoslužitelji iz Prizrenske bogoslovije.
Od tada pa do vrmena njenog blaženog upokojenja ostala je u svojoj voljenoj Đakovici, posvećena molitvi i trudu oko hrama. Često je sa sestrama dolazila na službe u Visoke Dečane i druge naše svetinje učestvujući aktivno u bogoslužbenom životu naše Eparhije. Vernici iz Đakovice nikada je nisu zaboravili bez obzira na život u daljini nakon posleratnog progonstva, pa su je često obilazili i učestvovali u manastirskim slavama. Molitveno je mati Teoktista ispratila starice koje su u posleratnim godinama postepeno odlazile Gospodu: Dragicu, Nadu, Ljubicu, Belku (Jelu) i Vasiljku (Vasku).
Dovršivši Bogom joj povereni podvig održavanja neugasivog kandila vere u Đakovici, svakodnevno se pričešćujući tokom poslednja tri meseca svog ovozemaljskog života, upokojila se ova od Boga prizvana djeva Hristova dana 4. septembra 2023. godine. Svojim duhovnim likom, podvigom, ljubavlju, verom i molitvom ostavila je neizbrisiv trag u dušama svih onih koji su imali čast da je poznaju i upisala se za vreme svog zemaljskog života u večnu knjigu života Hrista Spasitelja, kome je posvetila ceo svoj život.
Svetu zaupokojenu Liturgiju, u sredu, 6. septembra, sa početkom u 9 časova služiće Episkop raško-prizrenski Teodosije. U nastavku Svete Liturgije biće služeno opelo, nakon čega će telo visokoprepodobne mati Teoktiste biti sahranjeno u porti manastira u Đakovici.
Večan joj pomen i Carstvo Nebesko!
U emisiji prenosimo i tekst književnika i novinara Živojina Rakočevića predsjednika Udruženja novinara Srbije direktora Doma kulture u Gračanici koji je objavio list ,,Politiku“ a koji nosi naziv:
“Bila je ukras pravoslavne Đakovice“.
Prenosimo i dio razgovora o gradnji crkve u Đakovici koji je 2016. godine sa mati Teoktistom snimila sestra Olivera Radić novinar i profesor iz Orahovca, blagodareći kojoj i prenosimo tonske zapise besjeda sa opijela mati Teoktisti.
